Đặc sản Tây Bắc từng bị ngó lơ, giờ bán đắt ngang thực phẩm thượng hạng

Trong một thời gian dài, mỡ heo từng bị người tiêu dùng "xa lánh" vì lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, xu hướng ẩm thực truyền thống quay trở lại cùng với sự quan tâm đến thực phẩm sạch, tự nhiên đã khiến mỡ heo – đặc biệt là mỡ heo đen Tây Bắc – được phục hồi vị thế, thậm chí trở thành mặt hàng cao cấp.

Tại TP.HCM, chị Huyền – một tiểu thương kinh doanh thực phẩm sạch ở quận 12 – cho biết, mỗi đợt nhập 5-10 kg mỡ heo đen Tây Bắc đều “cháy hàng” chỉ trong vài ngày. “Giá ngang thịt ba chỉ hoặc nạc nọng, nhưng khách vẫn tranh nhau đặt trước. Mỡ thơm, ít hao, phần tóp giòn rụm nên ai ăn rồi là ghiền luôn”, chị Huyền chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở các chợ truyền thống, nhiều hệ thống bán lẻ thực phẩm hữu cơ cũng nhanh chóng bắt kịp xu hướng. Chuỗi cửa hàng Organica tại TP.HCM đã đưa mỡ heo đen vào danh mục thực phẩm cao cấp, bán lẻ với mức giá 76.500 đồng cho mỗi khay 300 gram – tương đương 255.000 đồng một kg. Theo bà Phạm Phương Thảo, người sáng lập hệ thống này, loại mỡ này không chỉ thơm hơn dầu ăn thường mà còn dễ bảo quản, ít hao và tạo hương vị đậm đà khi chế biến món ăn.

Mỡ heo đen Tây Bắc bắn giá đắt ngang với những phần thịt thượng hạng khác. Ảnh minh họa

>> Loại quả đang được lòng người Hà Nội, hàng về liên tục nhưng không đủ bán

Loại mỡ “thượng hạng” này có nguồn gốc từ những con heo đen bản địa được nuôi tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Hòa Bình, Yên Bái. Heo đen – còn được gọi là heo mường, heo mọi – là giống bản địa được nuôi theo phương thức thả rông hoặc bán chăn thả. Khẩu phần ăn của chúng chủ yếu là cám ủ, rau củ và ngô nấu – hoàn toàn không sử dụng thức ăn công nghiệp.

Đặc điểm của giống heo này là thân hình nhỏ, chân ngắn, lông đen tuyền hoặc có đốm trắng, thịt săn chắc, bì dày và mỡ ít hơn so với heo công nghiệp. Mặc dù sản lượng mỡ trên mỗi con không cao – trung bình chỉ từ 7-12 kg đối với con heo 50 kg – nhưng chất lượng lại vượt trội. Mỡ khi thắng lên có màu vàng nhạt, mùi thơm đặc trưng và phần tóp không bị khô cứng.

Bà Hồng – một đầu mối chuyên thu mua và phân phối mỡ heo đen tại Hà Nội – cho biết mỗi ngày chỉ có thể gom được khoảng 50-100 kg mỡ vì sản lượng giết mổ heo đen không nhiều. “Chúng tôi phải đặt hàng từ nhiều hộ nuôi ở Điện Biên rồi chia nhỏ, hút chân không và cấp đông để phân phối ra các tỉnh, thành phố lớn”, bà nói.

Lợn đen Tây Bắc được bà con nuôi theo cách truyền thống nên thịt được ưa chuộng. Ảnh minh họa

>> Thứ quả 'chua nhất Việt Nam' xưa rụng đầy không ai ngó nay thành đặc sản đắt khách, tốt cho sức khỏe

Trong khi người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng thực phẩm truyền thống, tự nhiên thì nguồn cung mỡ heo đen lại khá hạn chế. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tổng sản lượng thịt heo hơi năm 2024 đạt khoảng 5 triệu tấn, nhưng phần lớn đến từ các trang trại nuôi giống heo công nghiệp như Landrace hay Yorkshire. Heo đen bản địa chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ và chủ yếu phân bố tại vùng sâu, vùng xa, nơi bà con dân tộc thiểu số vẫn giữ tập quán chăn nuôi truyền thống.

Chính phương thức nuôi dưỡng tự nhiên, không tăng trọng, không công nghiệp hóa đã khiến loại mỡ này ngày càng được đánh giá cao. Không chỉ dùng để thắng lấy mỡ nước, phần tóp mỡ còn được biến tấu thành nhiều món ăn “gây nghiện” như tóp mỡ rim mắm, tóp mỡ tỏi ớt, hay đơn giản chỉ là một bát cơm trắng chan mỡ phi hành cũng đủ làm say lòng thực khách.

>> Loại quả chua chát tưởng không ai ăn hóa ra đắt giá, mang ra nước ngoài