Loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới, chỉ nở hoa duy nhất 1 lần rồi ‘tự sát’
Loài cây này có cơ chế sinh tồn cực kỳ độc đáo, thời điểm kết thúc chu kỳ nở hoa chính là giai đoạn ‘lìa đời’.
Cọ tự tử, hay còn được biết đến với tên khoa học Tahina spectabilis, là một trong những loài cây hiếm hoi nhất thế giới, với đặc điểm nổi bật là chỉ nở hoa duy nhất một lần trong đời trước khi kết thúc cuộc sống của mình. Sau khi nở hàng triệu bông hoa, cây cọ này sẽ "tự tử", kết thúc hành trình sống của nó.
Loài cọ này chỉ tập trung tại một khu vực nhỏ hẹp khoảng 4km² ở Analalava, Madagascar. Với chiều cao khoảng 18m và lá dài đến 5m, cọ tự tử là loài cọ lớn nhất trên đảo Madagascar. Kích thước khổng lồ của nó khiến cây có thể dễ dàng được nhìn thấy qua hình ảnh vệ tinh trên Google Earth.
Cọ tự tử lần đầu tiên được phát hiện vào năm 2005. Một nhân viên người Pháp tên là Xavier Metz, đang thực hiện một dự án trồng điều tại miền bắc Madagascar, đã phát hiện ra cây cọ lạ này trong một chuyến dã ngoại cùng gia đình. Sau khi chụp hình, Metz đã gửi những bức ảnh này đến các nhà sinh vật học tại Vườn thực vật Hoàng gia KEW ở Anh. Những hình ảnh này đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà khoa học, bao gồm Tiến sĩ John Dransfield.
Tiến sĩ Dransfield đã mô tả cọ tự tử là một trong những kỳ quan thực vật học và nhận xét rằng, thật tuyệt vời khi ban đầu chỉ có một cành non dài giống như măng tây ở trên ngọn cây. Ông cho biết sau vài tuần, cành non độc nhất này bắt đầu trải rộng ra, với các nhánh cây phủ đầy hoa li ti được thụ phấn và cuối cùng ra quả.
Điều đặc biệt nhất của loài cọ này là sau khoảng 30-50 năm sống, cây mới nở hoa lần đầu tiên. Lần nở hoa này diễn ra với số lượng khổng lồ, lên đến hàng triệu bông. Tuy nhiên, đây cũng là lần duy nhất mà cọ tự tử nở hoa, bởi chỉ vài tháng sau, cây sẽ dần yếu đi và chết. Nguyên nhân là do cây phải cung cấp quá nhiều chất dinh dưỡng cho số lượng hoa khổng lồ, dẫn đến tình trạng kiệt sức.
Tên gọi cọ "tự tử" ra đời từ lý do này, phản ánh quy luật khắc nghiệt của tự nhiên. Các nhà thực vật học cũng phát hiện rằng cọ tự tử có họ hàng với một số loài cọ ở châu Á, chẳng hạn như ở Afghanistan, Thái Lan và Trung Quốc.
Theo tạp chí khoa học Science, từ khi được phát hiện đến năm 2008, có khoảng 91 cá thể trưởng thành của loài cọ này, nhưng đến năm 2012, theo Sách đỏ IUCN, số lượng đã giảm xuống còn khoảng 30 cá thể trưởng thành trong tự nhiên.
Môi trường sống của loài cây này đang bị đe dọa nghiêm trọng do cháy rừng và hoạt động phá rừng của người dân để lấy đất canh tác. Để bảo tồn loài cọ tự tử, hạt giống của nó đã được gửi đến nhiều viện nghiên cứu trên toàn thế giới để tiến hành trồng thử nghiệm, với hy vọng có thể gia tăng số lượng cá thể của loài cây đặc biệt này trong tương lai.
