Lộ diện các 'đại gia' âm thầm ôm 3.600 tấn vàng khiến thị trường dậy sóng
Các ngân hàng trung ương toàn cầu tích trữ hơn 1.000 tấn vàng mỗi năm kể từ 2022, trong khi các quỹ ETF thu hút 47 tỷ USD từ đầu năm 2025.
Đà tăng giá mạnh mẽ của vàng được dự báo sẽ duy trì trong thời gian tới nhờ sự hội tụ của nhiều yếu tố kinh tế và địa chính trị. Trong đó, hoạt động tích trữ vàng từ các ngân hàng trung ương và dòng vốn đầu tư mạnh mẽ vào các quỹ giao dịch vàng (ETF) giống như một lời khẳng định rằng vàng vật chất đang đóng vai trò động lực chính.
Các chuyên gia phân tích cho rằng, những diễn biến chính sách của Tổng thống Donald Trump, bao gồm việc điều chỉnh chiến lược an ninh phương Tây, các cuộc chiến thương mại leo thang và những lo ngại về tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), đang tạo ra môi trường thuận lợi cho đầu tư vàng.
Theo báo cáo từ công ty tư vấn Metals Focus, lượng vàng mua ròng hàng năm của các NHTW đã vượt ngưỡng 1.000 tấn kể từ năm 2022. Dự kiến trong năm nay, con số này sẽ đạt 900 tấn - gấp đôi mức trung bình 457 tấn/năm trong giai đoạn 2016-2021.
Xu hướng này phản ánh nỗ lực đa dạng hóa dự trữ ngoại tệ của các nước đang phát triển, nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD. Động thái này được thúc đẩy mạnh mẽ sau khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đã đóng băng gần một nửa dự trữ ngoại tệ chính thức của Nga vào năm 2022.
Đáng chú ý, số liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới cho thấy các báo cáo chính thức gửi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chỉ phản ánh 34% tổng nhu cầu vàng thực tế của các ngân hàng trung ương trong năm 2024. Điều này cho thấy quy mô mua vào thực tế có thể lớn hơn đáng kể so với con số được công bố.
Trong giai đoạn 2022-2025, các ngân hàng trung ương đã đóng góp 23% tổng nhu cầu vàng toàn cầu hàng năm, gấp đôi mức trung bình của thập kỷ 2010. Sự gia tăng này đang tạo nên nền tảng vững chắc cho thị trường vàng trong bối cảnh bất ổn kinh tế toàn cầu.
Quỹ ETF vàng: Kênh đầu tư hút vốn mạnh mẽ
Bên cạnh hoạt động tích trữ từ các ngân hàng trung ương, thị trường quỹ giao dịch hoán đổi (ETF) vàng cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng. Theo WGC, các quỹ ETF vàng đã thu hút 397 tấn vàng trong 6 tháng đầu năm, đánh dấu dòng vốn đổ vào nửa đầu năm lớn nhất kể từ năm 2020.
Riêng trong tháng 8, các quỹ ETF vàng được bảo chứng bằng vàng vật chất đã ghi nhận dòng vốn kỷ lục 5,5 tỷ USD, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp tăng trưởng. Đây được coi là một trong những tháng sôi động nhất của thị trường ETF vàng trong nhiều năm qua.
Tổng lượng vàng nắm giữ của các quỹ ETF tăng thêm 53 tấn, đạt 3.615,9 tấn vào cuối tháng 6 - mức cao nhất kể từ tháng 8/2022. Mặc dù vẫn thấp hơn kỷ lục 3.915 tấn được thiết lập cách đây 5 năm, nhưng tổng tài sản quản lý (AUM) của các quỹ ETF vàng toàn cầu đã lập kỷ lục mới với 407 tỷ USD, tăng 5% so với tháng trước.
Metals Focus dự báo lượng đầu tư ròng vào các sản phẩm giao dịch hoán đổi (ETP) vàng sẽ đạt 500 tấn trong năm 2025, so với mức rút ròng 7 tấn trong năm 2024. Tính từ đầu năm 2025, dòng vốn vào các quỹ ETF vàng đã đạt tổng cộng 47 tỷ USD, mức cao thứ hai trong lịch sử, chỉ xếp sau giai đoạn đỉnh điểm đại dịch toàn cầu năm 2020.
Theo WGC, các quỹ tại Bắc Mỹ và châu Âu đang dẫn đầu dòng vốn đổ vào toàn cầu, trong khi châu Á và các khu vực khác chứng kiến dòng vốn chảy ra nhẹ.
Phân tích chi tiết cho thấy, quỹ SPDR Gold Shares có trụ sở tại Mỹ đang dẫn đầu cuộc đua thu hút vốn với 2,57 tỷ USD trong tháng 8, giúp tổng lượng vàng dự trữ đạt 977 tấn - tương đương hơn một phần tư (26,5%) tổng dung lượng vàng của toàn bộ các quỹ ETF toàn cầu.
Vị trí á quân thuộc về iShares Physical Gold ETC đến từ Anh với dòng vốn 877 triệu USD, tiếp theo là iShares Gold Trust (Mỹ) đạt gần 697 triệu USD. Bảng xếp hạng được hoàn thiện bởi Invesco Physical Gold ETC (Anh) với 632 triệu USD và SPDR Gold MiniShares Trust (Mỹ) với 437 triệu USD.
Trong khi đó, các quỹ có trụ sở tại châu Âu đã ghi nhận dòng vốn chảy vào lần thứ tư liên tiếp với 1,9 tỷ USD (tương đương 37 tấn vàng), đẩy AUM lên 154,2 tỷ USD và tổng lượng nắm giữ thực tế lên 1.398 tấn. Trong đó, Anh, Thụy Sĩ và Đức là những thị trường dẫn đầu.
Riêng tại Thụy Sĩ, việc Mỹ áp thuế thương mại 39% đã tác động mạnh đến triển vọng kinh tế, thúc đẩy nhu cầu tài sản trú ẩn an toàn và làm tăng nhu cầu vàng từ các nhà đầu tư trong nước.
Ngược lại, khu vực châu Á chứng kiến dòng vốn rút khỏi các quỹ ETF vàng trong tháng 8 với quy mô 5 tấn (495,3 triệu USD), khiến lượng vàng nắm giữ thực tế giảm xuống 317 tấn. Tuy nhiên, nhờ giá vàng tăng mạnh, AUM của khu vực vẫn tăng từ 34,6 tỷ USD lên 35,2 tỷ USD.
Trung Quốc là thị trường chịu ảnh hưởng tiêu cực nhất, khi sự sụt giảm nhu cầu vàng trùng khớp với đà phục hồi của thị trường chứng khoán trong nước. Ngược lại, Ấn Độ duy trì xu hướng tích cực với dòng vốn chảy vào tháng thứ tư liên tiếp, được hỗ trợ bởi nhu cầu tài sản trú ẩn an toàn gia tăng trong bối cảnh thị trường chứng khoán suy yếu và căng thẳng thương mại, địa chính trị toàn cầu.
Tham khảo WGC, Reuters, Kitco News, Forbes
