Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới lung lay: Người dân hạn chế chi tiêu, hàng loạt công ty công nghiệp lao đao với tốc độ không tưởng
Ngành khai thác mỏ bị sụt giảm lợi nhuận mạnh nhất, lên tới 29% trong 5 tháng đầu năm. Trong khi đó, các ngành sản xuất và cung cấp điện, nước có mức tăng lợi nhuận nhẹ. Riêng ngành sản xuất ô tô ghi nhận mức giảm 11,9% so với cùng kỳ năm trước.
Lợi nhuận công nghiệp của Trung Quốc trong tháng 5 đã giảm 9,1% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu mức suy giảm lớn nhất kể từ tháng 10/2024 – thời điểm chỉ số này giảm 10%. Diễn biến này cho thấy các biện pháp kích thích kinh tế của Bắc Kinh chưa thực sự hiệu quả trong việc giúp doanh nghiệp làm ăn có lãi trở lại.
Theo dữ liệu vừa được Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố, tổng lợi nhuận của các công ty công nghiệp lớn trong 5 tháng đầu năm 2025 đã giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm trong tháng 5 được cho là do nhu cầu trong nước yếu và giá sản phẩm công nghiệp tiếp tục giảm.
Đáng chú ý, ngành khai thác mỏ bị sụt giảm lợi nhuận mạnh nhất, lên tới 29% trong 5 tháng đầu năm. Trong khi đó, các ngành sản xuất và cung cấp điện, nước có mức tăng lợi nhuận nhẹ. Riêng ngành sản xuất ô tô ghi nhận mức giảm 11,9% so với cùng kỳ năm trước.
Khối doanh nghiệp nhà nước chứng kiến lợi nhuận giảm 7,4%, còn doanh nghiệp ngoài quốc doanh giảm 1,5%. Trong khi đó, nhóm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ghi nhận mức tăng lợi nhuận nhẹ 0,3%.
Sự sụt giảm lợi nhuận công nghiệp xảy ra trong bối cảnh các chỉ số kinh tế khác của Trung Quốc cho thấy tín hiệu trái chiều. Doanh số bán lẻ trong tháng 5 tăng 6,4% - mức tăng nhanh nhất kể từ cuối năm 2023, nhờ tác động của các gói trợ cấp tiêu dùng từ Chính phủ. Tuy nhiên, sản lượng công nghiệp và đầu tư tài sản cố định đều không đạt kỳ vọng.
Giới phân tích cho rằng chính quyền Trung Quốc có thể sẽ không vội tung thêm các biện pháp kích thích kinh tế trừ khi xuất hiện những dấu hiệu rõ ràng hơn về căng thẳng kinh tế. Theo ông Tianchen Xu, chuyên gia kinh tế cao cấp tại Economist Intelligence Unit: “Diễn biến lợi nhuận công nghiệp hiện tại khó có thể đủ sức thuyết phục Bắc Kinh hành động mạnh tay hơn”.
Tuy vậy, ông Xu cũng nhận định “giai đoạn tồi tệ nhất có thể đã qua” đối với biên lợi nhuận của các nhà sản xuất, trong bối cảnh giá hàng hóa toàn cầu gần đây sụt giảm – yếu tố đang gây sức ép lên lợi nhuận của các doanh nghiệp công nghiệp Trung Quốc.
Ông Robin Xing, chuyên gia kinh tế trưởng Trung Quốc tại Morgan Stanley, cho biết GDP nước này trong nửa đầu năm đang tăng trưởng khoảng 5,2%, vượt mục tiêu chính thức 5% của Bắc Kinh. Điều này có thể làm giảm áp lực đối với Chính phủ trong việc tung ra thêm kích thích tại cuộc họp Bộ Chính trị dự kiến diễn ra vào tháng 7 tới.
Chung quan điểm, ông Neo Wang – Kinh tế trưởng tại Evercore ISI – nhận định “không có gì đảm bảo” sẽ có thêm kích thích sau cuộc họp tháng 7, đặc biệt trong bối cảnh tâm lý tiêu dùng phục hồi và bán lẻ tăng trưởng trở lại. Ông Wang cũng cho rằng quyết định có hay không triển khai thêm kích thích sẽ phụ thuộc vào kết quả các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung diễn ra vào cuối tháng 7.
Về xuất khẩu, Trung Quốc vẫn duy trì được đà tăng nhờ xuất hàng sang Đông Nam Á và Liên minh châu Âu (EU), bất chấp chính sách thuế không ổn định từ Mỹ. Xuất khẩu trong tháng 5 tăng 4,8% so với cùng kỳ năm ngoái, dù lượng hàng sang Mỹ giảm mạnh tới 34,5%.
Ngân hàng Citi dự báo xuất khẩu của Trung Quốc trong cả năm sẽ tăng 2,3%, dù lường trước mức sụt giảm khoảng 10% đối với thị trường Mỹ.
Về căng thẳng thương mại, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết hôm thứ Tư rằng một thỏa thuận với Trung Quốc đã được ký kết, dù không công bố chi tiết. Một quan chức Nhà Trắng sau đó làm rõ rằng hai bên đã đạt được “hiểu biết bổ sung” trong khuôn khổ thực thi thỏa thuận Geneva – vốn từng bị đình trệ vì tranh cãi liên quan đến khoáng sản chiến lược và các hạn chế công nghệ từ Mỹ.
Hai bên đã nhất trí tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày kể từ 12/5, bao gồm việc rút lại một phần thuế từ phía Mỹ và nới lỏng hạn chế xuất khẩu khoáng sản từ phía Trung Quốc.
Dù vậy, ông Xing từ Morgan Stanley cảnh báo kinh tế Trung Quốc có thể đối mặt với tăng trưởng chậm lại trong nửa cuối năm do áp lực giảm phát, xuất khẩu đã đẩy mạnh từ đầu năm và tác động từ các chính sách thuế của Mỹ.
Tham khảo CNBC
