'Ngộp thở' với xe điện và hàng Trung Quốc giá rẻ, nước sản xuất ô tô lớn nhất Đông Nam Á mắc kẹt ở 'ngã ba đường'

Ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan đang đứng trước “ngã ba đường”. Mặc dù vẫn là một thế mạnh quan trọng trong khu vực Đông Nam Á (ASEAN), nhưng thế mạnh truyền thống của nước này đang chịu áp lực từ xu hướng toàn cầu và những thách thức trong nước.

Thái Lan, trước đây được gọi là “Detroit của châu Á”, đang mất đi lợi thế cạnh tranh của mình như một trung tâm sản xuất và xuất khẩu ô tô lớn, vì người mua ở nước ngoài ngày càng có xu hướng chuyển từ xe chạy bằng xăng sang xe điện (EV).

Mặc dù “xứ sở Chùa Vàng” đã thu hút đầu tư từ một số nhà sản xuất EV của Trung Quốc như BYD và Great Wall Motor, được hỗ trợ bởi chương trình trợ cấp EV của Chính phủ, nhưng ngành EV đang phát triển vẫn chưa bù đắp được sự sụt giảm trong sản xuất tại địa phương.

>> BYD lại bị khiếu nại tại Thái Lan

Dự báo về sản lượng xe hạng nhẹ (LV) của Thái Lan năm 2024 cho thấy mức giảm 17%, với sản lượng dự kiến chỉ đạt 1,51 triệu chiếc. Sự sụt giảm này, do doanh số bán trong nước suy yếu và xuất khẩu chậm chạp, là một trong những đợt suy thoái đáng kể nhất kể từ khi đại dịch Covid-19 làm gián đoạn hoạt động vào năm 2020, khi sản lượng lần gần nhất đã giảm xuống mức dưới 1,5 triệu chiếc.

Bất chấp sự sụt giảm này, Thái Lan vẫn sẵn sàng tiếp tục là nhà sản xuất xe hàng đầu của khu vực Đông Nam Á trong năm nay, mặc dù sản lượng chung giảm.

Điều đáng chú ý là trong thập kỷ vừa qua, xuất khẩu chiếm khoảng 60% sản lượng xe hơi của Thái Lan. Hiện tại, xuất khẩu ô tô hiệu suất cao của Thái Lan đang gặp áp lực gia tăng tại các thị trường xuất khẩu do suy thoái kinh tế ở một số thị trường chính, căng thẳng địa chính trị và sự thống trị ngày càng tăng của xe do Trung Quốc sản xuất khi “đất nước tỷ dân” mở rộng dấu ấn toàn cầu của mình. Cần lưu ý rằng Thái Lan đã được định vị là trung tâm quan trọng cho các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trong khu vực ASEAN.

Những thách thức này thể hiện rõ trong hoạt động xuất khẩu của các hãng sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản, vốn đang thống trị bối cảnh sản xuất của Thái Lan. Từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2024, xuất khẩu của Toyota đã giảm gần 13% (-37.000 chiếc), trong khi Mitsubishi đã giảm 16,3% (-31.000 chiếc).

Nissan và Isuzu cũng báo cáo mức giảm lần lượt là 19,8% (-12.000 chiếc) và 7,8% (-7.000 chiếc). Những con số này làm nổi bật áp lực ngày càng tăng đối với ngành công nghiệp ô tô phụ thuộc vào xuất khẩu của Thái Lan.

Về thị trường trong nước, thị trường ô tô Thái Lan đang phải vật lộn dưới sức nặng của những thách thức ngày càng gia tăng, với doanh số bán xe LV trong 9 tháng đầu năm 2024 chỉ đạt tổng cộng 434.000 xe, giảm mạnh 23% so với cùng kỳ năm trước. Một số yếu tố góp phần vào sự sụt giảm này, bao gồm:

1) Chi phí tài chính cao và điều kiện tín dụng chặt chẽ: Các tổ chức tài chính đã áp dụng những phê duyệt tín dụng chặt chẽ hơn, tạo ra rào cản đáng kể đối với việc mua ô tô. Điều này đặc biệt đúng đối với người mua xe bán tải, nhiều người trong số họ là người tự kinh doanh hoặc trong một lĩnh vực kinh doanh không chính thức.

Với tỷ lệ từ chối cho vay tăng vọt lên 20-30%, nhiều khách hàng tiềm năng không thể tiếp cận được nguồn tài chính. Điều này đặc biệt quan trọng vì xe bán tải thống trị thị trường Thái Lan, chiếm 96% doanh số bán xe thương mại hạng nhẹ (LCV).

