Đại biểu Quốc hội cân nhắc chính sách thuế TTĐB bia, rượu sau khi Heineken, Sabeco lên tiếng ‘cầu cứu’

Tiếp tục chương trình Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về một số nội dung của các dự án luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, sáng ngày 26/3, các đại biểu đã thảo luận về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Toàn cảnh Hội nghị (Ảnh: quochoi.vn)

Về thuế suất với rượu, bia, nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục áp dụng thuế suất 65% đối với bia trong khoảng 2 năm và từ năm 2027 hoặc 2028 sẽ tăng lên 70%, theo lộ trình tăng 5%/năm. Có ý kiến đề nghị thống nhất một mức thuế đối với rượu, không chia theo nồng độ cồn và áp dụng mức thuế tương tự bia.

Cơ quan soạn thảo và thẩm tra cho rằng, với các hệ lụy nghiêm trọng từ việc tiêu dùng bia ở mức độ lớn, tạo gánh nặng kinh tế - xã hội, cần có giải pháp đồng bộ để giảm sản lượng tiêu thụ, trong đó chính sách thuế là một công cụ quan trọng. Luật hiện hành đã quy định thuế suất cao nhằm định hướng sản xuất, hạn chế tiêu dùng và giảm tác động đến sức khỏe cộng đồng.

Do đó, để tác động mạnh mẽ hơn, dự thảo luật đã tiếp thu, chỉnh lý theo phương án 2, theo đó thuế suất sẽ tăng lên 80% từ năm 2026 và tiếp tục tăng 5% mỗi năm trong 5 năm liên tiếp, đạt mức 100% vào năm 2030.

Tuy nhiên, phương án này vẫn còn gây nhiều tranh luận. Một số hiệp hội và doanh nghiệp sản xuất cho rằng việc tăng thuế nhanh sẽ ảnh hưởng lớn đến ngành bia, rượu và các ngành liên quan như nguyên liệu, du lịch, logistics… Từ đó có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng GDP.

Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc phương án 1 với lộ trình tăng chậm hơn để tránh gây sốc cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn bảo đảm mục tiêu điều tiết của nhà nước.

Trong khi đó, một số tổ chức y tế ủng hộ phương án tăng thuế cao và nhanh hơn nữa, cho rằng đây là biện pháp hiệu quả và ít tốn kém nhất để giảm tiêu dùng các sản phẩm gây hại cho sức khỏe, đồng thời đóng vai trò như một chính sách y tế dự phòng quan trọng.

Heineken, Sabeco và loạt doanh nghiệp rượu, bia “cầu cứu”

Trước đó, ngày 18/3, tại Hội thảo tham vấn hoàn thiện Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, nhiều doanh nghiệp trong ngành đã bày tỏ lo ngại.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Giang, đại diện Tổng CTCP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) cho biết, năm 2022, ngành bia đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên đến giữa năm 2023, sức mua của người tiêu dùng lại suy giảm và các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức. Theo các báo cáo, năm 2024 sản lượng bia có tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước, nhưng sức mua vẫn còn chậm và còn thấp hơn rất nhiều so với năm 2019.

Ông Nguyễn Hoàng Giang đề nghị Bộ Tài Chính, Chính phủ và Quốc hội cân nhắc điều chỉnh mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế theo đề nghị của VBA, cụ thể là theo phương án 1 của Chính phủ đã trình Quốc hội nhưng giãn hiệu lực thực hiện đến năm 2028 thay vì năm 2026 như Dự thảo.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, đại diện Tổng CTCP Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco)

Bên cạnh đó, bà Trần Ngọc Ánh Giám đốc Ngoại vụ cấp cao, đại diện cho Công ty TNHH Nhà máy Bia Heineken Việt Nam cho rằng, cần có chính sách phù hợp để tránh bẫy “kép”, xuất khẩu thì khó khăn mà thị trường trong nước thì không đạt được tốc độ tăng trưởng mong đợi trong bối cảnh quốc tế đầy biến động và trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay.

Bà Ánh kiến nghị Ban soạn thảo cần thực hiện đánh giá tác động một cách toàn diện, lượng hóa, có sự tham gia của các tổ chức nghiên cứu độc lập để đảm bảo cơ sở khoa học cho chính sách thuế; tổ chức tham vấn đầy đủ các đối tượng chịu sự tác động; xem xét yếu tố phát triển kinh tế để tránh gây xáo trộn cho ngành sản xuất bia và các ngành liên quan.

Bên cạnh đó, cần cân nhắc lộ trình tăng thuế hợp lý để giảm thiểu tác động tiêu cực đến mục tiêu của Chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng, qua đó duy trì động lực tăng trưởng kinh tế và sự ổn định của ngành bia.

Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng, những luật chuyên ngành như Luật phòng chống tác hại rượu bia, Luật thuế TTĐB, Luật quảng cáo, Luật thương mại... và đặc biệt là Nghị định 100/168 đã và đang ảnh hưởng rất mạnh đến tiêu dùng rượu, bia trong nước.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn với vấn nạn rượu trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không được quản lý chiếm đến gần 63% lượng rượu tiêu thụ, gây thất thoát cho Ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chính thống và sức khỏe của người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu - Nước giải khát Việt Nam

Ông Việt cho rằng, việc ban hành chính sách thuế cần cẩn trọng, hỗ trợ doanh nghiệp, không cản trở động lực tăng trưởng kinh tế. Bởi ngành đồ uống có vai trò đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước; thúc đẩy dịch vụ, du lịch; giải quyết hàng triệu lao động trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng; đóng góp ngân sách trên 60.000 tỷ đồng/năm (thuế TTĐB trên 40.000 tỷ đồng).

Theo đề xuất của ông Việt, ngành bia, rượu, cần lùi hiệu lực áp thuế TTĐB mới tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1. Với ngành nước giải khát, chưa nên bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB.

>> Giá bia phổ thông có nguy cơ tăng mạnh, Sabeco sẽ 'đẩy' 100% thuế tiêu thụ đặc biệt lên người tiêu dùng?