Ngành than bùng nổ, giá trị xuất khẩu tăng hơn 2.000%

Ngành khai thác than Việt Nam có bề dày lịch sử đã gần 180 năm. Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam sở hữu trữ lượng than đá khoảng 50 tỷ tấn, trong đó Quảng Ninh đóng vai trò chủ chốt với các mỏ than có trữ lượng lên tới 8,7 tỷ tấn.

Kể từ khi bắt đầu khai thác vào năm 1839, các mỏ than ở Quảng Ninh đã trở thành trung tâm quan trọng của ngành. Vị trí địa lý gần biển của tỉnh không chỉ thuận lợi cho khai thác mà còn thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu than, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này.

Xuất khẩu ngành than bùng nổ

Ngành than Việt Nam đã ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc trong sản lượng xuất khẩu, mặc dù giá xuất khẩu bình quân giảm. Nhật Bản hiện là thị trường xuất khẩu than lớn nhất của Việt Nam.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Theo Tổng cục Hải quan, năm 2023, Việt Nam xuất khẩu 807 nghìn tấn than, thu về 249 triệu USD, giảm 32,6% về khối lượng và 39,4% về giá trị so với năm trước. Giá xuất khẩu trung bình giảm xuống còn 308 USD/tấn, giảm khoảng 10% so với năm 2022.

Tuy nhiên bước sang năm 2024, xuất khẩu than đã ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ. Trong 4 tháng đầu năm, khối lượng xuất khẩu đạt 112.112 tấn, tương đương hơn 30 triệu USD, tăng 3.048% về lượng và 2.283% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, tháng 4/2024 chứng kiến mức tăng đột biến với 109.219 tấn than xuất khẩu, tương đương 29,4 triệu USD, tăng 10.155% về lượng và 10.105% về giá trị so với tháng trước.

Nhật Bản, thị trường tiêu thụ than lớn nhất của Việt Nam, đã nhập khẩu 443 nghìn tấn với trị giá 132,8 triệu USD trong năm 2023, giảm khoảng 38,4% về lượng và 44,7% về giá trị so với năm 2022. Tuy nhiên, trong 4 tháng đầu năm 2024, Nhật Bản tiếp tục dẫn đầu với tổng lượng nhập khẩu đạt 53.404 tấn, chiếm 47,6% tổng lượng xuất khẩu của Việt Nam, đạt 12,43 triệu USD, tăng 14.612% về lượng và 9.578% về giá trị.

Nhu cầu than ngày càng tăng cao

Than là một nhiên liệu rất quan trọng trong đời sống, do đó nhu cầu than ở Việt Nam và trên toàn thế giới dự kiến sẽ tăng cao trong thời gian tới.

Theo báo cáo giữa năm của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), năm 2023 chứng kiến khối lượng giao dịch than thương mại đạt kỷ lục mới. Các quốc gia sản xuất than hàng đầu như Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia đều ghi nhận mức tăng sản lượng ấn tượng, với tổng sản lượng toàn cầu đạt 8,9 tỷ tấn—mức cao nhất từ trước đến nay. Trong nửa đầu năm 2024, sản lượng than toàn cầu đã giảm nhẹ 0,7% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do Trung Quốc ghi nhận mức giảm 1,7%.

Mặc dù vậy, Ấn Độ tiếp tục đẩy mạnh sản xuất để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, trong khi Indonesia đặt mục tiêu sản xuất 720 triệu tấn trong năm nay và đã phê duyệt khai thác hơn 900 triệu tấn.

Nhu cầu than vẫn tăng trong ngành điện và công nghiệp, đặc biệt là trong ngành công nghiệp sắt thép, lĩnh vực tiêu thụ lớn nhất. Dự báo nhu cầu than toàn cầu sẽ ổn định quanh mức 8,7 tỷ tấn vào năm 2025, không thay đổi nhiều so với năm 2024.

Việt Nam là một trong 5 nền kinh tế có mức tiêu thụ than đá cao nhất Đông Nam Á. Dự báo nhu cầu than sẽ ngày càng tăng, đạt từ 94-127 triệu tấn/năm đến năm 2035.

Đẩy mạnh sản xuất, đáp ứng nhu cầu của thị trường

Để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã đặt mục tiêu sản xuất gần 37,4 triệu tấn than sạch và tiêu thụ 50 triệu tấn than trong năm nay, tăng 3,5 triệu tấn so với năm trước.

Để đạt được mục tiêu này, TKV đang đẩy nhanh tiến độ triển khai các hợp đồng thuê ngoài bốc xúc và vận chuyển đất đá, đồng thời hoàn thiện các thủ tục pháp lý ngay từ đầu năm 2024. Trong công tác sàng tuyển và chế biến, TKV yêu cầu cải tiến quy trình sản xuất để nâng cao hiệu quả tiêu thụ và giảm chi phí lưu kho.

Từ nay đến cuối năm, TKV sẽ tập trung tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ cho các loại than chất lượng cao, nhằm tăng doanh thu, giảm tồn kho và đáp ứng nhu cầu đặc biệt là than cho điện. Đơn vị cũng sẽ chuẩn bị nguồn than và điều kiện cho nhập khẩu, chế biến pha trộn để đảm bảo chất lượng và số lượng than cần thiết, đồng thời thực hiện nghiêm ngặt các phương án pha trộn đã được phê duyệt.

>> Nỗi băn khoăn từ việc điện gió, điện mặt trời không có ưu đãi nào khi vay vốn