‘Thần đồng’ Việt Nam duy nhất 15 tuổi giành HCV Olympic Toán quốc tế, 16 tuổi học đại học, được phong hàm Giáo sư hạng Đặc biệt
Gần 40 năm học tập và làm việc ở nước ngoài, ông vẫn duy trì nhiều hoạt động hướng về quê hương.
Sinh năm 1970, giành Huy chương Vàng Olympic Toán học Quốc tế (IMO) năm 1985 khi mới 15 tuổi, Nguyễn Tiến Dũng đến nay vẫn là học sinh Việt Nam nhỏ tuổi nhất đạt được thành tích này.
Ông sớm nổi danh khi theo học lớp chuyên Toán A0 của Đại học Tổng hợp (nay là Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội). Ngay từ lớp 10-11, Nguyễn Tiến Dũng đã tiếp cận và đọc nhiều tài liệu Toán học cao cấp về lý thuyết số, giải tích và đại số.
Năm 1985, khi mới 15 tuổi, ông đỗ đầu kỳ thi tuyển chọn đội tuyển IMO và cùng 5 học sinh khác đại diện Việt Nam tham dự kỳ thi IMO lần thứ 26 tổ chức tại Phần Lan. Tại đây, ông xuất sắc giành Huy chương Vàng với số điểm 35/42.
Năm 16 tuổi, Nguyễn Tiến Dũng sang Liên Xô du học tại Khoa Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp Lomonosov. Cuối năm thứ hai đại học, ông chọn Giáo sư A.T. Fomenko làm người hướng dẫn nghiên cứu.
Trong những năm cuối đại học, ông đã công bố 4 bài báo khoa học, trong đó có 2 bài viết cùng giáo sư hướng dẫn, được đăng trên các tạp chí Toán học danh tiếng của Liên Xô như Russian Mathematical Surveys và Advances in Soviet Mathematics.
Sau khi tốt nghiệp, Nguyễn Tiến Dũng làm việc tại Trung tâm Quốc tế Vật lý Lý thuyết (ICTP) ở Trieste, Italy. Năm 1994, ở tuổi 24, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Toán học tại Đại học Strasbourg. Sau đó, ông có thời gian công tác tại Montpellier (Pháp) trước khi trở thành Giáo sư chính thức tại Đại học Toulouse.
Năm 2007, Nguyễn Tiến Dũng được Ủy ban Quốc gia về Đại học của Pháp (CNU) phong hàm Giáo sư hạng Nhất khi mới 37 tuổi. Đến năm 2015, ông tiếp tục được phong hàm Giáo sư hạng Đặc biệt – một trong những cấp bậc cao nhất trong giới học thuật tại Pháp.
Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng hoạt động trong nhiều lĩnh vực Toán học như Hình học vi phân, hình học symplectic và Poisson, lý thuyết ergodic và hệ động lực, vật lý toán, phương pháp toán trong tài chính, lý thuyết độ phức tạp… Với uy tín chuyên môn cao, ông được mời tham gia nhiều Hội đồng xét phong Giáo sư tại Pháp, Mỹ và Hong Kong (Trung Quốc).
Bên cạnh nghiên cứu, ông từng đảm nhiệm các chức vụ quan trọng như Phó Giám đốc và Giám đốc Phân viện Toán Cơ bản, cũng như phụ trách chương trình cao học Toán tại Đại học Toulouse trong một vài năm.
Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng đã công bố hơn 40 công trình khoa học trên các tạp chí quốc tế danh giá như Annals of Mathematics, Annales de l’École Normale Supérieure, Journal de Mathématiques Pures et Appliquées, Advances in Mathematics, Journal of Differential Geometry…
Gần 40 năm học tập và làm việc ở nước ngoài, Giáo sư vẫn duy trì nhiều hoạt động hướng về quê hương. Ông tham gia viết thư giới thiệu hoặc trực tiếp hướng dẫn các nghiên cứu sinh người Việt. Ngôi nhà của ông tại thành phố Toulouse trở thành điểm hẹn văn hóa quen thuộc của cộng đồng lưu học sinh Việt Nam tại đây.
Hằng năm, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng đều thu xếp thời gian trở về thăm gia đình, đồng thời tham gia tổ chức các hội nghị, hội thảo và những buổi nói chuyện chuyên đề về Toán học.
>> Bài toán hình học Việt Nam được đưa vào đề thi Olympic Toán Quốc tế
