Đã phát hành được hơn 213 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp

Khôi phục niềm tin thị trường

Thông tin Bộ Tài chính cập nhật, tình hình trái phiếu doanh nghiệp (DN) 11 tháng năm 2023 cho thấy: Tính đến 24/11/2023, có 77 DN đã phát hành với khối lượng 214,3 nghìn tỷ đồng (giảm 35,4% so với cùng kỳ năm 2022). Nhà đầu tư chính mua TPDN riêng lẻ trong 11 tháng đầu năm 2023 là các nhà đầu tư tổ chức chiếm 96,2% tổng khối lượng phát hành (chủ yếu là ngân hàng chiếm 55%), các nhà đầu tư cá nhân mua 3,8%.

Kể từ khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu DN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu DN ra thị trường quốc tế (Nghị định số 08) có hiệu lực thi hành vào 5/3/2023, khối lượng phát hành là 213,5 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính cho biết, từ khi Nghị định số 08 được ban hành, tình hình thị trường trái phiếu DN có dấu hiệu cải thiện và tâm lý nhà đầu tư đã dần ổn định trở lại. Các quy định của Nghị định số 08 về đàm phán thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản và đàm phán để kéo dài kỳ hạn tối đa không quá 2 năm đối với các trái phiếu đã phát hành trong giai đoạn trước, theo đánh giá của các Hiệp hội và thành viên thị trường là chính sách tốt và hữu hiệu trong việc hỗ trợ DN đàm phán với nhà đầu tư, cơ cấu lại các khoản nợ để có thời gian điều chỉnh, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, khôi phục dòng tiền trả nợ.

Để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường trái phiếu DN, Bộ Tài chính đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ tổng thể các giải pháp điều hành.

Các nhóm giải pháp chính bao gồm: thực hiện đồng bộ các giải pháp điều hành chính sách vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; tháo gỡ khó khăn, ổn định thị trường bất động sản; theo dõi thanh toán trái phiếu DN đến hạn và tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền; tổ chức thị trường và nâng cao hiệu quả quản lý giám sát; rà soát tổng thể để hoàn thiện quy định của pháp luật tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các luật liên quan; nghiên cứu chính sách khuyến khích xếp hạng tín nhiệm, thúc đẩy lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán, phát triển hệ thống nhà đầu tư tổ chức; tăng cường nguồn lực, nhân sự cho các cơ quan thanh, kiểm tra của Uỷ ban Chứng khoán nhà nước và Ngân hàng Nhà nước.

Các giải pháp nêu trên đã được Lãnh đạo Chính phủ phê duyệt và giao các Bộ ngành thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Về trung và dài hạn, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các bộ, ngành, rà soát tổng thể, nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan đến phát hành trái phiếu DN riêng lẻ (Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp).

Đồng thời, tiếp tục phát triển hệ thống các nhà đầu tư tổ chức, các quỹ đầu tư (gồm quỹ đầu tư trái phiếu); tăng cường nguồn lực, nhân sự để quản lý giám sát và phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm quy định của pháp luật trên thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu DN; tăng cường cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin và giám sát liên thông giữa các Bộ, ngành về ngân hàng, chứng khoán và BĐS.

Khuyến nghị nhà đầu tư

Theo Bộ Tài chính, để thị trường phát triển minh bạch, bền vững, ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể tham gia thị thị trường đóng vai trò rất quan trọng. Theo đó, Bộ Tài chính lưu ý các DN, nhà đầu tư và các tổ chức cung cấp dịch vụ một số điểm.

Cụ thể, doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu phải có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của DN thông qua kết quả xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán báo cáo tài chính, công bố đầy đủ thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, có trách nhiệm thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã công bố thông tin cho nhà đầu tư để đảm bảo uy tín trên thị trường.

Nhà đầu tư cần có hiểu biết đầy đủ về quy định của pháp luật, tiếp cận đầy đủ thông tin về DN phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của DN phát hành, phân biệt rõ sản phẩm trái phiếu DN không phải là tiền gửi ngân hàng, đánh giá mức độ rủi ro tương xứng với lợi nhuận khi đầu tư trái phiếu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình. Nhà đầu tư cũng cần lưu ý rủi ro của trái phiếu gắn trực tiếp với rủi ro của DN phát hành, không phải rủi ro của ngân hàng thương mại (NHTM) phân phối trái phiếu.

Các tổ chức cung cấp dịch vụ có trách nhiệm nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và thực hiện nghĩa vụ báo cáo, tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư mua trái phiếu, làm rõ sự khác biệt giữa trái phiếu DN và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, tuyệt đối không được mời chào nhà đầu tư không đáp ứng đủ điều kiện trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu.

Tại Tọa đàm "Thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu DN hiệu quả, an toàn, bền vững" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức mới đây, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực đánh giá: Nghị định 08 quyết sách chưa từng có trong tiền lệ, cho phép giãn, hoãn nợ trái phiếu và cho hoán đổi tiền hàng, tức là cho phép hoán đổi trái phiếu lấy sản phẩm là BĐS hoặc thứ khác, tháo gỡ rất quan trọng cho thị trường BĐS.

Thực tế có tính liên thông giữa thị trường tài chính và BĐS, tức là song song với Nghị định 08 phải tháo gỡ cả kênh tín dụng, cả kênh thị trường BĐS.

"Với hai thị trường này, Thủ tướng đã ban hành nhiều công điện, chỉ thị, quyết sách trong thời gian vừa qua, bảo đảm tính đồng bộ giữa tài chính và BĐS, đây là kinh nghiệm rất quan trọng cho điều hành thời gian tới", chuyên gia Cấn Văn Lực nhấn mạnh