Nền kinh tế số 1 châu Âu lung lay: Hơn 100.000 lao động bị sa thải, ngành trụ cột bị làn sóng Trung Quốc 'quật ngã'

Trong vòng 12 tháng tính đến cuối tháng 6/2025, ngành này đã cắt giảm gần 51.500 việc làm – tương đương 6,7% lực lượng lao động. Con số này chiếm gần một nửa trong tổng số 114.000 việc làm công nghiệp bị mất đi trên toàn nước Đức trong cùng giai đoạn, theo phân tích của EY dựa trên dữ liệu từ cơ quan thống kê Destatis.

Nếu so với trước đại dịch Covid-19, riêng ngành xe hơi đã mất tới 112.000 việc làm – phản ánh sự tái cấu trúc sâu rộng chứ không còn là điều chỉnh chu kỳ.

Áp lực mọi bề

Ngành ô tô Đức đang chịu sức ép khốc liệt từ nhiều hướng. Ở mảng xe điện, nơi Tesla và các hãng Trung Quốc như BYD tăng tốc mạnh mẽ, các “ông lớn” Đức lại bị chê chậm chạp. Thiếu chiến lược rõ ràng, chi phí phát triển cao và áp lực cạnh tranh về giá khiến họ hụt hơi. Trong khi đó, đối thủ châu Á đi trước về công nghệ pin, phần mềm và mạng lưới sạc – những yếu tố quyết định cho cuộc chuyển đổi xanh.

Thị trường xuất khẩu lớn cũng không thuận lợi. Sáu tháng đầu năm 2025, xuất khẩu xe hơi và linh kiện sang Mỹ giảm 8,6%, trong khi nhu cầu tại Trung Quốc – “mỏ vàng” một thời – suy yếu rõ rệt.

Các hãng nội địa Trung Quốc tận dụng lợi thế giá rẻ và chính sách hỗ trợ để lấn át xe nhập khẩu. Chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump, với nguy cơ áp thuế bổ sung, càng khiến tình thế thêm khó khăn.

Trong nước, thủ tục hành chính phức tạp và quy định nghiêm ngặt làm chậm quá trình đổi mới công nghệ. Quý II/2025, doanh thu toàn ngành giảm 1,6% so với cùng kỳ, lợi nhuận của Volkswagen, Mercedes-Benz và BMW đồng loạt sụt mạnh.

Từ niềm tự hào quốc gia đến nỗi lo lan rộng

Với hơn 800.000 lao động trực tiếp và đóng góp khoảng 5% GDP, ngành ô tô từng là biểu tượng của nước Đức. Nhưng giờ đây, hình ảnh dây chuyền lắp ráp nhộn nhịp “Made in Germany” đang nhường chỗ cho cảnh nhà máy đóng cửa, sản xuất thu hẹp và nhân sự bị cắt giảm. Các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng – từ linh kiện, logistics cho tới dịch vụ kỹ thuật – cũng chịu ảnh hưởng dây chuyền.

Theo EY, chi phí năng lượng cao sau khủng hoảng khí đốt Nga, lợi nhuận suy giảm và năng lực sản xuất dư thừa đã khiến sa thải lao động trở thành lựa chọn bất khả kháng. Volkswagen thậm chí phải hạ dự báo lợi nhuận cả năm sau khi báo cáo quý II lao dốc.

Số việc làm mất đi không chỉ dừng lại ở con số thống kê. Mỗi vị trí bị cắt trong nhà máy đồng nghĩa nhiều công việc gián tiếp khác cũng biến mất. Điều này tạo hiệu ứng domino lên các ngành dịch vụ, bán lẻ và tiêu dùng, làm suy yếu thêm nền kinh tế.

Nền kinh tế Đức trong vòng xoáy suy thoái

Khó khăn của ngành ô tô diễn ra đúng lúc nền kinh tế Đức đang trượt dốc. Giá năng lượng cao, dân số già, thiếu lao động tay nghề và năng suất trì trệ đang bào mòn triển vọng tăng trưởng. GDP quý II/2025 giảm 0,3%, đưa Đức rơi lại vào suy thoái kỹ thuật. Nợ công dự báo sẽ tăng lên 64% GDP vào năm 2026, trong khi quy định “phanh nợ” hạn chế khả năng chi tiêu kích thích.

Tính đến tháng 7/2025, Đức có gần 3 triệu người thất nghiệp, tỷ lệ thất nghiệp 6,3% – cao nhất trong một thập kỷ. Sức mua suy yếu, tiêu dùng giảm, đầu tư co cụm – tất cả tạo thành vòng luẩn quẩn tiêu cực.

Các chuyên gia nhận định: nước Đức cần nhiều hơn những biện pháp tình thế. Đó phải là chiến lược cải cách toàn diện – từ giảm chi phí sản xuất, tăng tốc đổi mới công nghệ, đơn giản hóa thủ tục, cho đến đầu tư mạnh vào hạ tầng và đào tạo nhân lực. Bằng không, cú “khựng ga” hôm nay của ngành xe hơi có thể trở thành hình ảnh thu nhỏ cho cả nền kinh tế Đức trong những năm tới.

Theo CNBC