Thị trường lúa mì đảo chiều: Không phải Mỹ hay Brazil, đây mới là nhà cung cấp lớn nhất của Việt Nam trong tháng 9

Lúa mì là một trong những loại lương thực quan trọng hàng đầu trên thế giới, không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu dùng mà còn là nguyên liệu thiết yếu cho ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi. Dù có tiềm năng trồng trọt tại một số vùng khí hậu lạnh ở miền núi phía Bắc như Mù Cang Chải (Yên Bái), Lào Cai hay Cao Bằng, song điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng không phù hợp khiến việc sản xuất lúa mì trong nước không đạt hiệu quả kinh tế. Vì vậy, Việt Nam vẫn phải phụ thuộc phần lớn vào nguồn nhập khẩu.

Theo số liệu mới nhất, trong tháng 9/2025, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 373 nghìn tấn lúa mì, trị giá hơn 98 triệu USD, giảm 32,7% về lượng và 33,6% về trị giá so với tháng 8.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, tổng lượng nhập khẩu đạt hơn 4,1 triệu tấn, với kim ngạch vượt 1,1 tỷ USD, giảm 7,8% về lượng và giảm 10,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Trước đó, trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 3,8 triệu tấn lúa mì, đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, tăng 3,5% về lượng trong khi trị giá gần như không đổi so với cùng kỳ năm ngoái. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia nhập khẩu lúa mì lớn nhất thế giới.

Tháng 9 ghi nhận sự bứt phá của Ukraine khi trở thành nguồn cung lớn nhất của Việt Nam. Cụ thể, Việt Nam nhập từ Ukraine hơn 211 nghìn tấn, trị giá 53 triệu USD, tăng tới 80% về lượng và trị giá so với tháng 8.

Tính chung 9 tháng đầu năm, lượng nhập khẩu từ Ukraine đạt hơn 568 nghìn tấn, trị giá 144 triệu USD. Dù vẫn chịu ảnh hưởng bởi xung đột với Nga, song Ukraine - nhà sản xuất lúa mì lớn thứ 10 toàn cầu - vẫn duy trì được khả năng xuất khẩu khối lượng lớn, với sản lượng năm 2025 dự kiến đạt hơn 20 triệu tấn, chỉ giảm nhẹ 2% so với năm trước.

Lũy kế trong 9 tháng đầu năm, Úc vẫn là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất cho Việt Nam, với hơn 1 triệu tấn, trị giá 289 triệu USD, tăng 18% về lượng và 5% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá nhập khẩu bình quân đạt 272 USD/tấn, giảm 12%.

Brazil đứng thứ hai với hơn 989 nghìn tấn, trị giá 254 triệu USD, giảm 16% về lượng và 13% về trị giá. Giá nhập khẩu tăng nhẹ 3%, đạt 257 USD/tấn.

Mỹ xếp thứ ba với hơn 589 nghìn tấn, trị giá 162 triệu USD, tăng 56% về lượng và 34% về trị giá. Giá nhập khẩu bình quân 275 USD/tấn, giảm 14% so với cùng kỳ.

Để giảm gánh nặng chi phí trong bối cảnh giá nguyên liệu thế giới biến động, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 101/2021/NĐ-CP, đưa thuế suất nhập khẩu MFN đối với lúa mì từ 3% xuống 0%.

Chính sách này không chỉ giúp ổn định nguồn cung cho ngành chăn nuôi mà còn thúc đẩy tăng trưởng tiêu thụ các mặt hàng liên quan, góp phần giữ giá thành thức ăn chăn nuôi ở mức hợp lý.

Theo dự báo của VNDirect, năm 2025, ngành chăn nuôi Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ nhờ nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định và chi phí hợp lý.

Bên cạnh đó, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) nhận định sản lượng lúa mì toàn cầu năm 2025 có thể đạt 796 triệu tấn, tăng 1% so với năm trước. Riêng Mỹ – nhà cung cấp quan trọng của Việt Nam – được kỳ vọng đạt sản lượng hơn 50 triệu tấn, tăng 2,5%.

Việc duy trì chính sách thuế ưu đãi cùng chiến lược đa dạng hóa thị trường nhập khẩu giúp Việt Nam vừa bảo đảm an ninh lương thực, vừa tăng năng lực cạnh tranh của ngành chăn nuôi và chế biến thực phẩm.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc chủ động tìm kiếm nguồn cung linh hoạt từ các đối tác lớn như Úc, Mỹ, Brazil và Ukraine sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam ứng phó tốt hơn với biến động giá lương thực toàn cầu trong thời gian tới.