Siêu đập thủy điện này còn được Hiệp hội kỹ sư cầu đường châu Mỹ công nhận là một trong 7 kỳ quan thế giới hiện đại.
Đập thủy điện Itaipu nằm ở biên giới giữa Brazil và Paraguay, nơi đây được biết tới là đập thủy điện lớn thứ 2 thế giới sau đập Tam Hiệp của Trung Quốc. Được biết, cái tên Itaipu theo tiếng thổ dân da đỏ nghĩa là “hòn đá biết hát”.
Con đập này do liên doanh Itaipu Binacional thuộc quyền sở hữu của cả chính phủ Brazil và Paraguay vận hành, nhưng trong các bảng xếp hạng đập thủy điện, Itaipu lại thường được giới thiệu nhiều hơn như một con đập nổi tiếng của Brazil.
 |
| Đập thủy điện Itaipu. Ảnh: The Guardian. |
Trữ lượng nước gấp 3 lần so với hồ Thủy điện Hòa Bình
Đập thủy điện Itaipu được khởi công vào tháng 2/1971 trên sông Paraná với tổng số vốn đầu tư lên tới gần 20 tỷ USD (khoảng 495 nghìn tỷ đồng). Trong đập có 20 tổ máy phát điện, với công suất 700MW mỗi tổ.
Xét về quy mô, Itaipu là một công trình đồ sộ. Con đập với chiều dài 7.919m, chiều cao tối đa 196m (tương đương tòa nhà 65 tầng) tạo nên hồ thủy điện dài 170km với sức chứa 29 tỷ m3 nước, gấp hơn 2.000 lần trữ lượng nước của Tây Hồ, ở thành phố Hàng Châu, Trung Quốc.
Dung tích của hồ chứa đập Itaipu cũng gấp hơn 3 lần so với sức chứa hồ Thủy điện Hòa Bình (9,45 tỷ m3) và hồ Thủy điện Sơn La (9,26 tỷ m3) của Việt Nam.
Để thi công công trình này, 30.000 công nhân đã được huy động. Được biết, lượng sắt thép dùng để tạo kết cấu cho con đập Itaipu đủ để xây 380 tòa tháp Eiffel ở Pháp, trong khi lượng bê tông đủ để xây 210 sân vận động Maracana ở Rio de Janeiro.
Ngoài khả năng cung cấp điện cực lớn, siêu đập thủy điện này còn được Hiệp hội kỹ sư cầu đường Mỹ công nhận là 1 trong 7 kỳ quan thế giới hiện đại và trở thành điểm du lịch thu hút hàng triệu du khách.
Tổ máy đầu tiên của nhà máy thủy điện Itaipu phát điện năm 1984 thế nhưng phải 23 năm sau, vào tháng 5/2007, hai tổ máy cuối cùng mới được đưa vào vận hành. Với tổng cộng 20 tổ máy, công suất của Itaipu đạt 14.000 MW.
 |
| Với tổng cộng 20 tổ máy, công suất của Itaipu đạt 14.000 MW |
Từng 3 lần phá vỡ kỷ lục của đập Tam Hiệp
Theo các chuyên gia của Itaipu, đập Tam Hiệp (Trung Quốc) có công suất lắp máy lớn hơn (22.500 MW) nhưng lại cho sản lượng thấp hơn 10% so với Itaipu.
Cụ thể, tương tự sông Dương Tử cung cấp nước cho đập Tam Hiệp, sông Paraná có lưu lượng chảy lớn nhưng ổn định hơn, cho phép Itaipu phát điện quanh năm với công suất lớn.
Ước tính lượng điện hàng năm của Itaipu đủ để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện của Paraguay trong 8 năm, của Brazil trong 79 ngày, của Mỹ trong 8 ngày và của toàn thế giới trong 2 ngày. Tính đến năm 2016, Itaipu đã có ít nhất 3 lần vượt qua kỷ lục của đập Tam Hiệp về sản lượng điện.
Theo hãng thông tấn Cihan, đập Tam Hiệp lập kỷ lục với sản lượng điện 98,1 triệu MWh vào năm 2012 nhưng sau đó Itaipu đã nhanh chóng “soán ngôi” với 98,63 triệu MWh điện vào năm 2013.
 |
| Tính đến năm 2016, Itaipu đã có ít nhất 3 lần vượt qua kỷ lục của đập Tam Hiệp về sản lượng điện |
Sau đó, vào năm 2015, Itaipu đã sản xuất tổng cộng 89,2 triệu MWh điện, nhiều hơn 2,6% so với sản lượng của đập Tam Hiệp. Đây là bước lội ngược dòng của Itaipu so với kết quả năm 2014, trong đó đập thủy điện của Brazil – Paraguay tụt xuống sau đập Tam Hiệp do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng nước ở Brazil.
Đến năm 2016, Itaipu đạt sản lượng điện lên tới 103.098.366 MWh, tiếp tục vượt qua đập Tam Hiệp để lập kỷ lục thế giới.
Brazil mua điện giá rẻ nhưng bán ra lại đắt bậc nhất thế giới
Theo thỏa thuận liên doanh, mỗi nước được hưởng 50% sản lượng điện phát ra. Tuy nhiên, Paragoay chỉ có nhu cầu sử dụng khoảng 7% sản lượng của nhà máy nên bán phần dôi thừa cho Brazil.
Itaipu đáp ứng khoảng 20% nhu cầu điện của quốc gia lớn nhất Mỹ Latinh này. Với 98,3 triệu MWh trong năm 2013, nhà máy Itaipu là cơ sở thủy điện có sản lượng lớn nhất thế giới.
Dù vậy, quy định này sau đó đã gây tranh cãi giữa hai nước, khi Paraguay muốn bán điện với giá thương mại sang Brazil và các thị trường khác.
Được biết, trong năm 2012, Paraguay chỉ thu được 374 triệu USD (hơn 9,2 nghìn tỷ đồng) từ việc bán sản lượng dư thừa khổng lồ sang nước láng giềng.
Mua được điện với giá rẻ là vậy nhưng tại Brazil lại tồn tại một nghịch lý khi đây là một trong những quốc gia có giá điện cao nhất thế giới. Theo tờ The Brazil Business, giá điện tại Brazil có giai đoạn thậm chí cao hơn cả một số nước phát triển như Nhật Bản, Hà Lan, Mỹ.
Theo thống kê của Global Petro Prices, tháng 12/2022, giá bán lẻ điện (cho hộ sinh hoạt) tại Brazil là 0.171 USD/kWh, tương đương hơn 4.000 đồng một số điện. Trong khi đó, giá bán lẻ điện tại Trung Quốc là 0.076 USD/kWh (1.799 đồng), Việt Nam là 0.079 USD/kWh (1.870 đồng).
