Nhà đầu tư phải 'chờ hàng tháng trời' do quy trình kéo dài, đại biểu kiến nghị rút gọn thủ tục và luật hóa hồ sơ điện tử

Ngày 28/11, trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về Dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Theo ông Phạm Trọng Nhân, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Việt Nam đã bước vào thời kỳ quản trị dựa trên dữ liệu, với kinh tế số chiếm gần 19% GDP năm 2024, và tăng trên 20%/năm - nhanh gấp ba lần GDP, thuộc nhóm nhanh nhất ASEAN. Cùng lúc đó, Chính phủ đang trình các luật về dữ liệu, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, trung tâm dữ liệu, kinh tế xanh, với kỳ vọng tạo ra động lực tăng trưởng mới.

Tuy nhiên, theo ông, thực tế hiện nay là tốc độ điều chỉnh quy hoạch hiện nay vẫn mang tính tuyến tính, mất từ 12 đến 18 tháng, không theo kịp làn sóng mới như bán dẫn, trung tâm dữ liệu, năng lượng sạch - hydro, đổi mới sáng tạo, logistics và tài chính quốc tế. Và những cơ hội này không thể chờ quy trình.

"Luật Quy hoạch lần này phải thực sự mở đường cho những động lực mới đó, chứ không thể là một 'cái khung cứng' khiến mọi cơ hội bị chậm lại", ông Nhân nhận định.

Ông Nguyễn Tâm Hùng, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cũng cho rằng nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo ông, nhà đầu tư cũng phản ánh về một số quy hoạch chi tiết đã hoàn thành, nhưng vẫn phải trải qua nhiều vòng thẩm định nội bộ tại các cơ quan khác nhau, thay vì quy trình một cửa. "Điều này khiến họ buộc phải chạy đua với thời gian, đi lại giữa các cơ quan nhiều lần chỉ để giải trình nội dung đã được làm rõ trong hồ sơ điện tử", đại biểu nêu.

"Có những dự án phải chờ hàng tháng trời để lấy được văn bản góp ý từ một phòng, ban, sau đó tiếp tục chờ… chờ và chờ đợi. "Điều này gây lãng phí cơ hội, thời gian, làm xói mòn niềm tin, khiến nhiều nhà đầu tư chán nản phải tạm dừng hoặc phải rút lui khỏi dự án"- đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh.

Ông cho rằng, chính quy trình đang khiến niềm tin nhà đầu tư bị xói mòn, nhiều doanh nghiệp phải rút khỏi các dự án tiềm năng. Ông kiến nghị cần cân nhắc luật hóa thêm cơ chế nộp hồ sơ điện tử đồng bộ đi kèm thời hạn bắt buộc phản hồi của từng cơ quan chức năng.

Cũng tại phiên họp, ông Nhân đề nghị bổ sung “cơ hội phát triển cấp quốc gia, có tác động lan tỏa và yêu cầu triển khai gấp” làm căn cứ điều chỉnh quy hoạch bên cạnh các căn cứ truyền thống như thiên tai, biến động, sáp nhập địa giới. Giao Chính phủ định lượng rõ ngưỡng cơ hội: quy mô vốn, hàm lượng công nghệ, tác động tới năng suất, việc làm chất lượng cao, kết nối chuỗi cung ứng. Với những dự án đạt ngưỡng đó, cho phép rút tối thiểu 50% thời gian thẩm định, thời hạn tối đa 6 tháng.

Ông cũng đề nghị, tốc độ phải trở thành chỉ tiêu thiết kế ngay trong Luật Quy hoạch, để đạt mục tiêu đưa các trung tâm dữ liệu, bán dẫn, đổi mới sáng tạo, hay tài chính quốc tế trở thành động cơ kéo tăng trưởng hai con số.

Theo quy định hiện hành, thời gian thẩm định điều chỉnh quy hoạch quốc gia là 75 ngày, duyệt trong vòng 90 ngày, tương ứng khoảng 5,5 tháng. Thời gian cho quy trình thẩm định, duyệt điều chỉnh quy hoạch cấp vùng, tỉnh cũng tương tự. Các đại biểu Quốc hội cho rằng thời gian thẩm định, điều chỉnh quy hoạch cần được rút ngắn khi sửa luật.

Cũng tại phiên thảo luận, Bà Nguyễn Thị Sửu, Phó đoàn đại biểu TP Huế nói cần quy định thời hạn cụ thể cho từng bước để tránh quá trình điều chỉnh quy hoạch bị kéo dài, gây ách tắc cho hoạt động đầu tư. Cụ thể, bà đề xuất hoàn tất thẩm định quy hoạch 60 ngày, phê duyệt điều chỉnh 30 ngày và công bố trong 15 ngày. Trường hợp điều chỉnh vì thiên tai, dịch bệnh hoặc biến động khẩn cấp khác, các quy trình cần theo thủ tục rút gọn tối đa 3 ngày làm việc.

Cùng chung ý kiến, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) nhận xét, quy trình lập, thẩm định, phê duyệt nhiều vòng lặp làm giảm tốc độ triển khai nên cần rút ngắn để tránh lỡ cơ hội đầu tư. Vì vậy, đại biểu đoàn Quảng Trị kiến nghị điều chỉnh: Gộp nội dung lấy ý kiến - giải trình - thẩm định vào quy trình liên thông; áp dụng thẩm định song song để giảm thời gian xử lý hồ sơ.

Ngoài ra, đại biểu Hà Sỹ Đồng kiến nghị, định nghĩa quy hoạch với nội hàm chính xác và ranh giới pháp lý rõ ràng. Hiện khái niệm mô tả quá rộng, dễ chồng lấn với chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Điều này dẫn đến hồ sơ lặp lại, thủ tục kéo dài.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo đã hoàn thiện các quy định về việc lập đồng thời và thứ tự phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch. Bộ trưởng thông tin nhiều trình tự, thủ tục khác cũng được đơn giản hóa.

Cụ thể, luật đã chuyển nhiệm vụ sang hình thức đề xuất lập quy hoạch với nội dung đơn giản hơn. Các quy hoạch cũng được điều chỉnh đồng thời. Với điều chỉnh quy hoạch theo trình tự rút gọn, nhà đầu tư không phải thực hiện thủ tục xin chủ trương, thẩm định điều chỉnh quy hoạch và đánh giá môi trường chiến lược, theo Bộ trưởng.

Dự kiến Quốc hội biểu quyết thông qua dự Luật luật Quy hoạch (sửa đổi) vào sáng 10/12.