"Biết lỗ nhưng vẫn chịu chi", nền kinh tế Qatar tận dụng được gì từ World Cup 2022?

Tiềm lực kinh tế của Qatar

Qatar từng là làng chài nghèo khó, người dân sống dựa vào đánh bắt cá và mò ngọc trai. Cũng như các nước khác ở Vùng Vịnh, kinh tế của họ khá mong manh. Tuy nhiên đến giữa thế kỷ 20, việc tìm ra dầu mỏ, khí đốt đã thay đổi vĩnh viễn cuộc sống tại bán đảo Arập này.

Dầu khí đã làm cho đất nước khoảng 50 tuổi này trở nên giàu có và có tầm ảnh hưởng lớn. Sau khi các mỏ dầu được khai thác, thu nhập bình quân đầu người của Qatar đạt mức cao nhất thế giới, tăng từ 2.755 USD vào năm 1970 lên 85.000 USD vào giữa những năm 2010.

Trong vài thập niên, có khoảng 300.000 công dân Qatar đã bỏ cuộc sống mưu sinh vất vả là đánh cá và mò ngọc trai.

Hiện nay, phần lớn thế giới đang đối mặt với suy thoái và lạm phát, Qatar và các nước sản xuất dầu ở Vùng Vịnh lại đang tăng thu nhờ giá năng lượng cao. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo kinh tế Qatar tăng trưởng 3,4% năm nay, hơn gấp hai lần năm 2021.

Qatar trở thành điểm trung chuyển quốc tế với Sân bay quốc tế Doha, có hãng hàng không quốc gia Qatar Airways và kênh truyền hình Al Jazeera với tầm ảnh hưởng rộng.

Cách làm của người giàu "khi biết lỗ vẫn chịu chi"

Có thể thấy Qatar đang “thiệt đơn thiệt kép” trong lần “đánh cược” với World Cup 2022. Tuy nhiên sự kiện này cũng sẽ mang lại cho Qatar một vai trò quan trọng hơn về địa chính trị cũng như tiềm năng thúc đẩy du lịch, ngoại thương và đầu tư.

Một yếu tố góp phần làm nên thành công này của Qatar là nhờ vào việc tận dụng thành quả kinh tế.

Ở trong nước, khối tài sản khổng lồ được sử dụng rất hiệu quả. Với sự giàu có và phát triển của nền kinh tế, Qatar được phép tổ chức nhiều sự kiện quốc tế như Đại hội thể thao châu Á 2006 hay World Cup 2022.

Việc đầu tư, xây dựng các cơ sở hạ tầng phục vụ các sự kiện này không gặp bất kỳ khó khăn trở ngại nghiêm trọng về tài chính hoặc phản ứng dữ dội từ người dân. Ngược lại, những sự kiện như vậy thu hút sự chú ý của quốc tế và mang lại nhiều cơ hội phát triển cho Qatar.

Đất nước này đã tận dụng quỹ tài sản có chủ quyền của mình - Cơ quan đầu tư Qatar (QIA), để nâng cao vị thế và tìm ra cách đa dạng hóa nền kinh tế của mình để duy trì thành công kinh tế và ổn định chính trị xã hội.

Không chỉ dựa vào xuất khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), cơ quan đầu tư Qatar còn thực hiện các khoản đầu tư lớn bao gồm các câu lạc bộ bóng đá, ngân hàng và thị trường xe hơi châu Âu, thúc đẩy thương hiệu của đất nước.

Doanh thu từ dầu mỏ và khí đốt của Qatar đã tăng 2/3 trong nửa đầu năm lên 32 tỷ USD, theo truyền thông nhà nước - một vận may trời cho cho thấy sự giàu có của quốc gia vùng Vịnh nhỏ bé khi nước này tổ chức World Cup 2022. 

Liên tục tìm cách đa dạng hóa tăng trưởng kinh tế

World Cup 2022 là một trong những sự kiện toàn cầu đóng vai trò quan trọng trong những nỗ lực thúc đẩy kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch của Qatar ở thời kỳ hậu World Cup.

Cùng với ngân sách chính thức để xây dựng các sân vận động mới khoảng 10 tỷ USD, Qatar đã bơm thêm 290 tỷ USD vào các dự án cơ sở hạ tầng trong thập niên qua, xây dựng những con đường mới với tổng chiều dài 1.600 km, các trung tâm mua sắm, ga tàu điện ngầm và 20.000 phòng khách sạn mới.

Đất nước này đã xây mới 7 trong số 8 sân vận động để tổ chức các trận bóng. Tất nhiên, một số cơ sở hạ tầng hỗ trợ sẽ mang lại lợi ích cho Qatar sau khi giải đấu kết thúc, chẳng hạn như nâng cấp sân bay quốc tế Hamad, tuyến đường sắt nhẹ, cầu nối giữa Doha và Bahrain, những con đường mới và tàu điện ngầm Doha mới cũng như sân vận động...

Một số sân vận động sẽ bị dỡ bỏ sau World Cup 2022 và các ghế ngồi sẽ được tặng cho những nước đang phát triển ở Trung Đông và châu Phi, giúp ích cho chính sách "ngoại giao mềm" của Qatar.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), nền kinh tế Qatar dự kiến sẽ tăng trưởng 3% trong trung hạn, nhờ các khoản đầu tư liên tục liên quan đến việc tổ chức cúp bóng đá thế giới.

Nước chủ nhà sẽ có thể sản xuất nhiều hơn và tăng GDP, điều đó có nghĩa là tiêu dùng, đầu tư, mua hàng của chính phủ và xuất khẩu ròng cũng tăng. Ngoài ra, các khoản đầu tư vào Qatar được dự báo cao lên. 

Nỗ lực cải thiện quyền lợi cho lao động 

Chính quyền Qatar dự đoán đóng góp cho nền kinh tế quốc gia khoảng 20 tỷ USD và tạo 1,5 triệu việc làm mới trong lĩnh vực xây dựng, bất động sản và khách sạn.

Lao động nước ngoài chiếm 9 trong 10 công việc đã có ở Qatar, vì vậy phần lớn công việc được tạo ra sẽ dành cho lao động nước ngoài từ khu vực Trung Đông - Bắc Phi (MENA), Nam Á và Đông Nam Á.

Theo nghiên cứu của Capital Economics tại London cho biết số vé bán ra cho thấy khoảng 1,5 triệu khách du lịch sẽ đến Qatar để xem World Cup 2022. Nếu mỗi người ở lại 10 ngày và chi 500 USD mỗi ngày, số tiền họ thu được từ mỗi khách du lịch sẽ là 5.000 USD. Điều này đồng nghĩa Qatar có thể thu về 7,5 tỷ USD năm nay. 

Từ điều đó, người dân Qatar được hưởng nhiều quyền lợi, như không phải đóng thuế thu nhập cá nhân, làm việc trong chính phủ với mức lương cao, chăm sóc y tế và giáo dục miễn phí. Các đôi vợ chồng mới cưới được hỗ trợ tài chính. Người dân được hỗ trợ mua nhà, nhận các khoản trợ cấp về điện - nước - khí đốt, cũng như tiền lương hưu hào phóng.

Bên cạnh một kỳ World Cup thành công cũng sẽ giúp Qatar xây dựng quyền lực mềm trong khu vực đồng thời củng cố sự ủng hộ của người dân đối với nền quân chủ lập hiến của nước này.