Lo thiếu điện, Bộ Công Thương đề xuất phát triển điện hạt nhân cỡ nhỏ

Mới đây, Bộ Công Thương có văn bản gửi các bộ, ngành và các bên liên quan đề nghị tham gia ý kiến cho dự thảo báo cáo Thủ tướng về đánh giá tình hình thực hiện Quy hoạch điện VIII.

Tại báo cáo này, Bộ Công Thương đã liệt kê chi tiết tiến độ của những nguồn điện lớn. Cụ thể, với nguồn điện sử dụng khí trong nước và khí hóa lỏng tự nhiên (LNG), quy hoạch đặt mục tiêu đạt tổng quy mô công suất đến năm 2030 là 30.424 MW.

Tuy nhiên, đến nay chỉ mới đưa vào vận hành một nhà máy là nhiệt điện Ô Môn I. Một dự án đang xây dựng là Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4, công suất 1.624 MW, sử dụng LNG từ Kho cảng LNG Thị Vải.

Ngoại trừ dự án Nhơn Trạch 3 và 4 dự kiến vận hành vào tháng 5/2025, khả năng các dự án còn lại hoàn thành trước năm 2030 là khó khăn nếu không có những giải pháp căn cơ, tháo gỡ những “nút thắt” quan trọng cho phát triển điện khí LNG.

Bộ Công Thương chỉ rõ, rất có thể hệ thống điện sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu hụt công suất nguồn điện rất lớn trong giai đoạn 2026-2030, tiềm ẩn rủi ro mất an ninh cung ứng điện.

Về nguồn điện than, theo Quy hoạch điện VIII, tổng công suất lắp đặt đến năm 2030 sẽ đạt 30.127 MW và năm 2050 không sử dụng than cho phát điện. Tức từ nay đến năm 2030, nguồn nhiệt điện than cần đưa vào vận hành là 3.383 MW và sau năm 2030 không phát triển theo cam kết.

Hiện, có 5 dự án trong quá trình xây dựng, 5 dự án chậm tiến độ, gặp khó khăn trong thay đổi cổ đông, thu xếp vốn. Riêng dự án nhiệt điện Công Thanh đã được Thủ tướng đồng ý xem xét chủ trương nghiên cứu về việc chuyển đổi nhiên liệu sang sử dụng LNG trong quá trình rà soát Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, còn dự án nhiệt điện Quảng Trị I đã chấm dứt đầu tư.

Theo Bộ Công Thương, các dự án nhiệt điện không nhận được sự đồng thuận của các địa phương cũng như các tổ chức tín dụng... Vì thế, nguồn nhiệt điện than mới có tính khả thi không cao.

Còn theo quy hoạch nguồn điện gió trên bờ và gần bờ đến năm 2030 công suất đạt 21.880 MW, năm 2050 có tổng công suất lắp đặt từ 60.050-77.050 MW. Tuy nhiên, tổng công suất lắp đặt đến nay chỉ đạt 3.061 MW nên để đạt được quy mô công suất theo quy hoạch cũng rất khó khăn.

Trong khi, điện gió ngoài khơi chưa có dự án nào được cấp chủ trương đầu tư, giao nhà đầu tư để thực hiện dù mục tiêu đặt ra là khoảng 6.000 MW vào năm 2030, đến năm 2050 đạt từ 70.000-91.000 MW.

Từ thực tế trên, Bộ Công Thương tính đến phương án tăng phát triển điện mặt trời và nghiên cứu giải pháp phát triển năng lượng hạt nhân lò phản ứng mô đun nhỏ, bao gồm nhà máy điện hạt nhân nổi.

Riêng với điện hạt nhân, Quy hoạch điện VIII chưa dự kiến phát triển các nguồn điện này tại Việt Nam.

Song, Bộ Công Thương cho rằng, với lợi ích và điều kiện thuận lợi của năng lượng hạt nhân lò phản ứng mô đun nhỏ (công suất khoảng 300 MW mỗi tổ máy, bằng 1/3 công suất phát của các lò phản ứng điện hạt nhân truyền thống), cộng với việc nhiều nước trên thế giới đang triển khai nguồn điện này, thì việc Việt Nam nghiên cứu giải pháp phát triển năng lượng hạt nhân lò phản ứng mô đun nhỏ, bao gồm nhà máy điện hạt nhân nổi trong tương lai là có thể xem xét.

Bộ Công Thương cũng khẳng định, nếu các nguồn điện được phê duyệt tại Quy hoạch điện VIII không đáp ứng tiến độ thì cung ứng điện trong các năm 2025-2030 hết sức khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt điện năng. Theo đó, Bộ này kiến nghị Thủ tướng chấp thuận chủ trương cho phép điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

>>Hơn 130 tỷ USD dành cho Quy hoạch điện VIII, một công ty được dự báo hưởng lợi lớn