Chuyên gia Phan Đức Hiếu: 'Không thể trông chờ Nghị quyết 198 nếu không sửa 30 luật liên quan'

Thuế đối ứng từ Mỹ: Phán đoán tình hình hiện nay là vô cùng khó khăn

Chia sẻ trong "Diễn đàn Đầu Tư Việt Nam 2025", chiều 3/6, ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho hay, gần đây ông đã có nhiều buổi làm việc với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong ngành dệt may – một ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. “Từ đầu năm đến nay, họ gần như chưa có đơn hàng mới đáng kể”, ông nói. Điều này cho thấy, dù thị trường toàn cầu đang dần phục hồi, thì với nhiều doanh nghiệp Việt Nam, rủi ro và bất định vẫn đang bao trùm.

“Doanh nghiệp hiện nay chỉ nhìn thấy cơ hội phía trước, còn dài hạn, bền vững hay ổn định thì gần như không ai dám khẳng định. Kể từ sau đại dịch Covid-19, môi trường kinh doanh thay đổi quá nhanh, hệ quy chiếu cũng thay đổi liên tục”, ông Hiếu nhấn mạnh.

TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội khóa XV. (Ảnh: BTC).

>>>Chủ tịch VCCI: Vì sao doanh nghiệp ‘không muốn lớn’, người dân ngại kinh doanh?

Ông Hiếu kể lại một hội thảo tại TP.HCM mà ông từng tham gia, bình luận về nguy cơ thuế đối ứng nếu ông Donald Trump trở lại cầm quyền tại Mỹ, nơi có hai luồng quan điểm gay gắt. “Một số chuyên gia quốc tế dự báo Trump sẽ áp thuế lên hàng hóa từ Việt Nam. Ngay lập tức, các doanh nghiệp Việt Nam gần như "nhảy dựng lên", phản đối rằng ông ấy sai và không thể tin vào điều đó.”

Ông Hiếu thẳng thắn: “Phán đoán tình hình hiện nay thực sự rất khó. Nhưng doanh nghiệp thì vẫn khẳng định nhu cầu tiêu dùng là có thật, và họ sẽ tìm cách thích ứng dù phải đi đường vòng”.

Theo ông, nếu thuế đối ứng được áp dụng ở quy mô toàn cầu thì tác động sẽ phân tán hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xoay sở. Nhưng nếu chỉ áp với riêng một quốc gia, Việt Nam sẽ đối diện thách thức cực lớn.

Nhiều ưu đãi thuế đang được thúc đẩy: Phải làm ngay, không chờ

Nói về đầu tư công – một trụ cột quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hiện nay, ông Hiếu khẳng định: “Chưa bao giờ quyết tâm giải ngân vốn đầu tư công lại lớn như hiện nay. Tất cả cải cách thể chế đều đang hướng tới mục tiêu này.”

Ông Hiếu dẫn chứng: Quốc hội đã phân cấp mạnh mẽ, trao nhiều quyền hơn cho địa phương. Các dự án từ 10.000 tỷ đồng đến 30.000 tỷ đồng hiện do Chính phủ quyết định, trong khi các dự án nhỏ hơn thì chính quyền địa phương được phép chọn chủ đầu tư. “Luật Đấu thầu, Luật PPP… đều đang sửa để tăng tốc độ giải ngân”.

Trong năm 2025, chậm nhất là 2026, phải hoàn thành một số nội dung thể chế cơ bản.

>>>Phó Tổng Thư ký VCCI: Muốn cải cách thật sự, lãnh đạo địa phương hãy bắt đầu mỗi sáng bằng câu hỏi này

Đặc biệt, Nghị quyết 198 của Quốc hội đã mở ra cơ chế đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định nhà thầu trong các dự án quan trọng quốc gia. “Chúng ta không thể mở thầu quốc tế cho những việc mà Việt Nam chưa từng làm, rồi quay lại hỏi vì sao doanh nghiệp trong nước không có kinh nghiệm để trúng thầu?”, ông Hiếu đặt vấn đề.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý: “Nghị quyết 198 chỉ là bước đầu. Điều quan trọng nhất vẫn là thể chế hóa. Các doanh nghiệp kỳ vọng vào 30 luật được sửa đổi, bổ sung sắp tới trong đó có Luật Đổi mới sáng tạo, Luật PPP, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư…

Nếu lần này sửa mà chưa đạt kết quả thì cuối năm sẽ sửa tiếp. Riêng sửa luật lần này, chúng tôi tập trung vào cơ chế thuận lợi hơn cho cộng đồng doanh nghiệp

Ông Hiếu cho biết, ông đã kiến nghị hàng loạt giải pháp thuế thiết thực để hỗ trợ doanh nghiệp: Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; Bỏ thuế môn bài; Khấu trừ chi phí R&D gấp đôi (200%) vào thuế thu nhập doanh nghiệp.

"Tôi đề xuất áp dụng ngay từ năm quyết toán 2025, thay vì phải chờ", chuyên gia Phan Đức Hiếu cho hay.

Ông Hiếu cũng cảnh báo rằng: Quốc hội lo ngại quá trình sửa luật kéo dài thì doanh nghiệp vẫn chưa được hưởng lợi ngay. Vì thế, trong Nghị quyết 198, đã có các mốc thời gian cụ thể: “Trong năm 2025, chậm nhất là 2026, phải hoàn thành một số nội dung thể chế cơ bản.”

Tuy nhiên, cá nhân ông thì cho rằng thời hạn đến 2026 là quá chậm. “Tôi không đồng tình. Nhưng Chính phủ cũng nói rõ: Cái gì cũng cần độ thẩm thấu, không thể ép hết trong 2025 được.”

Chuyên gia Phan Đức Hiếu cũng tiết lộ một con số đáng chú ý: “Nguồn lực lớn nhất hiện nay không đến từ dự án đầu tư mới, mà đến từ hơn 2.000 dự án đang dang dở.” Trong số đó, có nhiều dự án đã xong thủ tục, có sẵn vốn, chỉ chờ tháo gỡ để giải ngân.

“Nếu chúng ta tập trung xử lý điểm nghẽn, khai thông các dự án này, thì sẽ tạo ra thêm một lực đẩy quan trọng cho nền kinh tế”, ông nhấn mạnh.

>>> 74% doanh nghiệp 'chùn bước' vì thủ tục đất đai: Có nên bỏ luật để cứu vốn?