Chuyên gia “bới lông tìm vết” vụ đấu giá đất Thủ Thiêm: Sai từ gốc sai đi

Ngày 23/2/2022, tại TP HCM diễn ra Tọa đàm "Bài học kinh nghiệm rút ra từ đấu giá đất Thủ Thiêm và những khuyến nghị về thể chế", dưới sự chủ trì của PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM.

Phát biểu dẫn dắt tọa đàm, PGS.TS Trần Hoàng Ngân cho biết, cuộc đấu giá đất ở Thủ Thiêm đã tạo ra nhiều tranh luận trên các phương tiện thông tin đại chúng thời gian qua. Tọa đàm là dịp để thảo luận nhiều vấn đề và các chuyên gia sẽ đề xuất liên quan đến thể chế, quy định trong đấu giá quyền sử dụng đất. Việc đưa giá đất lên cao có tác hại gì với mặt bằng giá đất của thành phố, ảnh hưởng như thế nào đến đầu tư cơ sở hạ tầng, nhà ở. Giá đất tăng cao thời gian qua làm cho giấc mơ có nhà của người lao động trở nên xa vời.

Góp ý tại tọa đàm, ông Phạm Chánh Trực, Nguyên Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Nguyên Chủ tịch HĐND TP HCM cho rằng đấu giá đất ở Thủ Thiêm sai từ gốc.

Ông nói: “Cái sai thứ nhất là xem đất đai là tài sản thông thường. Cái sai thứ hai là mục đích sử dụng lô đất”.

Theo ông Phạm Chánh Trực, đất đai là hàng hóa đặc biệt, con người không tạo ra được nên không thể đấu giá như tài sản thông thường cái máy, căn hộ, rau ngoài chợ… Cần quy hoạch các lô đất nhằm xây dựng công trình gì chứ không phải đấu giá đất để lấy tiền. Như vậy là sai mục đích.

Từ phân tích trên, ông Phạm Chánh Trực đề xuất cần chuyển sang đấu thầu là dự án thay cho đấu giá bán đất.

Nhìn nhận vấn đề một cách thẳng thắn, TS. Nguyễn Hữu Nguyên nói: “Vấn đề quan trọng nhất là tiền ở đâu để các nhà đầu tư tham gia đấu giá?”.

Theo vị tiến sĩ này, cuộc đấu giá quyền sử dụng đất ở Thủ Thiêm không thành công và cần rút ra bài học kinh nghiệm.

"Ai cũng hiểu thuận mua vừa bán. Mua được thì bán ra phải có lời, chẳng ai mua cái gì đó rồi bán ra lỗ vốn cả. Ngay cả người bán ve chai cũng tính toán mua đi bán lại có lời. Vậy, các nhà đầu tư đưa ra giá khủng thì phải đi tìm mục đích của người đưa giá thật cao để làm gì? Chắc chắn không thể là để bán có lời. Mục đích của họ phải chăng là kích hoạt giá đất các nơi xung quanh và họ thu lời ở đó chứ không phải đất đấu giá đất ở Thủ Thiêm?", TS. Nguyễn Hữu Nguyên bày tỏ.

Ngoài ra, theo ông, cần xem xét nhà đầu tư liên kết với ai để có tiền mua đất, vì phần tiền bên ngoài mới quan trọng. Ông đặt vấn đề về tình huống nhà đầu tư vay tiền để đấu giá đất rồi dùng tài sản này đi thế chấp. Từ đó, ông Nguyễn Hữu Nguyên cho rằng xem lại việc vay vốn ngân hàng đi đấu giá đất.

Theo TS. Nguyễn Hữu Nguyên, cơ quan chức năng cần có biện pháp không cho hình thành các nhóm lợi ích xung quanh việc đấu giá đất, ngăn chặn việc tương tự xảy ra ở Thủ Thiêm.

"Về tài chính thành phố không mất, tiền bỏ cọc thu một mớ, đất cũng còn. Chúng ta không thất bại tài chính nhưng xáo trộn giá đất và do thủ đoạn của nhóm lợi ích tạo nên việc đó. Người ta mua thì biết bán được và có lời, chứ ôm là chết. Họ có "âm mưu thủ đoạn" khác chứ không phải là lợi ích từ đất Thủ Thiêm. Chúng ta cần có biện pháp để hạn những trò ngông như thế", TS. Nguyễn Hữu Nguyên nói.

Còn Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM lê Hoàng Châu thì cho rằng cần hoàn thiện luật pháp liên quan đến đấu giá đất. Những tài sản đem ra đấu giá như cây mai, bức tranh, bình cổ, căn nhà phải khác với tài sản là 10.000 m2 đất. Cơ quan chức năng cần đánh giá dự án nhà đầu tư để xét duyệt trước khi đấu giá, tránh tình trạng như ở Thủ Thiêm là một doanh nghiệp mới thành lập 2 tháng đã tham gia đấu giá.

Ông Châu lý giải: Vừa rồi Sở Tư pháp báo cáo Trung ương và khẳng định TP HCM làm đúng luật đấu giá khi căn cứ luật điều 41 của luật này để tổ chức đấu giá đất ở Thủ Thiêm. Việc này không sai nhưng chưa đủ. Tại sao TP HCM lựa chọn điều 41 và không chỉ thành phố mà các tỉnh đều vậy. Nhưng phương thức này nên áp dụng cho tài sản đơn lẻ chứ không phải dành cho phát triển dự án.

Bên cạnh đó, ông Châu cũng đặt vấn đề tại sao không áp dụng điều 42 là đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại buổi đấu giá, điều 43 là bỏ phiếu gián tiếp… Hai điều này phù hợp với đấu giá đất là dự án bất động sản.

"Nhà đầu tư bỏ phong bì vào thùng phiếu và khui công khai, ai cao thì trúng. Nếu 2 người bằng giá thì bỏ tiếp. Ngoài ra, việc tổ chức đấu giá thì người tham gia phải đảm bảo đủ điều kiện. Như đấu giá đấu ở Thủ Thiêm, các nhà đầu tư cam kết nhưng có đảm bảo tính khả thi?", Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM cho hay.

Mặt khác, theo ông Châu, cuộc đấu giá đất Thủ Thiêm khiến thành phố mất rất nhiều và giá đất tại các địa phương cũng bị đẩy lên cao. Đây là tác hại không nhỏ. Từ đó, ông đề xuất hoàn thiện quy định pháp luật để tránh tình trạng đua giá như thời gian qua.