Nguyên nhân nào khiến giá xăng dầu thế giới khó hạ nhiệt?

Theo CNN, giá dầu thô Brent-tiêu chuẩn định giá toàn cầu đã tăng vọt lên 124USD/thùng vào cuối tháng 5. Đây là mức tăng cao nhất kể từ đầu tháng 3 năm nay.

Giá dầu sau đó đã giảm nhẹ trở lại khoảng 117 USD/thùng, phần lớn là nhờ kỳ vọng rằng Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) sẽ bơm thêm dầu ra thị trường.

Đầu tháng 6 này, OPEC và các đối tác, hay còn gọi là OPEC+ đã nhất trí bơm thêm 648.000 thùng dầu/ngày trong tháng 7 và tháng 8, nhiều hơn 200.000 thùng/ngày so với dự kiến ban đầu.

Tuy nhiên, mức tăng sản lượng mà OPEC+ đưa ra không đủ để xoa dịu cơn "đau ví" của người tiêu dùng mỗi khi đến trạm bơm xăng, hay để kiềm chế lạm phát trên phạm vi toàn cầu.

Bên cạnh đó, lệnh cấm vận dầu từ Nga của Liên minh châu u (EU) và sự phục hồi về nhu cầu tiêu thụ dầu ở Trung Quốc-nền kinh tế lớn thứ hai thế giới-cũng sẽ giữ giá dầu ở mức cao.

EU đã thông báo sẽ cắt giảm 90% lượng dầu nhập khẩu của Nga vào cuối năm nay. Đây là một phần của gói trừng phạt thứ sáu đối với Moscow vì chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Nga ngừng bán dầu giá rẻ. Cụ thể, Công ty Nga Rosneft từ chối ký hợp đồng dầu thô mới với hai nhà máy lọc dầu của Ấn Độ, vì công ty này đã cam kết bán cho các khách hàng khác với giá cao hơn.

Việc không có các hợp đồng cung cấp dài hạn mới với Rosneft có thể khiến các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ chuyển sang thị trường giao ngay với giá dầu đắt hơn. Thực tế này cũng chỉ ra rằng Nga vẫn tiếp tục xuất khẩu dầu của mình bất chấp sức ép từ các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm kìm hãm doanh thu của Moscow.

Bị thu hút bởi các khoản chiết khấu được đề xuất, ba nhà máy lọc dầu nhà nước của Ấn Độ - Indian Oil Corp, Bharat Petroleum Corp và Hindustan Petroleum - đã mở các cuộc đàm phán với Rosneft vào đầu năm nay cho các hợp đồng cung cấp kéo dài 6 tháng.

Cho đến nay, chỉ có IOC, công ty lọc dầu hàng đầu của Ấn Độ, đã ký một thỏa thuận với Rosneft mua 6 triệu thùng dầu của Nga mỗi tháng, với tùy chọn mua thêm 3 triệu thùng. Các yêu cầu từ hai nhà máy lọc dầu khác đã bị nhà sản xuất Nga từ chối, các nguồn tin cho biết.

"Rosneft từ chối ký hợp đồng với HPCL và BPCL. Họ nói rằng họ không có hàng", một trong những nguồn tin cho biết.

Nhà phân tích Roslan Khasawneh thuộc công ty dữ liệu năng lượng Vortexa cho biết: "Việc tìm kiếm nguồn dầu từ những nước ở xa sẽ khiến chi phí vận chuyển tăng lên. Hệ quả là giá dầu cao hơn".

Trong vài tháng qua, các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt để phòng, chống Covid-19 ở Thượng Hải, Bắc Kinh và một số thành phố lớn khác của Trung Quốc đã kìm hãm nhu cầu tiêu thụ dầu của nước nhập dầu lớn nhất thế giới này. Tuy nhiên, khi Chính phủ Trung Quốc bắt đầu nới lỏng các hạn chế phòng dịch, nhu cầu tiêu thụ dầu đang tăng trở lại, qua đó đẩy giá dầu tăng lên.

