Cuộc đua xe điện đang diễn ra trên quy mô toàn cầu nhưng người tiêu dùng vẫn chưa được tiếp cận với mức giá dễ chịu cho xe thuộc phân khúc mới này ngoài Trung Quốc.
Xe điện có độ phổ biến cao vượt trội giai đoạn chỉ nửa thập kỷ trước, mức giá khi so với giá xe điện đời đầu đang ngày một tăng lên.
Theo thống kê từ JATO Dynamics, giá xe điện trung bình giữa 2015 và 2022 đã tăng từ 46.757 USD lên 55.610 USD tại châu Âu và 52.837 USD lên 63.622 USD tại Mỹ.
Tuy nhiên, giá trung bình của một chiếc SUV điện rẻ hơn nhiều so với cách đây sáu năm, nhưng giá trung bình của một chiếc xe điện đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt là đối với những chiếc xe nhỏ hơn.
Hiện tại, Hoa Kỳ và Châu Âu đang tụt hậu so với Trung Quốc về mức độ tiếp cận của người tiêu dùng đối với xe điện, vì xe điện vẫn đắt hơn nhiều so với xe ô tô chạy bằng xăng của họ.
Trung Quốc đang trong thời điểm giá xe điện thấp hơn cả xe xăng
Người dùng tại Trung Quốc lại đang trải qua thời điểm không thể phù hợp hơn để mua xe điện. Giá trung bình phân khúc này tại xứ tỉ dân đã giảm hơn một nửa, từ 66.551 USD vào 2015 xuống còn 31.702 USD trong 2022.
Một vấn đề đáng lo ngại khác cho người mua xe điện tại phương Tây là giá cả, so với xe xăng cùng kích thước, cao hơn 27% tại châu Âu và 43% tại Mỹ. Ngược lại, giá xe điện ở Trung Quốc còn rẻ hơn xe chạy động cơ 33%.
Thêm vào đó, các chính sách trợ giá của Chính phủ Trung Quốc cũng giúp giá xe điện đô thị cỡ nhỏ phục vụ đại chúng (phân khúc có doanh số lớn nhất) cực dễ tiếp cận.
Giá xe điện đô thị tại đây đã giảm từ 29.798 USD xuống còn 10.090 USD trong giai đoạn 2015 - 2022.
Ở châu Âu, con số này lại tăng 15% lên 28.205 USD trong cùng giai đoạn, trong khi giá xe xăng đô thị chỉ đạt trung bình 17.455 USD.
Ở phân khúc SUV cỡ trung phía trên, tình cảnh tại châu Âu đỡ hơn một chút với giá giảm gần nửa từ năm 2015 tới nay (109.056 USD xuống 57.225 USD tại châu Âu, 99.464 USD xuống 53.804 USD tại Mỹ). Dù vậy, mức giá trên vẫn cao hơn SUV thường (lần lượt 44.191 USD và 43.335 USD).
Đặc biệt, tại Trung Quốc, giá SUV điện không chỉ thấp hơn phương Tây đáng kể (35.366 USD) mà còn rẻ hơn 5% so với xe xăng.
Chính sách trợ cấp tạo nên sự khác biệt
Trung Quốc đang dẫn đầu về giá xe điện nhờ chương trình kích cầu của chính phủ và đây cũng là lý do khiến nước này trở thành thị trường tiêu thụ xe điện lớn nhất thế giới. Mặc dù chính phủ Trung Quốc nên thắt chặt chính sách này để giảm bớt sự phụ thuộc vào các ưu đãi.
Tình hình ở Hoa Kỳ không giống như vậy, nơi chỉ có 21 trong số 72 xe đủ điều kiện để được trợ cấp. Cụ thể, để nhận được khoản tài trợ lên tới 7.500 USD, chiếc xe phải được lắp ráp tại Bắc Mỹ. Chính sách hỗ trợ hiện chỉ áp dụng cho xe sedan điện có giá tối đa 55.000 USD và xe bán tải / SUV có giá 80.000 USD.
Tại châu Âu, mỗi quốc gia thành viên đều có chính sách hỗ trợ riêng nhưng đều nhằm mục đích thúc đẩy doanh số bán xe điện nhằm đạt được mục tiêu đầy tham vọng là chỉ bán xe mới không phát thải vào năm 2035.
Mục tiêu năm 2025, xe điện chiếm 1/5 tổng số phương tiện
Trung Quốc đang đặt mục tiêu đưa lượng xe điện được dùng tại Trung Quốc sẽ tăng lên khoảng 1/5 tổng các phương tiện đang hoạt động tại đây vào năm 2025. Tức ngành xe điện sẽ tăng khoảng 5% doanh số xe bán trong nước so với thời điểm hiện đại.
Hiện tại quốc gia này được đánh giá là thị trường xe ô tô lớn nhất thế giới với khoảng 25 triệu chiếc. Đặc biệt đã có tới 1,2 triệu xe điện được bán ra vào năm ngoái. Như vậy mục tiêu kể trên hoàn toàn nằm trong tầm tay của nước này.
Nhìn Thái Lan, Trung Quốc và nhiều nước khác trên thế giới đều thấy, chính phủ những quốc gia này đang có những chính sách hỗ trợ cụ thể để xe điện được đón nhận.
Các chuyên gia cho rằng, theo xu hướng chung, nước ta cũng đã và đang có những khuyến khích cụ thể để tạo đà phát triển cho xe điện. Điển hình nhất phải kể tới dự án sản xuất xe điện của tỷ phú Phạm Nhật Vượng. Ở thời điểm hiện tại, thương hiệu xe điện VinFast không chỉ thống lĩnh thị trường nội địa, mà đã “lấn sân” sang cả châu Âu.
Vì thế, đây cũng là tín hiệu đáng mừng đối với Việt Nam. Tin rằng tương lai không xa, chính phủ sẽ sớm có những gói hỗ trợ ưu việt dành cho dòng phương tiện này.