Nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á trong thế kỷ XX của Việt Nam: Từng huy động đến 4 vạn công nhân xây dựng, sắp được mở rộng thêm 2 tổ máy
Bên cạnh nhiệm vụ cắt lũ, nhà máy còn cung cấp nước chống hạn, phục vụ sản xuất nông nghiệp và cải thiện giao thông thủy.
Thủy điện Hòa Bình từng giữ danh hiệu nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á từ năm 1994 đến khi bị vượt qua bởi Nhà máy Thủy điện Sơn La, khánh thành vào năm 2012.
Dù vậy, nhà máy thủy điện Hòa Bình vẫn là một công trình có giá trị lịch sử to lớn, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội và quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Nguồn: Internet
Hành trình xây dựng nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á vào thế kỷ XX
Ngày 6/11/1979, nhà máy thủy điện Hòa Bình chính thức được khởi công trên dòng sông Đà, nơi nổi tiếng với dòng chảy hung dữ. Quá trình trị thủy này đã đòi hỏi sự hy sinh mồ hôi, sức lực và xương máu của hàng vạn kỹ sư, công nhân Việt Nam và Liên Xô. Họ đã cùng nhau chinh phục thiên nhiên, viết nên bản hùng ca của thế kỷ XX.
Việc xây dựng nhà máy không chỉ giúp ngăn lũ, giảm thiểu thiên tai cho vùng đồng bằng Bắc Bộ và Hà Nội, mà còn điều tiết nước phục vụ canh tác cho khu vực này. Điều này góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và cải thiện điều kiện sản xuất nông nghiệp.
Quá trình khảo sát để chọn tuyến xây dựng nhà máy gặp không ít thách thức. Năm 1971, khi khoan mũi số 1, các chuyên gia Việt Nam và Liên Xô phát hiện lớp cát, cuội sỏi dưới bề mặt. Sau khi nghiên cứu, 6 tuyến xây dựng được đề xuất, nhưng chỉ có hai tuyến Hòa Bình trên và Hòa Bình dưới được thiết kế chi tiết. Cuộc tranh luận kéo dài nhiều năm giữa các chuyên gia của Liên Xô và Azerbaijan đã diễn ra trước khi tuyến Hòa Bình dưới được lựa chọn.
Năm 1978, Chính phủ Việt Nam phê duyệt tuyến Hòa Bình dưới với mực nước dâng 115m và quyết định xây dựng Nhà máy Thủy điện ngầm. Sau nhiều nghiên cứu và phê duyệt, ngày 6/11/1979, công trình chính thức khởi công, với sự tham gia của hơn 4 vạn công nhân tại công trường lớn nhất Đông Nam Á thời điểm đó.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III năm 1960, Đảng xác định, Việt Nam phải tiến hành song song hai nhiệm vụ chiến lược: giải phóng miền Nam và xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Để thực hiện nhiệm vụ này, Đảng và Nhà nước đã đặt mục tiêu điện khí hóa đi trước một bước, tận dụng điều kiện tự nhiên và kinh nghiệm kỹ thuật của Liên Xô. Đây là lý do mà công trình thủy điện lớn như Hòa Bình được ưu tiên xây dựng, dù đất nước khi đó còn nhiều khó khăn về kinh tế.
Nhà máy thủy điện Hòa Bình có bốn nhiệm vụ chính: chống lũ, phát điện, tưới tiêu và đảm bảo giao thông thủy, góp phần quan trọng vào sự phát triển của đất nước. Quyết định xây dựng công trình này là một quyết định lịch sử, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước.
>> Tỷ phú giàu thứ hai châu Á ấp ủ kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất chip trị giá 10 tỷ USD
Nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á trong thế kỷ XX của Việt Nam: Từng huy động đến 4 vạn công nhân xây dựng, sắp được mở rộng thêm 2 tổ máy - Nguồn: báo Lao Động
Nhà máy thủy điện Hòa Bình đang không ngừng cải tiến
Sau hơn 15 năm xây dựng, vào ngày 20/12/1994, nhà máy thủy điện Hòa Bình được khánh thành. Đến ngày 25/5/2021, nhà máy đã cán mốc 250 tỷ kWh điện sản xuất, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đặc biệt, nhà máy còn đóng vai trò điều tiết lũ cho hạ du, giúp vùng đồng bằng Bắc Bộ giảm thiểu tình trạng ngập lụt.
Bên cạnh nhiệm vụ cắt lũ, nhà máy còn cung cấp nước chống hạn, phục vụ sản xuất nông nghiệp và cải thiện giao thông thủy. Đặc biệt, 65-70% lượng nước xả từ hồ Hòa Bình phục vụ canh tác nông nghiệp tại đồng bằng Bắc Bộ.
Sau hơn 10 năm nghiên cứu, vào cuối tháng 1/2021, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã khởi công dự án mở rộng nhà máy thủy điện Hòa Bình, nằm ở bờ phải của đập hiện tại.
Công trình này dự kiến sẽ tăng cường thêm hai tổ máy với tổng công suất 480MW, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Theo kế hoạch, tổ máy 1 sẽ được phát điện vào tháng 6/2025 và tổ máy 2 vào tháng 7/2025, với toàn bộ dự án hoàn thành vào tháng 8/2025.
Trong bối cảnh ảnh hưởng của hoàn lưu bão Yagi, lượng nước lớn tiếp tục đổ về các hồ thủy điện ở miền Bắc. Nhà máy thủy điện Hòa Bình đã phải mở nhiều cửa xả để điều tiết lũ theo chỉ đạo từ Ban điều hành.
Vào sáng ngày 11/9, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã ban hành công điện yêu cầu Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình đóng cửa xả đáy cuối cùng của hồ Hòa Bình. Lúc 7h Tỷ phú giàu thứ hai châu Á ấp ủ kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất chip trị giá 10 tỷ USD cùng ngày, mực nước thượng lưu hồ Hòa Bình đạt mức 111,65m, với lưu lượng nước đổ vào hồ là 1.947m3/s và lưu lượng xả ra là 3.910m3/s.
>> Đấu giá 47 lô đất tại huyện Phúc Thọ (Hà Nội), lô cao nhất gấp 3 lần giá khởi điểm