Chính phủ các nước có thể triển khai một vài biện pháp để hạ nhiệt giá dầu, bao gồm trợ cấp giá và áp trần giá bán lẻ. Nhưng điều thế giới cần để hạ giá dầu là tăng nguồn cung dầu lại rất khó xảy ra. Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), năm ngoái, Nga chiếm 14% tổng nguồn cung dầu toàn cầu.

Vì thế, các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga đã tạo ra khoảng trống lớn trên thị trường dầu thế giới. Trong tháng 4 vừa qua, sản lượng dầu của Nga giảm gần 1 triệu thùng/ngày. Dự kiến trong nửa cuối năm 2022, sản lượng dầu của Nga có thể giảm khoảng 3 triệu thùng/ngày.

IEA cho rằng sản lượng dầu toàn cầu, ngoại trừ Nga, cần vượt mức 3 triệu thùng/ngày trong thời gian còn lại của năm nay để cân bằng tác động của các lệnh trừng phạt nhằm vào Moscow. Tuy nhiên, việc này rất khó đạt được.

Theo dữ liệu vận chuyển trên thị trường dầu Urals, bốn công ty thương mại này đóng vai trò là nhà cung cấp dầu thô mua từ Rosneft ở Ấn Độ.

Trung Quốc cũng tăng cường mua hàng từ Nga. Rosneft đã bán 900.000 tấn (6,66 triệu thùng) dầu thô ESPO Blend nạp vào tháng 6 cho Unipec, chi nhánh thương mại của nhà lọc dầu hàng đầu châu Á, Sinopec Corp.

Các nguồn tin Ấn Độ cho biết dầu của Nga không còn được giảm giá sâu và họ đang nhận được ít đề nghị bán hàng hơn.

“Trước đây, các công ty thường giảm giá sâu, nhưng bây giờ không phải như vậy. Ưu đãi đã giảm và không còn chiết khấu như trước là do bảo hiểm và giá cước đều tăng", một nguồn tin khác cho biết.

Các nguồn tin cho biết việc thiếu bảo hiểm hàng hải đã ảnh hưởng đến việc IOC mua dầu của Nga theo hợp đồng mà họ đã ký với Rosneft vào năm ngoái.

Ấn Độ chủ yếu mua dầu thô của Nga. Tuy nhiên, các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ tiếp tục tăng một số khối lượng tại các thị trường giao ngay và HPCL và BPCL có thể thu được khoảng 1 triệu đến 2 triệu thùng dầu của Nga trong tháng 7, các nguồn tin cho biết.

Chiến lược gia Giovanni Staunovo của Ngân hàng đầu tư UBS cho biết, nhiều quốc gia thành viên OPEC đã chạm đến giới hạn sản xuất.

Ông Matt Smith, nhà phân tích hàng đầu về dầu mỏ ở khu vực châu Mỹ tại công ty Kpler, nhận định giá dầu sẽ tiếp tục tăng ở ngưỡng 3 con số thêm một thời gian nữa.

Ông Smith đánh giá: "Nếu nhu cầu tiêu thụ dầu của Trung Quốc tăng mạnh sau thời gian phong tỏa và sản lượng dầu tại Nga sụt giảm thì có khả năng giá dầu sẽ lập lại kỷ lục 139USD như hồi đầu năm nay".

Ông Smith cho rằng kể cả khi lạm phát tăng vọt trong bối cảnh kinh tế trì trệ, làm dấy lên rủi ro suy thoái, nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu cũng không giảm đủ mạnh để có thể hạ nhiệt "cơn sốt" giá dầu.

Nhà phân tích Smith cho biết: "Vì đây là vấn đề từ phía nguồn cung nên điều đáng lo lần này là ngay cả khi chúng ta đang phải đối mặt với suy thoái kinh tế thì giá dầu cũng không giảm mạnh".