Từ 1/12, ngân hàng khi thu giữ tài sản bảo đảm phải hỗ trợ người vay tối đa 12 tháng lương
Khi thu giữ nhà ở duy nhất hoặc công cụ lao động chính, ngân hàng hỗ trợ người vay một khoản tiền để duy trì cuộc sống và bảo đảm chi phí sinh hoạt tối thiểu.
Ngày 25/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 304/2025/NĐ-CP quy định điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/12/2025.
Nghị định thiết kế theo hướng khi thu giữ tài sản bảo đảm là chỗ ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất, tổ chức tín dụng phải trích một khoản tiền để bên bảo đảm duy trì cuộc sống và chi trả các chi phí sinh hoạt tối thiểu cho gia đình.
Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, việc ban hành Nghị định nhằm bảo đảm cân bằng quyền và lợi ích hợp pháp giữa bên vay và bên cho vay. Cơ quan quản lý cho biết cần tiếp cận toàn diện và hài hòa hơn đối với quy định thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.
Mục tiêu là hạn chế tối đa tác động đến đời sống, sinh hoạt, sản xuất và lao động của người dân, giữ ổn định an sinh xã hội nhưng vẫn đảm bảo tôn trọng nguyên tắc "cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận" (tại khoản 2 Điều 3 Bộ luật Dân sự số 91/2015/QH13).
Nghị định áp dụng cho tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ có chức năng mua, bán, xử lý nợ (sau đây gọi là tổ chức mua bán, xử lý nợ); cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu
Đáng chú ý, Nghị định đã quy định rõ về điều kiện tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu được thu giữ. Cụ thể, tài sản là chỗ ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất chỉ được thu giữ khi bên nhận bảo đảm đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định; đồng thời phải thực hiện một trong hai nghĩa vụ tài chính.
Thứ nhất, trường hợp thu giữ chỗ ở duy nhất đã được xác nhận và chứng minh theo quy định, bên nhận bảo đảm trích một khoản tiền cho bên bảo đảm bằng 12 tháng lương tính theo mức lương tối thiểu.
Thứ hai, trường hợp thu giữ công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất không hình thành từ vốn vay đã được xác nhận và chứng minh, bên nhận bảo đảm trích một khoản tiền cho bên bảo đảm bằng 6 tháng lương tính theo mức lương tối thiểu.
Ngoài ra, đối với tài sản bảo đảm không thuộc nhóm nêu trên, tổ chức tín dụng được thu giữ khi đáp ứng các điều kiện.
Bên cạnh đó, Nghị định này cũng quy định quyền và trách nhiệm của bên bảo đảm. Tại hợp đồng bảo đảm hoặc trong các văn bản liên quan, bên bảo đảm phải thực hiện việc xác nhận và chứng minh tài sản thuộc hoặc không thuộc trường hợp được quy định, theo yêu cầu của bên nhận bảo đảm.
Việc cung cấp thông tin phải hoàn thành trong vòng 10 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu của bên nhận bảo đảm. Phương thức gửi yêu cầu được thực hiện theo quy định.
Trường hợp bên bảo đảm không xác nhận và chứng minh theo yêu cầu, tài sản bảo đảm là chỗ ở hoặc công cụ lao động sẽ được mặc định không thuộc diện bảo vệ theo quy định của Nghị định.
Bên bảo đảm chịu trách nhiệm về tính chính xác và hợp pháp của toàn bộ tài liệu cung cấp. Các tài liệu này gồm giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, sao kê tài khoản ngân hàng thể hiện thu nhập hàng tháng, tài liệu chứng minh nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân, hóa đơn điện nước hoặc internet thể hiện địa chỉ thường trú, tạm trú, cùng các tài liệu chứng minh khác.
Nghị định cũng quy định trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức mua bán, xử lý nợ.
Các đơn vị này phải cung cấp đầy đủ thông tin cho bên bảo đảm về quyền và nghĩa vụ của các bên; thực hiện trích khoản tiền hỗ trợ theo mức quy định và đưa số tiền này vào chi phí xử lý tài sản bảo đảm; thu giữ tài sản khi đủ điều kiện theo quy định.
