Bảo tàng tâm huyết của 'vua hài đất Bắc' lọt top Công trình kiến trúc tốt nhất thế giới: Nằm trong khuôn viên 5.500m2, chỉ cách trung tâm Hà Nội khoảng 30km

Bảo tàng Đạo Mẫu của nghệ sĩ Xuân Hinh tọa lạc ở xã Hiền Ninh, phía Tây Nam huyện Sóc Sơn, ngoại thành Hà Nội. Công trình do kiến trúc sư Nguyễn Hà - người từng giành giải thưởng cho kiến trúc sư triển vọng dưới 45 tuổi trên toàn thế giới thiết kế.

Nằm trong khuôn viên 5.500m2 bao quanh là vườn vải thiều cổ, gạch và ngói cổ được chọn làm chất liệu chính của công trình. Được biết, bảo tàng có kiến trúc đương đại này được dựng lên từ 5 triệu viên ngói cổ và hàng triệu viên gạch thất cổ mua từ 500 nhà dân khắp cả nước. Không chỉ là vật liệu quen thuộc, nghệ sĩ Xuân Hinh mong muốn có thể lưu giữ lại được dấu vết của những lò gạch cũ bị bỏ quên. Đây cũng là ngôn ngữ truyền tải chân thật nhất, đậm tính Việt Nam nhất khi xây dựng một công trình mang yếu tố tâm linh.

Ngoài nơi thờ Mẫu, đây còn là không gian nghệ sĩ Xuân Hinh muốn lưu giữ và truyền bá nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc như hát văn, hầu đồng, quan họ, tranh cổ dân gian... Thiết kế của bảo tàng gồm: nơi trưng bày hiện vật, phòng trưng bày và nhiều phòng chức năng khác.

Phòng trưng bày có nhiều bức tranh liên quan Đạo Mẫu, hoành phi câu đối, khăn áo, chiếu nằm thời xưa. "Trong nhiều năm đi diễn, tôi gom góp từng kỷ vật mang tâm hồn người Việt, muốn lớp trẻ khi nhìn thấy sẽ thêm yêu văn hóa dân tộc", nghệ sĩ nói.

Xuân Hinh xây một thư viện, lưu giữ sách về hát văn, hầu đồng, quan họ, nhiều bức tranh cổ, liên quan các loại hình nghệ thuật dân gian. Ông cho biết nếu còn khỏe mạnh sẽ mời những nghệ nhân có kinh nghiệm, truyền nghề cho các cháu bé có năng khiếu nhưng hoàn cảnh khó khăn, vừa học nghề, vừa bảo tồn văn hóa.

Ngoài các khu vực thờ Thánh Mẫu, người mẹ trong tâm tưởng, Xuân Hinh có một gian phòng tôn vinh những người mẹ Việt Nam hiện đại. Ông trưng bày tượng, các đồ vật gắn với nền nông nghiệp, bếp núc của phụ nữ Việt như cối xay, nồi niêu, dần, sàng...

Bên cạnh đó, bộ sưu tập bình vôi cổ nằm dưới gốc cau chằng chịt dây trầu không cũng là góc đặt biệt ít nơi có. Theo Xuân Hinh, bộ sưu tập nhằm tôn vinh nét đẹp văn hóa trầu cau của người Việt.

Bảo tàng Đạo Mẫu của nghệ sĩ Xuân Hinh được xem là một công trình kiến trúc đương đại nổi bật, được nhiều tạp chí về kiến trúc trên thế giới vinh danh.

Gần đây nhất, tại hội nghị của giới kiến trúc quốc tế "The World Around 2024", kiến trúc sư Nguyễn Hà vừa có màn giới thiệu ấn tượng về công trình kiến trúc văn hóa đặc biệt này. Đây cũng là lần đầu tiên công trình kiến trúc Việt Nam được ghi nhận tại hội nghị.

Trước đó, đầu năm nay, bảo tàng này đã được Tạp chí Thiết kế và Kiến trúc Domus bình chọn vào danh sách những "Dự án Kiến trúc tốt nhất năm 2023". Viết về công trình, Tạp chí Domus đã dành những lời khen ngợi khi gọi đây là "tính thiêng biểu hiện qua chất liệu trong Bảo tàng thờ Mẫu ở Việt Nam".

Nghệ sĩ Xuân Hinh cho biết, liên tiếp các đoàn khách trong nước và quốc tế muốn ghé thăm Bảo tàng Đạo Mẫu. Tuy nhiên, "vua hài đất Bắc" quyết định chưa mở cửa bảo tàng để du khách ghé thăm như một điểm du lịch thực thụ. Ông cho biết, bản thân cảm thấy công việc ở bảo tàng chưa được chu toàn, nếu sớm mở cửa thì khó có thể tiếp đón du khách chu đáo.

Ở thời điểm hiện tại, Bảo tàng Đạo Mẫu vẫn đang tiếp tục được nam nghệ sĩ tu sửa ở nhiều không gian như sơn lại điện thờ Mẫu, làm lại sân gạch, tôn tạo lại ao cá, cũng như tiếp tục sưu tầm thêm các văn vật truyền thống... nhằm mang tới sự hoàn thiện của bảo tàng.

>> Bảo tàng đa giác quan đầu tiên được xây dựng ở ‘trái tim Thủ đô’: Sử dụng công nghệ 3D Mapping, cho phép khách tham gia trào lưu Lifecuts