Đo đường huyết bằng đồng hồ, vòng tay có chính xác không?

Tôi bị đái tháo đường hơn 4 năm. Hàng ngày tôi vẫn đo đường huyết buổi sáng trước khi ăn. Gần đây tôi thấy trên các trang thương mại điện tử có quảng cáo các thiết bị đo đường huyết bằng đồng hồ thông minh hoặc vòng tay thay thế cho việc đo đường huyết bằng chích máu. Xin bác sĩ tư vấn việc sử dụng các thiết bị đo đường huyết này có chính xác không? (Nguyễn Văn Công - 57 tuổi, trú tại Hai Bà Trưng, Hà Nội)

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) tư vấn:

Thời gian gần đây, tôi cũng nhận được khá nhiều câu hỏi như bạn về việc sử dụng các thiết bị đo đường huyết không xâm lấn. Theo đó, hướng dẫn về phương pháp đo đường huyết không xâm lấn đăng trên Tạp chí Clinical Chemistry số tháng 7/2023 như sau:

Cảm biến glucose không xâm lấn được định nghĩa là kỹ thuật đo được nồng độ glucose trong máu mà không cần lấy máu hoặc đưa thiết bị đo vào trong cơ thể. Mục tiêu là có được nồng độ đường huyết mà không gây đau đớn, không cần đâm kim qua da.

Các phương pháp đo đường huyết không xâm lấn bao gồm quang phổ, trở kháng sinh học, chụp cắt lớp kết hợp quang học, chụp ảnh thể tích, thiết bị plasmonic, thiết bị đa cảm biến hoặc đo trực tiếp glucose không xâm lấn trong các dịch lỏng như nước mắt hoặc mồ hôi. Trong đó quang phổ học là phương pháp phổ biến và bao gồm các kỹ thuật liên quan đến quang phổ hấp thụ trên bước sóng cận hồng ngoại và trung hồng ngoại, quang phổ tán xạ Raman và quang phổ vi sóng.

Các phép đo không xâm lấn theo phương pháp soi quang phổ này, có liên quan đến việc truyền bức xạ điện từ không ion hóa qua da và sau đó chiết xuất nồng độ glucose từ quang phổ thu được bằng cách sử dụng các phương pháp đo hóa trị đa biến. Nồng độ glucose có được từ các phép đo hồng ngoại gần, hồng ngoại giữa và Raman bắt nguồn từ các chế độ rung độc đáo trong cấu trúc hóa học của phân tử glucose.

Các máy đo đường huyết không xâm lấn hiện nay là sản phẩm của các công ty dụng cụ y tế hoặc công ty kỹ thuật. Tuy có ưu điểm lớn là không xâm lấn, không gây đau và không có nguy cơ nhiễm trùng, rất thuận tiện cho việc đọc kết quả nhưng cho đến nay, chưa có thiết bị đo glucose không xâm lấn nào được FDA (Hoa Kỳ) chấp thuận do chưa đạt được độ chính xác theo tiêu chuẩn ISO.

Nhìn chung, các hệ thống này chưa đủ khả năng đo chính xác nồng độ glucose sau khi hiệu chuẩn, thường được thực hiện khi đo nồng độ đường huyết trong quá trình làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống, do đó rất ít được sử dụng trong lâm sàng.

Các nghi ngờ là về mô hình hóa quá mức dữ liệu hiệu chuẩn, sự dao động quá lớn liên quan đến các loại da và sự kém đặc hiệu của các phương pháp gián tiếp (tín hiệu đo được không bắt nguồn trực tiếp từ các phân tử glucose, mà phản ánh tác động thứ cấp của nồng độ glucose qua các thông số đo được, ví dụ như sự thay đổi nhịp tim hoặc nhiệt độ.

Gần đây, người ta đã chú ý nhiều đến phép đo glucose trong nước mắt. Sử dụng một chất cảm biến sinh học glucose được in trên màn hình hoặc một vật liệu tinh thể dạng keo có thể đặt vào mặt trong của kính áp tròng để đo nồng độ glucose trong dịch nước mắt. Tuy nhiên một câu hỏi quan trọng chưa được trả lời là: Liệu nồng độ glucose trong nước mắt có tương quan đủ chặt với nồng độ glucose máu để đưa ra các quyết định lâm sàng không? Cho đến nay, các nghiên cứu về mối tương quan giữa nồng độ glucose trong máu và nước mắt ở cả người và động vật đều không đưa ra được kết luận.

Với những cơ sở khoa học trên, đến thời điểm tháng 7/2023, không khuyến cáo sử dụng các hệ thống đo đường huyết không xâm lấn để thay thế cho các kỹ thuật đo đường huyết mao mạch hoặc đo đường huyết liên tục (CGM).