Tuyến đường sắt 'đắp chiếu' 17 năm của Việt Nam được đề xuất điều chỉnh vốn lên gần 10.000 tỷ đồng

Hiện nay, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu, hoàn thiện báo cáo tiền khả thi dự án đường sắt Yên Viên - Hạ Long - Cái Lân.

Theo báo cáo, dự án từng được khởi công từ năm 2004 nhưng đã bị tạm dừng từ năm 2011 đến nay.

Trước đây, tuyến đường sắt này được định hướng chủ yếu phục vụ vận tải hàng hóa, kết nối khu vực Vân Nam (Trung Quốc) với cảng Cái Lân (Quảng Ninh). Tuy nhiên, do điều chỉnh quy hoạch hệ thống cảng biển quốc gia, đặc biệt là sự phát triển của cảng Lạch Huyện (Hải Phòng), nhu cầu vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc hiện đã dịch chuyển sang tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được triển khai.

Trong khi đó, trục hành lang Hà Nội - Bắc Ninh - Hải Dương - Hạ Long ghi nhận sự phát triển mạnh của các khu du lịch, nghỉ dưỡng, kéo theo nhu cầu vận tải hành khách tăng cao.

Kết quả nghiên cứu của liên danh tư vấn cho thấy, đến năm 2050, lượng hành khách trên tuyến dự kiến đạt khoảng 7,03-7,66 triệu lượt mỗi năm, trong khi hàng hóa chỉ đạt khoảng 2,7-3,3 triệu tấn/năm.

Trước sự thay đổi về nhu cầu vận tải, Bộ Xây dựng đánh giá cần điều chỉnh lại chủ trương đầu tư dự án cho phù hợp với thực tiễn.

>> Tỉnh là ‘đại bản doanh’ của Samsung kêu gọi đầu tư dự án cảng cạn gần 2.000 tỷ

Tại báo cáo tiền khả thi, liên danh tư vấn kiến nghị loại bỏ phương án xây dựng đường sắt khổ lồng (1.435mm và 1.000mm) trên đoạn Lim - Phả Lại - Hạ Long, thay vào đó là phương án khổ đường đơn tiêu chuẩn 1.435mm.

Lý do là lưu lượng vận tải hàng hóa bằng khổ 1.000mm không cao, trong khi chi phí xây dựng và bảo trì đường lồng cao hơn khoảng 1,25 lần so với đường đơn.

Theo đề xuất, tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân sẽ có tốc độ thiết kế tối đa 120km/h đối với tàu khách và 80km/h đối với tàu hàng. Riêng đoạn 10km từ ga Yên Viên đến ga Lim hiện đang được duy tu và có chất lượng tốt nên không cần đầu tư lại. Tổng chiều dài tuyến theo phương án mới là 119,4km.

Dự kiến, dự án sẽ xây dựng mới 4 ga gồm Nam Sơn, Châu Cầu, Chí Linh mới và Cái Lân; cải tạo 8 ga hiện hữu, xây mới 19 cầu và nâng cấp 36 cầu dọc tuyến.

Tổng mức đầu tư sau điều chỉnh được xác định là 9.989 tỷ đồng, trong đó đã thực hiện 4.429 tỷ đồng, phần còn lại cần bổ sung là 5.560 tỷ đồng.

Ban Quản lý dự án đường sắt kiến nghị cấp có thẩm quyền bố trí vốn từ ngân sách Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030. Nếu được thông qua, dự án sẽ triển khai từ năm 2026 và đưa vào khai thác từ năm 2031.

Trước đó, Bộ Xây dựng từng văn bản gửi Ban Quản lý dự án đường sắt yêu cầu nghiên cứu đề xuất của Tập đoàn Vingroup về tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, đồng thời đánh giá khả năng kết hợp đầu tư với tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân nhằm tận dụng hạ tầng hiện có.

Theo đó, Bộ đề nghị nghiên cứu bổ sung các kịch bản đầu tư với dải tốc độ 160km/h và 300km/h, lựa chọn phương án hiệu quả nhất. Đồng thời, Ban quản lý cần đề xuất phương thức đầu tư, cơ chế chính sách đi kèm (nếu có). Hồ sơ điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi phải được gửi về Bộ trước ngày 6/5/2025 để tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền xem xét.