Cổ phiếu AI lao dốc: Dấu hiệu bong bóng tài chính vỡ, TTCK có thể gặp ác mộng?

Kết phiên ngày 24/7, chỉ số Nasdaq Composite và Nasdaq 100 đều giảm hơn 3%, ghi nhận ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 10/2022. Danh sách các công ty dẫn đầu đà giảm là những cổ phiếu AI đình đám như Nvidia, Broadcom và Arm.

Điều này càng khẳng định mối lo ngại nguy cơ hình thành bong bóng tài chính từ AI mà một số chuyên gia phố Wall đã nhắc đến trong bối cảnh các tập đoàn công nghệ lớn thi nhau đổ tiền vào trí tuệ nhân tạo.

Gần đây, các ngân hàng đầu tư lớn như Goldman Sachs, Barclays và quỹ đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital đã đưa ra các báo cáo bày tỏ lo ngại về tính bền vững của "cơn sốt AI". Họ cho rằng công nghệ này có thể không tạo ra đủ doanh thu để bù đắp cho khoản đầu tư khổng lồ hàng tỷ USD.

Jim Covello, chuyên gia phân tích hàng đầu của Goldman Sachs với 30 năm kinh nghiệm, nhận định: "Mặc dù có mức giá đắt đỏ, công nghệ này vẫn chưa đạt đến mức cần thiết để trở nên hữu ích. Việc xây dựng quá mức những thứ mà thế giới không có nhu cầu sử dụng hoặc chưa sẵn sàng thường sẽ kết thúc tồi tệ."

Theo Barclays, các nhà phân tích Phố Wall dự đoán các công ty công nghệ lớn sẽ chi khoảng 60 tỷ USD mỗi năm để phát triển các mô hình AI vào năm 2026, nhưng chỉ thu về khoảng 20 tỷ USD doanh thu từ AI. Khoản đầu tư này được cho là đủ để tạo ra 12.000 sản phẩm có quy mô tương đương ChatGPT của OpenAI.

Tuy nhiên, cổ phiếu của các công ty AI lớn vẫn tăng mạnh trong năm nay. Cụ thể, cổ phiếu của Alphabet (công ty mẹ của Google) đã tăng 25%, Microsoft tăng 15% và Nvidia tăng tới 140%. Các nhà đầu tư mạo hiểm cũng đã rót 55,6 tỷ USD vào các startup AI tại Mỹ trong quý 2 năm 2024, mức cao nhất trong hai năm qua theo số liệu của PitchBook.

Mặc dù các giám đốc điều hành công nghệ tin rằng AI sẽ cách mạng hóa cuộc sống hiện đại như internet hay điện thoại di động đã làm, lo ngại về khả năng thu hồi vốn đang gia tăng. Các nhà phân tích của Barclays kết luận: "Chúng tôi kỳ vọng nhiều dịch vụ mới, nhưng có lẽ không tới 12.000”. Điều này cho thấy giới phân tích phố Wall đang ngày càng hoài nghi về tính thực tế của tương lai đầu tư vào AI.

Trong các cuộc họp báo cáo thu nhập quý vừa qua, các “ông lớn” trong ngành như Meta, Google và Nvidia đã khẳng định cam kết đầu tư phát triển mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo. Các công ty này thông báo sẽ tăng chi tiêu cho việc xây dựng trung tâm dữ liệu phục vụ đào tạo và vận hành các thuật toán AI.

Google xác nhận kế hoạch chi hơn 12 tỷ USD mỗi quý cho phát triển AI. Microsoft và Meta dự kiến sẽ công bố báo cáo tài chính vào tuần tới, nhiều khả năng sẽ cung cấp thêm thông tin về chiến lược AI của họ.

CEO Sundar Pichai của Google nhấn mạnh rằng các sản phẩm AI cần thời gian để hoàn thiện và phát huy hiệu quả. Ông thừa nhận chi phí đầu tư cao nhưng cho rằng ngay cả khi xu hướng AI chậm lại, cơ sở hạ tầng được đầu tư vẫn có thể được tận dụng cho các mục đích khác.

"Rủi ro của việc đầu tư không đủ lớn hơn nhiều so với rủi ro đầu tư quá mức," Pichai nhấn mạnh. "Không đi đầu trong lĩnh vực này sẽ mang lại nhiều bất lợi đáng kể."

Trước những diễn biến này, đại diện của Microsoft và Meta chưa đưa ra bình luận chính thức.

Liệu kỳ vọng có xa rời thực tế?

Vinod Khosla, đồng sáng lập Sun Microsystems và một trong những nhà đầu tư mạo hiểm có ảnh hưởng nhất tại Thung lũng Silicon, đã đưa ra nhận định đầy tham vọng về tác động của AI. Doanh nhân kỳ cựu này so sánh AI với sự bùng nổ của máy tính cá nhân, internet và điện thoại di động, xét về mức độ ảnh hưởng đến xã hội.

