Ngành điện năm 2025: Cơ hội bùng nổ nhờ FDI và Quy hoạch Điện VIII
Ngành điện Việt Nam năm 2025 đứng trước cơ hội bứt phá lớn nhờ làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và tầm nhìn chiến lược từ Quy hoạch Điện VIII. Nhưng đằng sau ánh hào quang tăng trưởng là những bài toán lớn về nguồn cung, hạ tầng và định hướng bền vững.
Tăng trưởng tiêu thụ điện: Động lực từ dòng vốn FDI
Theo Trung tâm Phân tích, CTCP Chứng khoán Tiên Phong (TPS Research), năm 2025, tiêu thụ điện của Việt Nam dự kiến đạt 342,3-354 tỷ kWh, tăng từ 10,5% đến 13% so với năm 2024. Đây là mức tăng trưởng đáng kinh ngạc, chủ yếu đến từ ngành công nghiệp và xây dựng – lĩnh vực chiếm 51,3% tổng phụ tải điện quốc gia.
Trong 10 tháng đầu năm 2024, tiêu thụ điện của ngành công nghiệp xây dựng tăng 10,53% so với cùng kỳ năm trước. Điều này gắn liền với sự gia tăng mạnh mẽ của vốn FDI, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất chế biến. Nhiều doanh nghiệp quốc tế đã chọn Việt Nam làm điểm đến trong chiến lược “Trung Quốc +1”. Theo các chuyên gia, mỗi 1% tăng trưởng GDP sẽ kéo theo mức tiêu thụ điện tăng 1,5%. Với GDP Việt Nam dự kiến tăng trưởng từ 7% đến 7,5% năm 2025, nhu cầu tiêu thụ điện có thể tăng đến 13%.
Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu này, ngành điện cần bổ sung thêm 2.200-2.500 MW công suất nguồn. Đầu tư vào hạ tầng truyền tải điện không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là điều kiện tiên quyết để đảm bảo nguồn điện ổn định và hiệu quả.
 |
| Ảnh minh họa. Nguồn: Internet. |
Quy hoạch Điện VIII: Cơ hội lớn nhưng không ít áp lực
Quy hoạch Điện VIII đặt mục tiêu tăng trưởng điện thương phẩm trung bình 9,08%/năm trong giai đoạn 2021-2025. Đây là kế hoạch đầy tham vọng nhằm đáp ứng tốc độ phát triển nhanh chóng của nền kinh tế. Tuy nhiên, áp lực đang gia tăng khi nhiều dự án trọng điểm gặp khó khăn.
Nhơn Trạch 3 & 4 – hai dự án khí điện lớn – dù đạt 92% tiến độ xây dựng, nhưng các chuỗi dự án khí điện như Cá Voi Xanh và Cà Ná vẫn chậm tiến độ nghiêm trọng. Trong khi đó, năng lượng tái tạo, một trọng tâm của Quy hoạch Điện VIII, đối mặt với rào cản về cơ chế giá và hạn chế trong kết nối lưới điện. Năm 2024, năng lượng tái tạo chiếm 12,7% sản lượng điện toàn hệ thống, nhưng khó đạt mục tiêu 21.880 MW vào năm 2025 nếu không có sự thay đổi lớn về hạ tầng.
Luật Điện lực sửa đổi, có hiệu lực từ tháng 2/2025, được kỳ vọng là cứu cánh cho các dự án lưới điện dưới 220kV, tạo điều kiện khuyến khích tư nhân hóa và tăng cường đầu tư. Đây là nền tảng quan trọng giúp giảm tải áp lực nguồn cung và đảm bảo an ninh năng lượng.
Hướng tới bền vững: Vai trò của năng lượng tái tạo
Cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26 đã thúc đẩy Việt Nam đặt năng lượng tái tạo vào trung tâm chiến lược phát triển. Điện gió và điện mặt trời đã ghi nhận tăng trưởng từ 10,2% năm 2021 lên 12,7% năm 2024. Tuy nhiên, để tiến xa hơn, cần tháo gỡ các rào cản pháp lý và nâng cấp hạ tầng.
Theo TPS Research, kết nối lưới điện cần được ưu tiên để tránh tình trạng quá tải nguồn cung, đặc biệt tại các khu vực miền Trung và miền Nam. Các dự án hợp tác quốc tế, như điện gió ngoài khơi với Nhật Bản và Hàn Quốc, là những tín hiệu lạc quan. Dự kiến, công suất điện gió ngoài khơi sẽ đạt 6.000 MW vào năm 2030, tạo đà cho sự bứt phá trong lĩnh vực năng lượng sạch.
Việt Nam cũng cần tăng cường thu hút vốn FDI vào lĩnh vực năng lượng tái tạo. Đây không chỉ là giải pháp để đáp ứng nhu cầu điện trong nước, mà còn mở ra tiềm năng xuất khẩu năng lượng sạch sang các thị trường quốc tế.
Tầm nhìn chiến lược: Định hình tương lai ngành điện
Ngành điện Việt Nam đang ở ngã rẽ quan trọng, nơi những thách thức về nguồn cung và hạ tầng sẽ là phép thử cho năng lực hoạch định chính sách. Đầu tư công vào hạ tầng điện, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ và doanh nghiệp là chìa khóa để giảm phụ thuộc vào nhiệt điện than và thúc đẩy năng lượng sạch.
TPS Research nhấn mạnh rằng, điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII là cần thiết để phù hợp với thực tiễn và đảm bảo phát triển bền vững. Với các chiến lược đúng đắn, ngành điện không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn định hình vai trò của Việt Nam trong chuỗi giá trị năng lượng toàn cầu.
Sức hút của ngành điện không chỉ nằm ở tiềm năng tăng trưởng, mà còn ở cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của khu vực. Đây là thời khắc quan trọng, nơi những quyết sách đúng đắn sẽ viết nên câu chuyện thành công cho ngành điện trong thập kỷ tới.
