Loại rau được mệnh danh là ‘vua của các loại thảo mộc’ vì cực tốt, giúp trị giun sán, giảm nguy cơ ung thư và các bệnh tim mạch

Ngải cứu, với tên khoa học là Artemisia absinthium, là một loại thảo mộc có giá trị y học cao, được biết đến với mùi hương đặc trưng và công dụng phong phú trong chăm sóc sức khỏe. Ban đầu có nguồn gốc từ châu Âu, cây ngải cứu ngày nay đã lan rộng và được trồng phổ biến trên nhiều châu lục khác như châu Á, châu Phi và châu Mỹ nhờ khả năng sinh trưởng tốt trong nhiều điều kiện khí hậu khác nhau.

Cây ngải cứu có thân màu trắng bạc hoặc xanh bạc, lá xanh vàng và hoa nhỏ dạng búp với màu sáng hoặc vàng nhạt. Tất cả các bộ phận của cây đều được sử dụng trong y học cổ truyền từ hàng trăm năm qua.

Loại thảo mộc này không chỉ nổi tiếng trong y học mà còn được sử dụng để chế tạo loại rượu đặc biệt gọi là Absinthe - một loại rượu có nguồn gốc từ Pháp từng rất được ưa chuộng trong thế kỷ 19, đặc biệt là trong giới nghệ sĩ, bao gồm cả danh họa Vincent Van Gogh. Tuy nhiên, loại rượu này cũng gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng cho người dùng, làm dấy lên lo ngại về tác động của ngải cứu.

Ngải cứu từng bị coi là chất gây ảo giác và có tính độc, khiến loại cây này bị cấm tại Hoa Kỳ từ năm 1912 cho đến năm 2007. Sau đó, các nhà khoa học đã công nhận lại giá trị y học của nó, và việc sử dụng ngải cứu hiện đã được hợp pháp hóa tại nhiều quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ.

Ngải cứu được xem như một thảo dược có lợi cho sức khỏe với những ứng dụng đa dạng. Người ta có thể sử dụng ngải cứu dưới nhiều dạng khác nhau như trà, chiết xuất, hoặc dầu ngải cứu, với các phần thân và lá của cây được sử dụng phổ biến. Trong các phương pháp chế biến này, các hợp chất hóa học tự nhiên có trong ngải cứu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Lợi ích và công dụng của ngải cứu

1. Tác dụng giảm đau

Ngải cứu từ lâu đã được biết đến với đặc tính giảm đau và kháng viêm, đặc biệt là trong việc điều trị các bệnh viêm xương khớp. Một nghiên cứu kéo dài bốn tuần đã được thực hiện trên 90 bệnh nhân viêm khớp gối. Trong nghiên cứu này, những bệnh nhân được bôi kem chứa 3% chiết xuất ngải cứu ba lần mỗi ngày đã thấy giảm đau và cải thiện chức năng vận động rõ rệt. Ngược lại, những người không sử dụng thuốc ngải cứu không thấy có sự cải thiện đáng kể nào về đau nhức hoặc tình trạng cứng khớp.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ngải cứu tươi không nên bôi trực tiếp lên da do nồng độ các hợp chất trong cây có thể quá cao và gây kích ứng da, thậm chí là bỏng da. Hiện tại, vẫn chưa có đủ bằng chứng để khẳng định liệu việc uống trà hoặc sử dụng chiết xuất ngải cứu có mang lại hiệu quả giảm đau tương tự.

2. Tác dụng chống ký sinh trùng

Từ thời Ai Cập cổ đại, ngải cứu đã được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm giun đường tiêu hóa. Đây là một trong những đặc tính nổi bật của thujone, hợp chất chính có trong ngải cứu. Dù vậy, các nghiên cứu chứng minh tác dụng này vẫn chủ yếu dựa trên lịch sử và cần thêm nhiều nghiên cứu khoa học hiện đại để xác minh.

Một số nghiên cứu trên động vật và trong phòng thí nghiệm đã cho thấy ngải cứu có thể tiêu diệt sán dây và các loại ký sinh trùng khác. Tuy nhiên, việc áp dụng các kết quả này trên người vẫn còn đang được xem xét và đòi hỏi nhiều nghiên cứu sâu hơn để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả.

3. Đặc tính chống oxy hóa

Ngoài thujone, ngải cứu còn chứa một hợp chất quan trọng khác là chamazulene. Đây là một chất chống oxy hóa mạnh, thường có nồng độ cao nhất trong giai đoạn cây ngải cứu chưa ra hoa. Các chất chống oxy hóa như chamazulene giúp ngăn chặn stress oxy hóa trong cơ thể, một yếu tố gây ra các bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim mạch và Alzheimer.

Dù các đặc tính của chamazulene đã được ghi nhận, việc sử dụng chất này trong các liệu pháp chữa bệnh vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tiềm năng và tác dụng của nó.

4. Khả năng chống viêm

Ngải cứu còn chứa artemisinin, một hợp chất nổi bật với khả năng kháng viêm hiệu quả. Các phản ứng viêm kéo dài có thể dẫn đến nhiều bệnh mãn tính, và artemisinin có khả năng ức chế các cytokine - các protein được hệ miễn dịch tiết ra để kích hoạt viêm nhiễm.

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy ngải cứu có tiềm năng giúp giảm triệu chứng của bệnh Crohn, một bệnh lý viêm đường tiêu hóa nghiêm trọng. Trong một thí nghiệm với 40 bệnh nhân Crohn, những người sử dụng thực phẩm chức năng chứa 500 mg ngải cứu ba lần mỗi ngày đã thấy giảm triệu chứng rõ rệt sau tám tuần, đồng thời giảm nhu cầu sử dụng thuốc kháng viêm steroid khi so sánh với nhóm dùng giả dược. Tuy nhiên, vẫn cần có thêm các nghiên cứu để khẳng định tính hiệu quả của liệu pháp này.

*Tham khảo: healthline.com, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec

>> Loại rau phổ biến ở chợ Việt được mệnh danh là ‘vua của các loại rau phòng ung thư’