"Đây đều là những nền tảng mới về cơ bản. Mỗi nền tảng mới đều gây ra sự bùng nổ lớn về ứng dụng," Khosla nhấn mạnh. Ông thừa nhận rằng cơn sốt AI có thể tạo ra bong bóng tài chính, khiến các nhà đầu tư phải chịu khoản lỗ trong một khoảng thời gian, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc công nghệ cơ bản sẽ ngừng phát triển và mất đi tầm quan trọng.

"Bong bóng dot-com xảy ra do giá cổ phiếu tăng rồi giảm, nhưng lưu lượng internet không hề sụt giảm. AI cũng vậy." - Ông Khosla lập luận.

Khi AI thay đổi cách mọi người làm việc, kinh doanh và tương tác với nhau, nhiều công ty khởi nghiệp sẽ thất bại. Nhưng nhìn chung, các ngành công nghiệp vẫn sẽ hưởng lợi lớn AI. Ông dự đoán cuối cùng sẽ có nhiều doanh nghiệp nghìn tỷ đô la trong AI, chẳng hạn như robot hình người, trợ lý AI và các chương trình có thể sao chép hoàn toàn công việc của các kỹ sư phần mềm được trả lương cao.

Tuy vậy, cho đến nay, AI vẫn chưa đóng góp vào sự gia tăng của vốn đầu tư mạo hiểm để có được lợi nhuận từ các khoản đầu tư đó. Theo PitchBook, số tiền kiếm được từ các khoản thoái vốn đầu tư mạo hiểm, đại diện cho các đợt chào bán công khai ban đầu hoặc mua lại các công ty khởi nghiệp công nghệ, đã giảm xuống còn 23,6 tỷ USD trong quý 2, giảm nhẹ so với mức 25,4 tỷ USD của quý trước.

David Cahn, đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital, đã đưa ra một cái nhìn thận trọng hơn. Trong bài đăng trên blog vào tháng trước, ông ước tính rằng ngành công nghệ trí tuệ nhân tạo sẽ cần tạo ra khoảng 600 tỷ USD doanh thu mỗi năm để bù đắp cho toàn bộ số tiền đang được đầu tư vào AI hiện nay, một con số còn xa vời với thực tế.

"Cơn sốt đầu cơ là một phần của công nghệ, và do đó chúng không phải là thứ đáng sợ", Cahn nói. " Nhưng chúng ta cần tránh tin vào ảo tưởng rằng tất cả sẽ nhanh chóng giàu có nhờ AI."

Microsoft và Google ghi nhận doanh thu tăng, đặc biệt trong mảng điện toán đám mây, nơi cung cấp thuật toán AI và không gian lưu trữ. Lãnh đạo các tập đoàn công nghệ lớn khẳng định AI đang tạo ra làn sóng quan tâm mới đối với sản phẩm của họ và hứa hẹn trở thành nguồn thu lớn trong tương lai.

Tuy nhiên, giới phân tích chỉ ra rằng ngoài ChatGPT của OpenAI và GitHub Copilot của Microsoft, rất ít sản phẩm AI độc lập đạt thành công vang dội. Các chuyên gia của Barclays nhận định: "Phố Wall ngày càng hoài nghi khi chỉ có ChatGPT và GitHub Copilot là hai thành công đột phá trong lĩnh vực tiêu dùng và doanh nghiệp trong 20 tháng qua".

Vineet Jain, CEO Egnyte - công ty chuyên về quản lý dữ liệu và AI, dự đoán chi phí phát triển và vận hành AI sẽ giảm khi có thêm đối thủ cạnh tranh với Nvidia và công nghệ tiến bộ hơn. Hiện tại, chi phí AI còn quá cao khiến Jain không kỳ vọng doanh thu cụ thể từ AI trong năm nay. Tuy nhiên, ông tin rằng tình hình sẽ thay đổi khi chi phí giảm và nhu cầu tăng.

"Giá trị tiềm năng chắc chắn có, nhưng kỳ vọng hiện tại chưa thực tế," Jain nhận xét về cơn sốt AI trong lĩnh vực tiêu dùng và doanh nghiệp.

Một số startup AI đã gặp khó khăn sau giai đoạn bùng nổ ban đầu. Điển hình như Inflection AI, được sáng lập bởi cựu nhân viên DeepMind của Google, đã huy động 1,3 tỷ USD năm ngoái nhưng gần đây các nhà sáng lập đã chuyển sang Microsoft. Stability AI, tiên phong trong lĩnh vực tạo hình ảnh AI, cũng phải cắt giảm nhân sự. Ngành công nghiệp này còn đối mặt với các vụ kiện và thách thức pháp lý.

Jain cho rằng các gã khổng lồ như Google và Microsoft có thể tiếp tục đầu tư cho đến khi nhu cầu AI tăng cao, nhưng các startup nhỏ hơn có thể gặp khó khăn trong giai đoạn chuyển tiếp này.

Theo Washington Post

>> Đà tăng vũ bão của Nvidia ‘nhấp nháy tín hiệu’ về bong bóng dot-com 20 năm trước: Liệu lịch sử có lặp lại?