Nông dân Lào Cai quay ra nâng niu cây dại từng bị hắt hủi, bán làm dược liệu giá tới 1 triệu/kg
Từng bị chặt bỏ không thương tiếc vì vẻ ngoài gai góc và nguy hiểm, cây hoàng liên gai hay còn gọi là cây gai nhím nay được săn tìm như báu vật tại nhiều vùng núi phía Bắc Việt Nam.
Hoàng liên gai (tên gọi khác: hoàng mù, hoàng mộc, gai nhím) vốn là loài cây bụi sống hoang dã ở các khu vực núi cao như Sa Pa, Lào Cai. Cây có chiều cao trung bình từ 2–3 mét, đặc trưng bởi lớp gai sắc nhọn mọc chằng chịt dưới cụm lá, khiến việc tiếp xúc rất dễ gây trầy xước, chảy máu. Chính vì thế, trước đây, cây thường bị người dân chặt bỏ nếu mọc gần nhà hay chắn lối đi.
Tuy nhiên, sau một thời gian dài bị “kỳ thị”, cây gai nhím lại bất ngờ được đánh giá lại như một loại thảo mộc quý. Theo y học cổ truyền, hoàng liên gai có vị đắng, tính hàn, tác động vào ba kinh là tâm, tỳ và vị chuyên dùng để thanh nhiệt, tiêu độc, hỗ trợ điều trị các bệnh đường ruột. Trong khi đó, y học hiện đại khẳng định thân rễ và phần chóp gai của loài cây này chứa hoạt chất berberin, một loại alkaloid có tác dụng mạnh trong việc điều trị bệnh lỵ trực trùng và các rối loạn tiêu hóa.
 |
| Hoàng liên gai bắt đầu được người dân Sa Pa trồng làm dược liệu. Ảnh minh họa |
Berberin được chiết xuất từ thân rễ của cây hoàng liên gai có hàm lượng khoảng 3–4%. Đây là con số được đánh giá cao so với nhiều dược liệu tự nhiên khác. Tại Trung Quốc, bột berberin nguyên chất có giá lên đến 300 nhân dân tệ/kg (tương đương hơn 1 triệu đồng Việt Nam). Điều này khiến cây hoàng liên gai không chỉ được xem là cây thuốc quý mà còn là “mỏ vàng” giữa rừng xanh.
Việc khai thác cây không còn đơn thuần theo kiểu hái lượm tự nhiên mà đã bắt đầu có mô hình canh tác có kiểm soát. Tại Sa Pa, nhiều người dân địa phương đã học cách trồng hoàng liên gai bằng hạt, một bước tiến đáng kể trong nỗ lực chủ động sản xuất nguyên liệu dược liệu.
Bên cạnh đó, loài cây này còn được tìm thấy ở nhiều khu vực khác thuộc dãy Himalaya, các nước Trung Á và cả vùng núi phía Bắc Ấn Độ, Trung Quốc, cho thấy tiềm năng hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và phát triển sản phẩm từ hoàng liên gai là rất lớn.
