Cảnh báo nợ công Mỹ vượt 200% GDP nếu duy trì chính sách thuế quan

Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) - một tổ chức phi đảng phái, nếu Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm được gia hạn vĩnh viễn, nợ công của Mỹ có thể vượt 200% GDP vào năm 2047 và 250% vào năm 2054.

Việc kéo dài chính sách cắt giảm thuế của Tổng thống Donald Trump, vốn là chính sách kinh tế trọng tâm trong nhiệm kỳ đầu của ông và dự kiến hết hiệu lực vào cuối năm nay, có thể đẩy nợ công Mỹ lên mức cao chưa từng có trong vài thập kỷ tới, theo CBO.

Tuy nhiên, ông Trump và nhiều Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa vẫn đang kêu gọi kéo dài vĩnh viễn chính sách này, bất chấp sự phản đối từ một số chính trị gia theo đường lối bảo thủ về tài chính. Chính điều này đã thúc đẩy một nghị sĩ Cộng hòa yêu cầu CBO đưa ra dự báo về tác động của việc duy trì chính sách thuế hiện tại đối với nợ công quốc gia.

Một số chính trị gia theo đường lối bảo thủ về tài chính đã phản đối đề xuất này. Điều này đã thúc đẩy một nghị sĩ Cộng hòa yêu cầu CBO đưa ra dự báo về tác động của việc duy trì chính sách thuế hiện tại đối với nợ công quốc gia.

Theo báo cáo công bố vào ngày 21/3, CBO cho biết nếu Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm được gia hạn vĩnh viễn mà không có thay đổi nào khác về chính sách tài khóa, nợ công Mỹ sẽ đạt 214% GDP vào năm 2054. Nếu chi phí vay tiếp tục tăng thêm 1 điểm phần trăm do tình hình tài chính xấu đi, tỷ lệ nợ sẽ chạm mức 204% GDP vào năm 2047 và vượt 250% vào năm 2054.

Hiện tại, tổng nợ công của Mỹ là 36.000 tỷ USD, trong đó nợ do công chúng nắm giữ khoảng 29.000 tỷ USD. Chi phí trả lãi cho khoản nợ này đã vượt 1 nghìn tỷ USD mỗi năm - thậm chí cao hơn cả ngân sách của Lầu Năm Góc - làm trầm trọng thêm tình trạng nợ nần.

Quỹ Peter G. Peterson đã cảnh báo, “tác động lan tỏa của yếu tố vĩ mô sẽ đẩy lãi suất lên cao hơn nữa, khiến tình hình tài chính càng tồi tệ hơn”.

Dự báo cơ sở hiện tại của CBO, giả định rằng các chính sách cắt giảm thuế sẽ hết hạn (một kịch bản ít khả thi), cho thấy nợ công Mỹ sẽ đạt 166% GDP vào năm 2054, tăng mạnh so với mức 99% hiện tại. Dù vậy, mức này vẫn đủ để phá vỡ kỷ lục lịch sử sau Thế chiến II và tiếp tục xu hướng gia tăng nợ công.

Một quan chức Nhà Trắng nói với tạp chí Fortune rằng các cải cách theo mô hình cung của chính quyền Trump - bao gồm đẩy mạnh sản xuất năng lượng, nới lỏng quy định và cắt giảm chi tiêu - sẽ kích thích tăng trưởng và mở rộng cơ sở thuế. Điều này cũng sẽ giúp giảm lạm phát, tạo điều kiện để Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất và giảm chi phí vay.

Quan chức này cũng nhấn mạnh rằng chính quyền dự định tăng nguồn thu từ thuế quan, và cho biết thuế đánh vào Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu của Trump đã mang lại hàng trăm tỷ USD mà không có tác động đáng kể đến lạm phát hay tăng trưởng.

Báo cáo của CBO không đánh giá mức độ bền vững của khoản nợ dự kiến này. Tuy nhiên, nếu nợ công vượt 200% GDP, nó sẽ vi phạm giới hạn tối đa mà Mô hình Ngân sách Penn Wharton đã đề ra.

Trong báo cáo tháng 10/2023 có tiêu đề "Khi nào nợ liên bang đạt đến mức không bền vững?", Penn Wharton cho rằng nợ công Mỹ không thể vượt 200% GDP ngay cả trong điều kiện thị trường thuận lợi nhất.

Dù Nhật Bản có mức nợ cao hơn, nhưng tình huống của họ không thể so sánh với Mỹ, do Nhật Bản có tỷ lệ tiết kiệm nội địa cao hơn, giúp hấp thụ một phần lớn nợ chính phủ.

Báo cáo nhấn mạnh, “con số 200% được tính toán dựa trên những giả định thuận lợi nhất, và một mức hợp lý hơn có thể gần 175%. Ngay cả khi đó, nó vẫn dựa trên niềm tin của thị trường tài chính rằng chính phủ cuối cùng sẽ có biện pháp kiểm soát hiệu quả. Nếu thị trường mất niềm tin, khủng hoảng có thể xảy ra ngay cả khi tỷ lệ nợ chưa đạt mức này”.

Cảnh báo từ CBO xuất hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về nợ công Mỹ. Gần đây, tỷ phú đầu tư Ray Dalio dự báo rằng Mỹ đang tiến gần đến một cuộc khủng hoảng nợ không thể tránh khỏi.

Tại hội nghị CONVERGE LIVE ở Singapore, Dalio cảnh báo rằng nguồn cung nợ mà Mỹ phải bán có thể sớm vượt quá khả năng hấp thụ của thị trường tài chính toàn cầu, dẫn đến những biến động "gây sốc".

"Chúng ta có thể chứng kiến việc tái cấu trúc nợ, áp lực chính trị để buộc các quốc gia khác mua trái phiếu Mỹ, hoặc cắt giảm thanh toán cho một số quốc gia chủ nợ vì lý do chính trị. Ngoài ra, Mỹ cũng có thể phải dùng đến biện pháp in tiền để mua lại nợ", Dalio nhận định.

Theo Fortune

>> ‘Ăn miếng trả miếng’: Trung Quốc giảm mạnh nhập khẩu hàng Mỹ, một mặt hàng lao dốc tới 80%