Phản hồi của Bộ Tài chính về kiến nghị điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh

Giảm trừ gia cảnh là một khoản tiền được khấu trừ trực tiếp từ thu nhập chịu thuế của các cá nhân cư trú, bao gồm cả thu nhập từ kinh doanh và tiền lương, tiền công. Đây là một phần quan trọng trong việc giảm bớt gánh nặng thuế cho người nộp thuế.

Từ ngày 1/1/2009, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng/tháng. Đến 1/9/2013, các mức giảm trừ này đã được nâng lên 9 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 3,6 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc.

Hiện tại, mức giảm trừ đã đạt 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm) cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Mức giảm trừ này cao gấp 2,2 lần so với mức thu nhập bình quân đầu người và vượt xa mức giảm trừ phổ biến ở nhiều quốc gia (từ 0,5-1 lần); đồng thời cao hơn cả mức thu nhập bình quân của nhóm 20% dân số có thu nhập cao nhất (10,86 triệu đồng/tháng/người).

Theo quy định hiện hành, nếu chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng trên 20% so với lần điều chỉnh gần nhất, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với biến động giá, áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.

Tuy nhiên, dữ liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, từ lần điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất vào năm 2020 đến nay, CPI chỉ tăng 11,47%. Cụ thể, CPI năm 2020 tăng 3,23%, năm 2021 tăng 1,84%, và các năm 2023 và 2024 tăng lần lượt 3,15% và 3,25%. Với mức tăng này, theo quy định hiện tại, thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh vẫn chưa đến.

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong 7 tháng đầu năm 2024, số thu thuế thu nhập cá nhân đã đạt 72,1% dự toán, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm trước, tương đương 114.728 tỷ đồng.

Mặc dù việc tăng lương từ ngày 1/7 đã mang lại niềm vui cho người lao động với mức lương cơ sở mới là 2,34 triệu đồng/tháng, thay vì 1,8 triệu đồng/tháng trước đây, nhưng sự gia tăng này cũng kéo theo lo ngại về thuế thu nhập cá nhân. Khi thu nhập tăng lên, thuế phải đóng cũng theo đó mà tăng, trong khi mức giảm trừ gia cảnh vẫn giữ nguyên, khiến người lao động cảm thấy lo lắng về gánh nặng thuế ngày càng nặng hơn.

Mức giảm trừ gia cảnh là nỗi lo của người dân trong việc đóng thuế khi lương tăng. Ảnh: Internet

Tình hình hiện tại đang đặt ra nhiều thách thức về chế độ thuế TNCN tại Việt Nam. Nhiều chuyên gia cho rằng việc Luật thuế TNCN và các quy định hiện hành sử dụng tiêu chí chỉ số CPI (Chỉ số giá tiêu dùng) trên 20%, tức là dựa trên trung bình của toàn bộ 752 mặt hàng là không hợp lý. Thực tế, chỉ khoảng 20 mặt hàng chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân.

Việc phải chờ đợi đến khi mức trung bình của toàn bộ 752 mặt hàng thay đổi có thể kéo dài hàng năm, thậm chí 6-7 năm. Điều này gây thiệt thòi và bất công cho người dân, vì họ phải chịu ảnh hưởng của lạm phát từ những mặt hàng thiết yếu mà không được hưởng lợi từ việc điều chỉnh mức thuế.

Trước tình hình này, nhiều chuyên gia cho rằng Luật thuế thu nhập cá nhân và các quy định hiện hành lấy tiêu chí biến động CPI trên 20%, tức là phải dựa trên rổ hàng hóa gồm 752 mặt hàng là bất hợp lý. Trong khi đó, số lượng mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu của người dân chỉ có khoảng trên 20 mặt hàng nhưng người dân phải đợi mức trung bình của 752 mặt hành thì sẽ rất lâu, thậm chí 6 đến 7 năm. Điều này có thể dây thiệt thòi và bất công cho người dân trong một thời gian dài.

Trước những vấn đề bất cập hiện nay, Bộ Tài chính trình dự kiến sửa Luật thuế TNCN vào năm 2025, đây là một nhiệm vụ cấp bách và được nhiều người quan tâm. Mục đích chính của việc đóng thuế không chỉ đơn thuần là để tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, mà còn nhằm thúc đẩy hoạt động kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, hiện tại, khi lương của người lao động tăng lên mà mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh tương ứng, gánh nặng thuế trở nên nặng nề hơn và gây áp lực lớn cho người dân.

Một chính sách thuế công bằng và hợp lý sẽ không chỉ thúc đẩy sự tham gia tích cực của người dân vào nền kinh tế mà còn bảo đảm an sinh xã hội, giúp mọi người cảm thấy công bằng hơn trong việc đóng góp và hưởng lợi từ hệ thống thuế.

>>Tổng cục Thuế giải đáp về việc hoàn chậm thuế thu nhập cá nhân