2) Mức nợ hộ gia đình tăng cao: Nợ hộ gia đình của Thái Lan đã tăng mạnh, từ 80% GDP trước đại dịch lên 90% GDP vào quý II năm 2024, xếp hạng cao nhất trong khu vực. Gánh nặng nợ tăng cao này hạn chế khả năng đảm bảo các khoản vay bổ sung của người tiêu dùng, tác động trực tiếp đến nhu cầu về xe cộ.

3) Trì hoãn phê duyệt ngân sách Chính phủ: Chính phủ đã không phê duyệt ngân sách năm tài chính 2024/25 cho đến tháng 4 năm nay, trong khi ngân sách này lẽ ra phải được phê duyệt vào tháng 10 năm 2023. Điều đó đã làm đình trệ các dự án công và gây ra hiệu ứng lan tỏa, làm giảm thêm doanh số bán hàng, đặc biệt là trong phân khúc LCV.

4) Thách thức trên thị trường Xe điện chạy bằng pin (BEV): Thị trường BEV, thường được coi là lĩnh vực tăng trưởng tiềm năng, cũng đã phải đối mặt với những trở ngại. Việc hết hạn trợ cấp BEV của Chính phủ Thái Lan theo chương trình EV 3.0 vào ngày 31/1/2024 đã kìm hãm doanh số bán BEV.

Lưu ý rằng Chính phủ đã triển khai giai đoạn thứ hai, được gọi là “chương trình EV 3.5”, có hiệu lực vào đầu năm nay. Chương trình này tiếp tục cung cấp trợ cấp tiền mặt, mặc dù các ưu đãi đã được thu hẹp so với chương trình trước đó.

Hơn nữa, cuộc chiến giá cả do các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc dẫn đầu cũng đã kìm hãm doanh số bán BEV, vì các tổ chức tài chính đã trở nên do dự trong việc tài trợ cho các thương hiệu Trung Quốc do giá giảm nhanh.

Do đó, họ đã thắt chặt các tiêu chí cho vay, ví dụ bằng cách yêu cầu số tiền trả trước cao hơn hoặc từ chối tài trợ cho các loại xe này hoàn toàn. Lưu ý rằng BEV chiếm 13% tổng số xe chở khách (PV) được đăng ký ở Thái Lan trong 9 tháng đầu năm 2024.

5) Thiên tai: Lũ lụt nghiêm trọng vào tháng 9 và tháng 10 năm 2024 cũng tác động tiêu cực đến doanh số bán hàng, có khả năng một số người tiêu dùng sẽ hoãn việc mua hàng từ quý IV năm 2024 sang năm 2025. Những sự kiện này không chỉ cản trở doanh số bán hàng mà còn chuyển hướng ưu tiên của người tiêu dùng sang chi tiêu thiết yếu, làm suy yếu thêm nhu cầu trong một thị trường vốn đã yếu.

Tác động tích lũy của những yếu tố này đã đẩy ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan vào một trong những giai đoạn đầy thách thức nhất. Công ty GlobalData dự kiến doanh số bán xe LV của Thái Lan sẽ giảm 24% vào năm 2024 so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn 568.000 chiếc; đây là doanh số bán hàng hằng năm thấp nhất trong 15 năm qua và là mức giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009.

Bất chấp bức tranh ảm đạm của năm 2024, vẫn có những tia hy vọng cho sự phục hồi của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan vào năm 2025, ngay cả khi rủi ro nghiêng về phía tiêu cực.

Lãi suất thấp hơn, nhu cầu bị hoãn lại và sự ra mắt của các mẫu xe mới có khả năng hỗ trợ sự phục hồi. Ví dụ, sự ra mắt dự kiến của Toyota Hilux thế hệ tiếp theo dự kiến sẽ thúc đẩy đáng kể nhu cầu về LCV. Từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2024, riêng các mẫu xe Hilux chiếm 12% doanh số bán LV, nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng đối với thị trường.

GlobalData dự báo doanh số bán LV sẽ tăng trưởng 15% vào năm 2025, đạt 637.000 chiếc. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn mức trước đại dịch Covid-19 (1 triệu ô tô vào năm 2018) và khối lượng thời kỳ đại dịch (783.000 chiếc vào năm 2020).

Tuy nhiên, tăng trưởng dài hạn sẽ phụ thuộc vào việc giải quyết các vấn đề về cấu trúc, bao gồm nợ hộ gia đình cao, thay đổi nhân khẩu học và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Những thách thức tiềm ẩn này tiếp tục phủ bóng đen lên thị trường ô tô của Thái Lan, ngay cả khi nước này vẫn giữ vị thế là nhà sản xuất xe lớn nhất ASEAN.

Theo GlobalData/Yahoo! Finance

>> Suzuki bất ngờ sắp đóng cửa nhà máy sản xuất 60.000 ô tô/năm ở Thái Lan