Hàng triệu người Trung Quốc từ bỏ BHYT quốc gia, chuyện gì đang xảy ra?

Xu hướng từ bỏ chương trình bảo hiểm y tế quốc gia tiếp tục gia tăng tại Trung Quốc, với nguyên nhân chủ yếu đến từ chi phí tăng cao, thu nhập trì trệ và sự mất lòng tin ngày càng tăng đối với các dịch vụ an sinh xã hội.

Theo số liệu mới nhất công bố hôm thứ Hai (14/7) bởi Cơ quan An ninh Y tế Quốc gia Trung Quốc (NHSA), chương trình bảo hiểm y tế tự nguyện dành cho cư dân thành thị và nông thôn đã mất 15,8 triệu người đăng ký trong năm 2024 so với năm trước.

NHSA cho biết toàn bộ hệ thống bảo hiểm y tế cơ bản của Trung Quốc, bao gồm cả chương trình riêng dành cho người lao động thành thị, hiện bao phủ 1,326 tỷ người - giảm 7,27 triệu người so với năm 2023.

Tình trạng này đặt ra thách thức nghiêm trọng cho hệ thống bảo hiểm y tế quốc gia, vốn đang chịu áp lực kép từ tình trạng dân số già hóa nhanh chóng và lực lượng lao động suy giảm.

Điều đáng chú ý là mức giảm 7,27 triệu người tham gia bảo hiểm y tế cao hơn nhiều so với mức giảm dân số tự nhiên của Trung Quốc trong năm 2024 - chỉ giảm 1,39 triệu người so với năm trước.

Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế của cư dân thành thị và nông thôn liên tục giảm trong những năm gần đây, chủ yếu do phí bảo hiểm tăng cao trong khi thu nhập không tăng tương ứng.

Giáo sư Xiong Wansheng, chuyên gia về phát triển nông thôn tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Đông, nhận định: "Xu hướng thiếu quan tâm đến việc tham gia bảo hiểm vẫn tiếp diễn do điều kiện kinh tế không cải thiện. Đây trở thành gánh nặng tài chính đáng kể đối với các gia đình nông thôn khi thu nhập của người trụ cột gia đình không tăng".

Theo các nhà phân tích, sự kết hợp giữa chi phí y tế tăng cao, thu nhập trì trệ và niềm tin suy giảm đã tạo ra một vòng luẩn quẩn, khiến người dân ngày càng ngần ngại tham gia các chương trình bảo hiểm y tế do nhà nước tổ chức.

Chi phí tăng cao, hiệu quả thấp

Năm 2024, mỗi người dân phải đóng 400 nhân dân tệ (khoảng 1,5 triệu VNĐ) để tham gia chương trình bảo hiểm y tế đô thị-nông thôn, trong khi chính phủ trợ cấp 670 nhân dân tệ, nâng tổng kinh phí hàng năm lên 1.070 nhân dân tệ/người. Mức đóng góp cá nhân đã tăng 5% so với năm trước.

Giáo sư Xiong cho biết thêm: "Một lý do khác khiến người dân mệt mỏi là họ không tin tưởng vào hệ thống y tế. Khi phí bảo hiểm tăng và chi phí điều trị y tế ngày càng đắt đỏ, họ nhận thấy chương trình này không mang lại hiệu quả như mong đợi".

Bất chấp số liệu giảm sút, NHSA khẳng định tỷ lệ tham gia chung vào chương trình bảo hiểm y tế cơ bản vẫn duy trì trên 95%, tuy nhiên cơ quan này không công bố chi tiết về biến động theo từng năm.

Quỹ tài trợ cho chương trình bảo hiểm y tế đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngày càng nghiêm trọng do chi tiêu vượt xa mức tăng thu nhập.

Năm 2024, quỹ này ghi nhận thu nhập 2.373 nghìn tỷ nhân dân tệ (330 tỷ USD) - tăng 3,5% so với năm 2023, trong khi chi tiêu tăng vọt 7,6% lên 1.910 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Trước những lo ngại của công chúng, NHSA năm ngoái từng khẳng định làn sóng hủy bỏ tham gia chỉ là "biến động nhỏ" do những cải tiến về kỹ thuật và điều chỉnh cơ cấu.

Tham khảo South China Morning Post (SCMP)

>> Trung Quốc tung kế hoạch 30 điểm, tìm lối thoát giữa ‘khủng hoảng thừa’