Từng là 'Tesla thứ hai', một công ty xe điện chật vật sinh tồn có nguy cơ phải bán mình

Nikola, startup xe điện từng được kỳ vọng sẽ thách thức các ông lớn ngành ô tô, đang đứng trước nguy cơ phá sản. Wall Street Journal trích nguồn tin thân cận cho biết công ty đang chuẩn bị nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Công ty luật Pillsbury Winthrop Shaw Pittman hiện đang đánh giá các phương án, từ rao bán đến tái cấu trúc.

Cổ phiếu Nikola giảm mạnh 20% xuống còn 0,6 USD trong phiên giao dịch ngoài giờ ngày 6/2, đưa vốn hóa công ty xuống chỉ còn 63 triệu USD. Con số này giảm tới 99% so với thời điểm công ty niêm yết năm 2020, khi vốn hóa đạt 30 tỷ USD, gần ngang ngửa Ford Motor.

Thời gian qua, Nikola chật vật huy động vốn do liên tục thua lỗ. Tính đến cuối tháng 9/2024, công ty chỉ còn 198 triệu USD tiền mặt và các khoản tương đương, giảm mạnh so với 464 triệu USD cuối năm 2023. Năm ngoái, Giám đốc tài chính Nikola, Thomas Okray, cảnh báo công ty chỉ đủ tiền hoạt động đến hết tháng 4/2025. Trong quý III/2024, Nikola sản xuất hơn 80 xe tải nhưng vẫn lỗ ròng gần 200 triệu USD.

Ngày 6/2, Nikola xác nhận đang đánh giá nhiều phương án, bao gồm tái cấu trúc tài chính, nhưng từ chối bình luận về khả năng phá sản. Trước đó, hãng đã cân nhắc việc bán một phần hoặc toàn bộ công ty.

Ông Trevor Milton trong một cuộc thuyết trình kêu gọi góp vốn

>> Mazda CX-5 có ‘khắc tinh’ mới tại Việt Nam: Chỉ tiêu hao 1,1L/100km, giá 'rẻ như cho'

Nikola được thành lập năm 2014 bởi Trevor Milton, người sau đó bị kết án vì gian lận chứng khoán. Ông bị cáo buộc đưa ra hàng loạt tuyên bố sai sự thật để thổi phồng giá trị công ty, như việc Nikola sở hữu nguyên mẫu xe tải không phát thải, có đơn hàng trị giá hàng tỷ USD và đang sản xuất nhiên liệu hydro giá rẻ. Những cáo buộc này lần đầu tiên được Hindenburg Research - một công ty đầu tư - phanh phui. Họ nhận định đây là "mức độ lừa dối chưa từng có ở một công ty đại chúng".

Năm 2020, Milton từ chức Chủ tịch trước khi bị truy tố. Vụ án của ông được đánh giá là một trong những bê bối lớn nhất trong ngành công nghiệp xe điện.

Nikola không phải là startup xe điện duy nhất gặp khó khăn. Canoo, một công ty xe điện có trụ sở tại Texas, đã nộp đơn phá sản theo Chương 7 của Bộ luật Phá sản Mỹ, chấm dứt hoạt động và tiến hành thanh lý toàn bộ tài sản. Công ty này từng hợp tác với Walmart và NASA nhưng không thể duy trì hoạt động do cạn kiệt vốn.

Giới phân tích nhận định, nhiều startup xe điện khác cũng đang trên bờ vực phá sản khi ngành công nghiệp này chuyển từ giai đoạn phát triển nóng sang thực tế cạnh tranh khốc liệt. Các công ty như Canoo, Lordstown Motors hay Lucid Motors từng thu hút hàng tỷ USD đầu tư với kỳ vọng thay đổi ngành ô tô, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được lợi nhuận.

Trong khi đó, nhu cầu xe điện tại Mỹ có dấu hiệu suy giảm. "Dường như toàn bộ hệ sinh thái xe điện đang sụp đổ", CEO Brandt của Marathon Capital nhận định.

Một chiếc xe chạy pin nhiên liệu hydro của Nikola. Ảnh: Reuters

Theo Jiong Shao, nhà phân tích của Barclays, không giống các công ty truyền thống, startups xe điện phải liên tục "đốt tiền" để phát triển và xây dựng mô hình sản xuất mới. Họ không thể đơn thuần cắt giảm chi phí để giảm lỗ. Điều này đòi hỏi một nguồn vốn dồi dào mà nhiều startup hiện tại không có.

Ken Ying, nhà sáng lập công ty cung cấp giải pháp xe thông minh Pateo của Trung Quốc, cho rằng để trụ vững, các startup xe điện cần tập trung vào yếu tố khác biệt hoá. Ông lấy BYD làm ví dụ, khi hãng xe Trung Quốc này thành công nhờ sản xuất pin rẻ và hiệu quả hơn các đối thủ từ Mỹ, Nhật.

Trong bối cảnh các hãng startup xe điện đang lao đao, chỉ những công ty có chiến lược rõ ràng, sở hữu công nghệ vượt trội và nguồn tài chính vững vàng mới có thể trụ lại trong cuộc đua khốc liệt này.

>> Honda hạ giá với 'gà đẻ trứng vàng', cạnh tranh trực tiếp với Mazda CX-5