Các NHTW gom vàng bằng mọi giá để thoát khỏi 'cái bóng' của đồng USD
Các Ngân hàng Trung ương (NHTW) đang tìm cách đa dạng hóa dự trữ, tránh phụ thuộc vào đồng USD. Xu hướng này đẩy nhu cầu về dự trữ vàng tăng cao, bất chấp những bất ổn kinh tế toàn cầu.
Theo khảo sát thường niên của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), gần 60% NHTW tại các nền kinh tế phát triển dự đoán tỷ trọng vàng trong dự trữ toàn cầu sẽ tăng trong 5 năm tới, tăng gần gấp đôi so với mức 38% của năm ngoái. Xu hướng này cũng được thể hiện rõ ở các thị trường mới nổi, vốn là những người mua vàng chủ chốt kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
Nhu cầu vàng tăng cao bất chấp giá vàng tăng mạnh trong năm nay, cho thấy sự dịch chuyển khỏi đồng USD khi các nước tìm cách đa dạng hóa dự trữ, đặc biệt sau khi Mỹ sử dụng đồng USD làm vũ khí trừng phạt Nga.
 |
| Ảnh minh họa |
Shaokai Fan, người đứng đầu bộ phận Ngân hàng Trung ương toàn cầu tại WGC, nhận định: "Năm nay, chúng ta thấy sự đồng thuận mạnh mẽ hơn. Các nước phát triển thừa nhận rằng vàng sẽ chiếm tỷ trọng lớn hơn trong dự trữ toàn cầu và đồng USD sẽ giảm."
Cuộc khảo sát cũng cho thấy tỷ lệ kỷ lục các NHTW có kế hoạch tăng dự trữ vàng trong 12 tháng tới, đạt mức 29%. Trong số các ngân hàng trung ương tại thị trường mới nổi, con số này là gần 40%.
WGC ước tính các NHTW đã mua hơn 1.000 tấn vàng trong cả năm 2022 và 2023, một phần do các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với tài sản bằng đồng USD của Nga. Các đợt mua vàng kỷ lục liên tiếp đã đẩy giá vàng lên gần 2.450 USD/ounce vào tháng trước, tăng 42% kể từ khi xung đột Israel-Hamas nổ ra vào tháng 10.
Theo IMF, tỷ trọng của đồng USD trong dự trữ ngoại hối toàn cầu (không bao gồm vàng) đã giảm từ hơn 70% năm 2000 xuống còn khoảng 55% trong năm ngoái. Nếu tính cả vàng, tỷ trọng của đồng USD đã giảm xuống dưới một nửa.
Trong khi đó, mặc dù đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã đạt được một số lợi ích, nhưng bất ổn kinh tế khiến tỷ lệ NHTW kỳ vọng đồng nhân dân tệ sẽ tăng tỷ trọng dự trữ toàn cầu giảm từ 79% năm ngoái xuống còn 59% trong năm nay.
Báo cáo khảo sát hàng năm của WGC cũng chỉ ra rằng 81% NHTW dự kiến dự trữ vàng toàn cầu sẽ tăng trong 12 tháng tới, tăng so với 71% trong khảo sát năm ngoái.
Kết quả khảo sát được công bố gần 2 tuần sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) công bố dữ liệu cho thấy ngân hàng này không tăng thêm dự trữ vàng trong tháng 5, chấm dứt chuỗi 18 tháng liên tiếp mua ròng. Tuy nhiên, các nhà phân tích của WGC lưu ý, ngay cả khi Trung Quốc dừng mua thì nhiều NHTW khác vẫn xem vàng là tài sản để đa dạng hóa dự trữ.
Krishan Gopaul, nhà phân tích cấp cao tại WGC, nói trong cuộc trao đổi gần đây với Kitco News: “Chúng tôi tin tưởng các NHTW nói chung sẽ vẫn mua ròng vàng. Dù nhu cầu vàng của nhóm này trong năm nay có thể không đạt đến mức như năm 2022 hoặc 2023, chúng tôi tin nhu cầu sẽ ổn định trong thời gian còn lại của năm”.
 |
| Nhu cầu dự trữ vàng cho thấy các Ngân hàng Trung ương hướng đến sự ổn định trong bối cảnh bất ổn chính trị - kinh tế hiện nay |
Theo báo cáo của WGC, đa dạng hóa sang vàng diễn ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều NHTW dự báo, vai trò của USD Mỹ với tư cách là đồng tiền dự trữ của thế giới tiếp tục suy giảm.
62% ngân hàng trung ương dự báo, tỷ trọng của đồng bạc xanh trong dự trữ ngoại hối toàn cầu sẽ suy giảm trong 5 năm tới. Tỷ lệ dự báo như vậy trong cuộc khảo sát của WGC trong năm 2023 và 2022 lần lượt là 55% và 42%. Trong khi đó, 69% dự báo tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối toàn cầu sẽ tăng lên trong 5 năm tới.
WGC lưu ý có sự khác biệt quan điểm đáng kể về vàng và đồng USD giữa nhóm NHTW ở các thị trường mới nổi và nền kinh tế đang phát triển (EMDE) và ở các nước phát triển. Các NHTW trong nhóm EMDE ngày càng đánh giá cao vai trò của vàng như một kim loại tiền tệ (monetary metal) khi dự báo sức hấp dẫn của USD suy giảm.
Ngược lại, nhóm các nền kinh tế tiên tiến vẫn trung thành với đồng bạc xanh nhưng thừa nhận vai trò của vàng trên toàn cầu đang thay đổi. Khi tìm cách đa dạng hóa khỏi USD, nhiều NHTW cho rằng mức lãi suất cao, lo ngại lạm phát và bất ổn địa chính trị tiếp tục là những yếu tố hàng đầu chi phối các quyết định quản lý dự trữ.
Theo cuộc khảo sát, lý do hàng đầu khiến NHTW muốn tăng nắm giữ vàng là họ xem kim loại quý này như “kho dự trữ giá trị, giúp phòng ngừa lạm phát dài hạn”. Các lý do quan trọng khác là “hiệu suất vượt trội của vàng trong thời kỳ khủng hoảng”, “vàng là công cụ đa dạng hóa danh mục đầu tư hiệu quả” và “vàng không có rủi ro vỡ nợ”.
