Khoan sâu gần 400m xuống đáy biển, Mỹ tìm thấy kho báu quý hơn cả dầu mỏ giữa ‘cơn khát’ toàn cầu
Gần nửa thế kỷ trước, một con tàu nghiên cứu của Chính phủ Mỹ khi khoan thăm dò khoáng sản ở ngoài khơi Đông Bắc nước này đã bất ngờ phát hiện dấu vết nước ngọt ngay dưới tầng nước mặn của đại dương.
Mùa hè năm nay, một chiến dịch khoa học toàn cầu trị giá 25 triệu USD mang tên Expedition 501 đã lần đầu tiên khoan trực tiếp xuống lòng biển ngoài khơi Cape Cod (bang Massachusetts) để điều tra kỹ hơn.
Suốt ba tháng trên con tàu Liftboat Robert, đoàn nghiên cứu đã khoan xuyên xuống đáy biển tới gần 400m (1.289 feet), thu thập gần 50.000 lít mẫu nước từ một hệ thống tầng ngậm nước ngầm khổng lồ được cho là kéo dài từ New Jersey đến tận Maine.
Các mẫu cho thấy độ mặn dao động từ 4/1000 xuống dưới 1/1000 – mức có thể coi là nước ngọt theo tiêu chuẩn trên đất liền. Điều này gợi ý nguồn nước có thể hình thành từ băng tan hàng chục nghìn năm trước hoặc liên thông với hệ thống nước ngầm trên đất liền, thay vì bị “giữ” vĩnh viễn dưới biển.
“Đây là một trong những nơi cuối cùng con người nghĩ tới khi đi tìm nước ngọt”, giáo sư Brandon Dugan, đồng trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ. “Nhưng chúng tôi đã tìm thấy nó. Và giờ phải hiểu rõ nguồn gốc, tuổi đời cũng như độ an toàn của nó”.
Trong vòng 6 tháng tới, các phòng thí nghiệm quốc tế sẽ giải mã dữ liệu từ chuyến khảo sát, từ việc xác định vi sinh vật sống trong nước đến việc định tuổi bằng kỹ thuật đồng vị, để xem liệu nguồn nước có được “tái nạp” tự nhiên hay không.
Tiềm năng khổng lồ, rủi ro không nhỏ
Ước tính ban đầu cho thấy trữ lượng có thể đủ cung cấp cho một thành phố cỡ New York trong 800 năm. Nếu khai thác được, đây có thể trở thành “cứu cánh” trong bối cảnh Liên Hợp Quốc cảnh báo chỉ trong vòng 5 năm tới, nhu cầu nước ngọt toàn cầu sẽ vượt nguồn cung tới 40%.
Tuy nhiên, thách thức không hề nhỏ khi câu hỏi đặt ra là: ai sẽ sở hữu và quản lý nguồn nước này? Làm thế nào khai thác mà không khiến nước ngọt bị nhiễm mặn hay phá vỡ hệ sinh thái biển vốn phụ thuộc vào dòng chảy ngầm? Các nhà khoa học cảnh báo nếu bơm hút thiếu kiểm soát, hậu quả sinh thái sẽ khó lường.
Cơn khát toàn cầu ngày càng căng thẳng
Trên khắp thế giới, từ Cape Town (Nam Phi) – nơi từng suýt hết nước ngọt năm 2018, tới Indonesia, Hawaii và Canada, các dấu hiệu về tầng nước ngọt dưới đáy biển đều đã được ghi nhận. Song, Expedition 501 là dự án đầu tiên khoan trực tiếp và có hệ thống để xác nhận sự tồn tại và trữ lượng thực tế.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến nước biển dâng và nhiều trung tâm dữ liệu khổng lồ tiêu tốn lượng nước ngọt khủng khiếp (một trung tâm cỡ vừa có thể dùng bằng 1.000 hộ gia đình), phát hiện này mang đến tia hy vọng – nhưng cũng buộc nhân loại cân nhắc kỹ trước khi biến nó thành giải pháp lâu dài.
“Có những nguồn tài nguyên mà con người phải mất hàng thập kỷ kiên nhẫn mới tiếp cận được", nhà địa vật lý Rob Evans của Viện Hải dương học Woods Hole, người từng tham gia nghiên cứu tiền đề năm 2015, nói. “Chúng ta cuối cùng cũng có mẫu nước trong tay, nhưng đó mới chỉ là khởi đầu".
Sau khi kết thúc hành trình vào cuối tháng 7, các nhóm khoa học sẽ tiếp tục phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm và công bố những kết quả ban đầu vào đầu năm tới.
Theo ABC News
