Tổng Giám đốc VCBF hé lộ 'điểm nghẽn' lớn nhất cản trở ngân hàng phân phối quỹ và quản lý gia sản

Thị trường quản lý tài sản còn 'non trẻ'

Chia sẻ tại "Hội nghị Đầu tư 2025 – Bắt sóng mới", gần đây, bà Nguyễn Thị Hằng Nga, CFA, Tổng Giám đốc Công ty Liên doanh Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán Vietcombank (VCBF), cho hay, thị trường quản lý tài sản Việt Nam hiện ước tính khoảng 28–29 tỷ USD (6,6–7% GDP), song 85–90% trong số này là tài sản do công ty bảo hiểm quản lý, chủ yếu đầu tư vào trái phiếu (80%).

Quỹ mở là một kênh phổ biến ở các nước, mới chỉ đạt khoảng 2 tỷ USD, tương đương 0,5% GDP, với 400.000 nhà đầu tư vào cuối 2024, quá nhỏ so với 9 triệu tài khoản chứng khoán. So sánh quốc tế cho thấy mức này còn rất thấp: Trung Quốc khoảng 22% GDP, Ấn Độ khoảng 18% GDP, Mỹ trên 130% GDP.

Với thị trường quản lý gia sản, một số dự báo cho rằng đến 2027 có thể đạt 600 tỷ USD (8–11 triệu tỷ đồng), nhưng 50% vẫn nằm ở tiền gửi ngân hàng, cho thấy tỷ trọng đầu tư tài chính còn nhỏ.

Ở Việt Nam, một số ngân hàng đã triển khai dịch vụ Private Banking, nhưng thực chất vẫn chủ yếu là huy động vốn và cho vay truyền thống. Các hoạt động cốt lõi của quản lý gia sản như lập kế hoạch tài chính, phân bổ tài sản, chiến lược thuế, kế hoạch chuyển giao tài sản vẫn hầu như chưa có.

"Thị trường quản lý gia sản gần như chưa hình thành, chỉ xuất hiện manh nha ở một vài tổ chức, và hành lang pháp lý cho hoạt động này gần như trống", bà Nga nói.

Bà Nguyễn Thị Hằng Nga, CFA, Tổng Giám đốc VCBF. Ảnh minh hoạ.

Bà Nga ví von, công ty quản lý quỹ như VCBF là "nhà sản xuất" từng sản phẩm đầu tư, để cho ra những “viên gạch” chất lượng theo các chiến lược đầu tư dài hạn, không chạy theo biến động ngắn hạn.

Danh mục sản phẩm của VCBF gồm: Quỹ cổ phiếu bluechip, quỹ cổ phiếu midcap, quỹ cổ phiếu cổ tức cao, quỹ trái phiếu, quỹ cân bằng. Triết lý của VCBF là đầu tư vào công ty, không chỉ là cổ phiếu, tập trung vào doanh nghiệp có đội ngũ quản lý tốt, chiến lược rõ ràng, ngành có tiềm năng tăng trưởng, và nền tảng tài chính vững mạnh.

Nói về thành tích của VCBF, bà Nga nhấn mạnh, trong gần 70 quỹ mở tại Việt Nam, chỉ khoảng 10 quỹ có tuổi đời trên 10 năm, VCBF sở hữu 2 quỹ trong nhóm này và đều nằm top đầu về hiệu suất kể từ khi thành lập.

Cụ thể, quỹ cổ phiếu và quỹ cân bằng của VCBF thuộc Top 2 thị trường tính theo hiệu suất dài hạn. Riêng quỹ MGF (cổ phiếu midcap, ra đời cuối 2021) đang dẫn đầu nhóm thành lập cùng thời. Giai đoạn 2023–2024, cả quỹ MGF và quỹ TBF (cân bằng) đều đứng đầu phân khúc.

Cơ quan quản lý xem xét cơ chế thí điểm cho phép ngân hàng trực tiếp phân phối sản phẩm quỹ và cung cấp dịch vụ tư vấn quản lý gia sản.

Cần cho phép thử nghiệm mô hình ngân hàng – quản lý quỹ tích hợp

Bà Nga cho biết, cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế và sự hình thành tầng lớp người giàu, nhu cầu quản lý gia sản của các cá nhân, gia đình tại Việt Nam đang tăng nhanh. Nhiều khách hàng không chỉ tìm kiếm dịch vụ quản lý tài sản truyền thống mà còn muốn được tư vấn tổng thể về đầu tư, bảo toàn và chuyển giao tài sản qua nhiều thế hệ.

"Ở các nước phát triển, quản lý gia sản đã hình thành từ lâu và đóng vai trò then chốt trong thị trường tài chính. Tại Việt Nam, dù còn mới mẻ, lĩnh vực này đã bắt đầu ghi nhận sự quan tâm của nhiều tổ chức tài chính và nhà đầu tư cá nhân", bà Nga nhận định.

Bà Nga cho rằng vướng mắc lớn nhất là ngân hàng không được trực tiếp phân phối chứng chỉ quỹ và tư vấn quản lý gia sản. Hiện, theo Luật Các tổ chức tín dụng, ngân hàng phải phân phối quỹ qua công ty con hoặc đối tác phân phối, khiến khách hàng phải qua nhiều bước trung gian, làm giảm trải nghiệm và hiệu quả.

"Cơ quan quản lý xem xét cơ chế thí điểm cho phép ngân hàng trực tiếp phân phối sản phẩm quỹ và cung cấp dịch vụ tư vấn quản lý gia sản. Xem đây không phải là rủi ro hệ thống, mà ngược lại giúp giảm áp lực tín dụng để tiền có thể chảy trực tiếp từ nhà đầu tư qua quỹ đến doanh nghiệp/dự án, thay vì qua kênh vay ngân hàng", Tổng Giám đốc VCBF kiến nghị.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần khung pháp lý rõ ràng hơn về tư vấn đầu tư cá nhân, quản lý tài sản cho nhóm khách hàng giàu và siêu giàu, cũng như cơ chế bảo vệ nhà đầu tư khi sử dụng dịch vụ này.

Cũng theo bà Nga, hiện đầu vào cho quỹ thiếu hàng hóa chất lượng. Cụ thể, quỹ trái phiếu khó tìm sản phẩm vì quy định chỉ được đầu tư vào trái phiếu niêm yết/phát hành ra công chúng, trong khi nguồn cung rất hạn chế; Quỹ cổ phiếu đang thiếu IPO lớn trong thời gian dài, cơ cấu thị trường bị chi phối bởi ngân hàng và bất động sản (50–60%), thiếu đa dạng ngành.

Bà Nga đề xuất: Khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng để phát triển thị trường vốn. Đặc biệt nên ưu đãi thuế miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp lên sàn trong 2 năm tới để thúc đẩy IPO, tăng hàng hóa trên thị trường, thu hút cả nhà đầu tư nước ngoài.

“Sản phẩm quỹ là sản phẩm của mọi nhà. Ai cũng cần quản lý tài sản cá nhân, chỉ là chưa nhận ra mà thôi. Chúng ta cần cả hệ thống cùng hành động để thị trường quản lý tài sản và gia sản Việt Nam bứt phá”, bà Nga nhấn mạnh.