Sát hạn chót áp thuế đối ứng: Xuất khẩu châu Á tăng vọt, thâm hụt thương mại Mỹ mở rộng chưa từng thấy
Các nền kinh tế châu Á ghi nhận mức xuất khẩu kỷ lục sang Mỹ trong tháng 5, với Đài Loan tăng vọt gần 90%, trong bối cảnh các doanh nghiệp vội vã tích trữ hàng hóa trước khi chính sách thuế quan mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump có hiệu lực.
Thâm hụt thương mại của Mỹ với châu Á đang nới rộng khi các nhà nhập khẩu ồ ạt gom hàng trước thời điểm chính quyền Tổng thống Donald Trump áp dụng các mức thuế "ăn miếng trả miếng".
Theo số liệu công bố gần đây, Đài Loan (Trung Quốc) và Thái Lan đều ghi nhận kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt mức kỷ lục trong tháng 5. Hàn Quốc cũng tiến sát ngưỡng cao nhất và tiếp tục tăng trưởng vào đầu tháng 6, theo dữ liệu ngày 23/6.
Những con số này đánh dấu sự đảo lộn hoàn toàn so với xu hướng lịch sử thông thường, khi thương mại thường mạnh hơn vào cuối năm nhằm phục vụ mùa lễ Giáng sinh tại Mỹ. Lý do chính khiến các công ty phải "đua nhau" đưa hàng lên tàu và vận chuyển đến Mỹ càng sớm càng tốt chính là mối đe dọa về mức thuế quan mới của Washington sẽ có hiệu lực từ đầu tháng 7/2025.
Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu từ Thái Lan sang Mỹ trong tháng 5 tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi Đài Loan ghi nhận mức tăng đột biến gần 90%. Những con số kỷ lục này nhiều khả năng sẽ được phản ánh trong dữ liệu thương mại của Mỹ công bố trong tuần này, có thể làm gia tăng sức ép trong các cuộc đàm phán thương mại giữa Washington và các nền kinh tế châu Á liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ.
Thâm hụt thương mại của Mỹ đã tăng mạnh trong năm nay do các doanh nghiệp vội vã điều chỉnh hoạt động để đối phó với những biến động bất ngờ trong chính sách thuế quan và thương mại của Washington. Trong khi việc tăng nhập khẩu dược phẩm từ châu Âu đã góp phần làm gia tăng tình trạng thâm hụt, các nền kinh tế châu Á mới là nhân tố chính khiến cán cân thương mại Mỹ bị kéo giãn.
Theo dự báo, thâm hụt thương mại của Mỹ sẽ đạt 91 tỷ USD trong tháng 5, đưa tổng con số lũy kế từ đầu năm 2025 lên gần 643 tỷ USD. Mức thâm hụt này đã vượt xa kỷ lục được thiết lập trong cùng kỳ của những năm trước, kể cả thời kỳ đại dịch COVID-19.
Nếu Tổng thống Trump thực hiện đe dọa áp đặt mức thuế kỷ lục với các quốc gia châu Á từ đầu tháng 7, làn sóng tăng xuất khẩu này có thể nhanh chóng đảo chiều, gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế toàn khu vực.
Tháng trước, Tổ chức Hợp tác Kinh tế Châu Á -Thái Bình Dương (APEC) đã điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 do căng thẳng thương mại leo thang. Theo đó, nền kinh tế của 21 thành viên APEC được dự báo chỉ tăng trưởng 2,6%, giảm mạnh so với mức dự báo 3,3% hồi tháng 3.
Sự bất ổn chính sách đã tác động rõ rệt đến thương mại với Trung Quốc. Mặc dù có thỏa thuận đình chiến thuế quan tại Geneva giữa tháng 5, lượng hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ vẫn giảm trong tháng này.
Tuy nhiên, bức tranh thực tế phức tạp hơn nhiều. Ngay cả với việc giảm thuế đã được thỏa thuận, mức thuế nhập khẩu của Mỹ vẫn duy trì ở ngưỡng cao, thúc đẩy một số nhà xuất khẩu "lách luật", "cắt mác" nhằm thay đổi nguồn gốc hàng hóa thông qua các nền kinh tế trung gian.
Đồng thời, các doanh nghiệp Trung Quốc đang tích cực tìm kiếm thị trường thay thế và mở rộng tiêu thụ nội địa. Bất kỳ sự suy giảm kéo dài nào trong xuất khẩu đều có nguy cơ làm suy yếu tăng trưởng kinh tế Trung Quốc - nền kinh tế đang ngày càng phụ thuộc vào nhu cầu nước ngoài để bù đắp cho khủng hoảng bất động sản và sức mua nội địa yếu kém.
Tham khảo South China Morning Post (SCMP)
Nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á đưa ra tuyên bố về quá trình đàm phán thuế quan với Mỹ
Lấy lòng Mỹ, siêu cường châu Á nỗ lực loại Trung Quốc ra khỏi chuỗi cung ứng
