Phê duyệt siêu dự án thủy điện trị giá gần 80.000 tỷ đồng sát biên giới Trung Quốc

Chính phủ Ấn Độ vừa chính thức cấp phép môi trường cho dự án thủy điện Oju tại huyện Upper Subansiri, bang Arunachal Pradesh, một khu vực nhạy cảm cả về địa chất lẫn chiến lược, giáp với Trung Quốc.

Dự án do Oju Subansiri Hydro Power Corporation phát triển, có công suất thiết kế 2.220 MW, vận hành theo mô hình “chạy theo dòng chảy” (run-of-the-river) và có khả năng điều tiết đỉnh tải hàng ngày. Công trình bao gồm đập bê tông trọng lực cao 100m, đường hầm dẫn nước dài 14,12km và một nhà máy thủy điện ngầm quy mô lớn.

Với chi phí dự kiến hơn 24.942 crore rupee (khoảng 78.600 tỷ đồng), đập Oju có thể sản xuất tới 8,4 tỷ kWh điện mỗi năm.

Đây là dự án lớn nhất trong chuỗi đập thủy điện được đề xuất trên sông Subansiri, con sông được mệnh danh là “huyết mạch của Assam”.

Tuy nhiên, cái giá phải trả không hề nhỏ. Toàn bộ 750 ha đất phục vụ dự án đều là đất rừng, và dù chỉ có 9 hộ gia đình bị liệt kê phải di dời, song tác động đối với các cộng đồng dân tộc thiểu số, vốn chiếm gần 98% dân số khu vực, được đánh giá là sâu rộng.

Trong phiên điều trần công khai vào tháng 9/2024, nhiều người dân đã phản đối với lý do bồi thường không thỏa đáng, nguy cơ hủy hoại nguồn cá, hệ sinh thái cũng như các địa điểm linh thiêng. Một số ý kiến còn yêu cầu dự án phải chia sẻ điện năng trực tiếp cho người dân địa phương.

Các nhà sinh thái học cảnh báo việc xây dựng đập quy mô lớn trong hệ sinh thái Himalaya vốn mong manh có thể dẫn đến sạt lở đất, thay đổi dòng chảy sông và đe dọa đa dạng sinh học. Đáng lo ngại hơn, lưu vực Subansiri nằm trong vùng địa chấn cấp V – khu vực có rủi ro động đất cao nhất tại Ấn Độ.

Nhiều nghiên cứu trước đây của Mạng lưới Nam Á về Đập, Sông và Con người (SANDRP) cũng cho thấy, các dự án thủy điện trong khu vực thường xuyên bị hư hại do mưa lũ, trong đó có dự án Subansiri Lower ở hạ lưu, bị ví như những “quả bom nước hẹn giờ” đe dọa bang Assam.

Ngoài ra, Ủy ban Thẩm định Chuyên gia (EAC) thuộc Bộ Môi trường Ấn Độ cũng cảnh báo nguy cơ từ lũ vỡ hồ băng (GLOF) – khi nước từ các hồ băng trên thượng nguồn bất ngờ xả xuống, tạo ra dòng lũ khổng lồ có thể vượt quá sức chịu đựng của công trình.

EAC đã yêu cầu chủ đầu tư đưa kịch bản GLOF vào thiết kế, đồng thời xây dựng hệ thống cảnh báo sớm thời gian thực và tổ chức diễn tập cộng đồng để nâng cao khả năng ứng phó khẩn cấp. Một nghiên cứu đánh giá tác động môi trường sau khi dự án vận hành 5 năm cũng được đưa vào điều kiện bắt buộc.

Với việc dự án Oju được bật đèn xanh, Ấn Độ vừa tiến thêm một bước lớn trong tham vọng khai thác tiềm năng thủy điện khổng lồ của dãy Himalaya. Tuy nhiên, đi cùng với đó là những rủi ro xã hội – môi trường khó lường và sức ép địa chính trị gia tăng tại vùng biên giới nhạy cảm với Trung Quốc.

Theo The Economic Times