Thực hư giao dịch gần 370 tỷ đồng giữa Hòa Bình (HBC) và gia đình ông Lê Viết Hải?

Tại BCTC kiểm toán năm 2022, CTCP Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HOSE: HBC) ghi nhận ông Lê Viết Hòa, con trai ông Lê Viết Hải, vay hơn 40 tỷ đồng tại ngày 31/12/2022, tăng 29 tỷ đồng so với đầu năm. Hòa Bình còn ghi nhận phát sinh khoản phải thu 13,5 tỷ đồng đối với ông Hòa cho tạm ứng mua nguyên, vật liệu.

Nguồn: BCTC kiểm toán 2022 HBC

Đối với Chủ tịch HĐQT Lê Viết Hải, khoản phải thu ngắn hạn tại thời điểm cuối năm 2022 ở mức hơn 313 tỷ đồng, bao gồm 193 tỷ đồng phải thu tiền thoái vốn Hòa Bình Oseven và 120 tỷ đồng tạm ứng mua đất. Khoản phải thu này chưa xuất hiện tại thời điểm đầu năm 2022.

Tại ĐHCĐ thường niên 2023, Chủ tịch Lê Viết Hải đã thông tin về khoản phải thu này. Trả lời thắc mắc của cổ đông tại sao BCTC các năm trước cho thấy đất ở Quận 12 là tài sản của HBC nhưng đến năm 2022 mới công bố nghị quyết HĐQT, ông Hải cho biết đã hành xử trên nguyên tắc bảo vệ quyền lợi cao nhất cho cổ đông dù có khi hi sinh cả quyền lợi cá nhân.

Theo Chủ tịch HBC, giao dịch giữa ông với công ty trong việc chuyển nhượng khu đất 7.000 m2 ở đường Phan Văn Hớn trị giá 120 tỷ đồng. Năm 2020, ông đã có thông báo cho HĐQT về giao dịch này để giảm nợ cá nhân đối với công ty. Khoản tạm ứng của ông Hải cho Hòa Bình lên đến 120 tỷ tại thời điểm đó. Ông có miếng đất cho công ty sử dụng không phải là đất trống mặc dù trên hồ sơ giấy tờ để là đất nông nghiệp.

Thực tế, khu đất này đã được xây dựng làm nhà kho, văn phòng cho các công ty con từ năm 1993 đến nay. Đây là tài sản cá nhân, chưa đưa vào góp vốn cho công ty, song ông không hề thu tiền cho thuê trong suốt 30 năm. Theo ông Hải, hiện nay giao dịch đất nền ở khu vực trên cũng ở mức 60 triệu đồng mỗi m2, ước tính giá trị khu đất đạt khoảng 400 tỷ đồng.

Ngoài ra, ông Hải cho biết khi cổ phiếu HBC đã đạt đỉnh 22.000 đồng/cp vào đầu năm 2022, Hòa Bình đã thỏa thuận được với đối tác Nhật Bản ở mức giá 32.500 đồng/cp. Sau đó, theo quy định có 4 ngành nghề tại Hòa Bình mà nhà đầu tư nước ngoài không thể tham gia.

Phía đối tác đề nghị thay vì phát hành cổ phiếu mới thì lấy cổ phiếu của chủ tịch HĐQT. Ông Hải cho biết đã từ chối lời đề nghị đó, mặc dù giá cổ phiếu HBC trên thị trường lúc đó giảm xuống chỉ còn 17.000 - 18.000 đồng/cp. Tiếp theo đó, phía đối tác đề nghị để đảm bảo giao dịch này phải có 5 triệu cổ phiếu của cá nhân ông Hải phong tỏa tại công ty chứng khoán. Ông đã phải tạm ứng 100 tỷ đồng để đạt 5 triệu cổ phiếu đó. Điều này khớp với ghi nhận tại báo cáo kiểm toán về việc Hoà Bình tạm ứng gần 100 tỷ đồng để mua 5 triệu cổ phiếu HBC nhằm đảm bảo thực hiện thỏa thuận phát hành cổ phiếu giữa Sanei Architetuce Planning và Hòa Bình.

Đáng chú ý, cổ phiếu của ông Hải cũng đã đem thế chấp ở ngân hàng để công ty phát hành trái phiếu, giải quyết vấn đề dòng tiền (của Hòa Bình) lúc khó khăn, khi nhiều dự án, đặc biệt là dự án nghỉ dưỡng hoãn tiến độ, các chủ đầu tư chậm thanh toán cho công ty. Ghi nhận tại BCTC của HBC, năm 2022 công ty đã tạm ứng 266 tỷ đồng để giải chấp 45 triệu cổ phiếu của gia đình chủ tịch tại một số công ty chứng khoán.