Giáo sư nghiên cứu ung thư hàng đầu thế giới quyết định rời Mỹ, ‘hồi hương’ sau hơn 3 thập kỷ cống hiến cho ngành Y xứ cờ hoa
Sau hơn 30 năm cống hiến trong ngành nghiên cứu ung thư tại Hoa Kỳ, nhà khoa học hàng đầu thế giới - GS Tôn Thiếu Thông đã quyết định quay trở về Trung Quốc để thành lập phòng thí nghiệm mới tại Bắc Kinh.
Theo South China Morning Post, vào tháng 7/2024, GS Tôn Thiếu Thông gia nhập Trung tâm Đổi mới Khoa học Y học Trung Quốc (CIMR) với vai trò là nhà nghiên cứu danh tiếng, theo thông báo từ ông qua email gửi cho báo chí.
Ông được biết đến với những nghiên cứu tiên phong về tế bào T - một loại bạch cầu quan trọng trong việc chống lại nhiễm trùng và tiêu diệt các tế bào bất thường. Trong suốt sự nghiệp, ông đã giữ nhiều chức vụ quan trọng tại Hoa Kỳ, bao gồm Giám đốc Trung tâm Viêm và Ung thư tại Trung tâm Ung thư MD Anderson, Đại học Texas, Houston từ 2014 đến 2022.
Sau khi chuyển về Trung Quốc, GS Tôn Thiếu Thông tập trung vào việc tuyển dụng nhân sự cho phòng thí nghiệm mới và xây dựng một viện miễn dịch học. Ông cho biết nhóm nghiên cứu của mình sẽ tập trung vào việc nghiên cứu cơ chế phân tử của miễn dịch chống ung thư, bệnh tự miễn và các bệnh viêm, đặc biệt là nghiên cứu về chức năng và sự điều hòa của tế bào T.
Tuy nhiên, sự nghiệp của GS Tôn Thiếu Thông tại Hoa Kỳ đã gặp phải một cú sốc vào năm 2022 khi ông bị miễn nhiệm sau cuộc điều tra về mối quan hệ với Trung Quốc, theo nguồn tin giấu tên. Chi tiết về cuộc điều tra vẫn chưa được công bố, nhưng MD Anderson là một trong những tổ chức đầu tiên tiến hành loại bỏ các nhà nghiên cứu gốc Trung Quốc sau khi Viện Y học Quốc gia Mỹ (NIH) cảnh báo về nguy cơ đánh cắp nghiên cứu khoa học.
Vào năm 2018, NIH và Bộ Tư pháp Mỹ đã tiến hành các cuộc điều tra về nghi vấn gián điệp kinh tế và đánh cắp công nghệ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, các cuộc điều tra này đã gây ra nhiều tranh cãi, nhất là khi có lo ngại về sự phân biệt chủng tộc.
Theo Houston Chronicle, đến tháng 4/2019, MD Anderson đã loại bỏ ba nhà nghiên cứu gốc Trung Quốc, với lý do xung đột lợi ích và thu nhập nước ngoài không công khai.
Trong suốt sự nghiệp, GS Tôn Thiếu Thông đã nhận được hơn 24 triệu USD (khoảng 610 tỷ đồng) từ các viện nghiên cứu thuộc NIH, bao gồm Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia và Viện Ung thư Quốc gia.
Vào năm 2012, ông được vinh danh là Học giả Trường Giang - một chương trình tuyển dụng nhân tài uy tín của Bộ Giáo dục Trung Quốc và Quỹ Li Ka Shing, nhằm thúc đẩy nghiên cứu và đào tạo sinh viên tại Đại học Giao thông Thượng Hải.
GS Tôn Thiếu Thông tốt nghiệp chuyên ngành sinh học tại Đại học Hồ Bắc và nhận bằng Tiến sĩ ngành vi sinh học tại Đại học Stockholm. Ông chuyển đến Mỹ vào năm 1992 để nghiên cứu tại Đại học California, San Francisco, sau đó tiếp tục nghiên cứu ung thư máu tại Đại học Pennsylvania và trở thành giáo sư danh dự vào năm 2007.
Nghiên cứu của ông sử dụng các kỹ thuật miễn dịch học và sinh học phân tử tiên tiến, bao gồm các mô hình chuột, để nghiên cứu sự kích hoạt tế bào T, chức năng của chúng và tác động của môi trường khối u. Thông tin này được đăng tuyển trên tài khoản WeChat chính thức của CIMR vào tháng 7/2024.
Thông báo từ CIMR cho biết rằng GS Tôn Thiếu Thông đã có những đóng góp sâu rộng và được công nhận là một nhà lãnh đạo quốc tế trong lĩnh vực này.
Mặc dù sáng kiến Trung Quốc của Bộ Tư pháp Mỹ đã bị chấm dứt vào năm 2022, các cơ quan chính phủ Mỹ vẫn tiếp tục giám sát các nhà nghiên cứu gốc Trung Quốc. Tuy nhiên, hầu hết các cuộc điều tra không dẫn đến vụ kiện và chỉ một số ít có kết quả xử án liên quan đến các tội danh không phải gián điệp.
