Giới siêu giàu hoảng loạn: Biệt thự chục tỷ có nguy cơ thành 'nhà xây bằng giấy': Chuyện gì xảy ra?

Khi thủ đô nước Anh phải chống chọi với thực trạng lũ lụt ngày càng gia tăng về tần suất lẫn mức độ nghiêm trọng, chính những khu vực xa hoa bậc nhất của London lại đang trở thành "điểm nóng" của những trận lụt lịch sử.

Hồi tháng trước, tại South Hampstead - khu dân cư thượng lưu ở London - hàng trăm chủ nhà đã ùn ùn kéo đến chật cứng một hội trường cộng đồng để tham dự buổi họp chuẩn bị ứng phó với đợt lũ lớn có thể ập đến bất cứ lúc nào.

Sự lo lắng của họ không phải là vô căn cứ. South Hampstead - nơi mức giá nhà trung bình lên tới hơn 1 triệu bảng Anh (tương đương 34 tỷ đồng) - từng là một trong những khu vực "chịu trận" nặng nề nhất trong trận lũ quét tháng 7/2021. Thời điểm đó, lượng mưa tương đương cả tháng đã trút xuống London chỉ trong vòng vài giờ đồng hồ. Một loạt các quận giàu có bậc nhất thủ đô Anh như Kensington, Chelsea hay Westminster cũng nằm trong danh sách những nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Trận lũ quét năm 2021 đã thay đổi hoàn toàn cách người dân nhìn nhận về cuộc sống tại London. Ông Guy Meacock, giám đốc công ty tư vấn mua bất động sản Prime Purchase ở Anh, chia sẻ rằng bảo hiểm lũ lụt cho người mua nhà "gần như không được nhắc tới cách đây vài năm". Nhưng giờ đây, nó "đã trở thành mối quan ngại nghiêm trọng".

Ngày 12/11 vừa qua, cơ quan khí tượng chính thức của Vương quốc Anh đã cảnh báo người dân London về nguy cơ xảy ra lũ lụt và gián đoạn dịch vụ công vào cuối tuần. Cơ quan Khí tượng Anh cho biết mưa lớn kéo dài từ tối 13/11 trên diện rộng tại Anh và xứ Wales có thể gây mất điện, tê liệt giao thông và ngập úng nhà cửa, cơ sở kinh doanh. Tại một số khu vực, lượng mưa dự báo có thể chạm mức 80mm - cao hơn cả mức trung bình của cả tháng 11 tại London (67mm).

Những chủ nhân của các bất động sản đắt giá bậc nhất London hiện đang loay hoay tìm đáp án cho câu hỏi: Làm thế nào để bảo vệ khả năng tiếp cận bảo hiểm và giá trị tài sản của họ trước thực trạng lũ lụt ngày càng dồn dập và tàn khốc hơn? Vấn đề này càng trở nên gay gắt khi biến đổi khí hậu đang tác động mạnh đến các kiểu mưa lớn, khiến những khu đô thị lâu đời với hệ thống thoát nước từ thời Victoria phải đối mặt với sức ép chưa từng có.

Bà Rachel Gilliam, giám đốc bộ phận khách hàng cá nhân tại Lockton - một công ty môi giới bảo hiểm - cho biết thiết kế "độc bản" của các bất động sản cao cấp thường vô tình làm tăng nguy cơ lũ lụt. Những lối đi xe được phủ kín bê tông, các khu vườn đô thị được thiết kế cảnh quan cứng đều làm gia tăng lượng nước tràn. Đặc biệt, những tầng hầm xa hoa - nơi cất giữ từ siêu xe cho tới tác phẩm nghệ thuật và thiết bị công nghệ đắt tiền - lại càng trở thành "điểm yếu" trước nguy cơ ngập lụt.

Bà Gilliam cho biết bà từng chứng kiến một hồ sơ yêu cầu bồi thường thiệt hại do lũ lụt năm 2021 ở khu vực Notting Hill với số tiền lên tới hơn 600.000 bảng Anh; một trường hợp khác tại Hampstead thậm chí vượt ngưỡng 1 triệu bảng Anh.

"Đau đầu" vì bảo hiểm

Người dân London đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan không chỉ vì diễn biến thời tiết khó lường mà còn do những thay đổi trong quy định khiến việc tiếp cận bảo hiểm ngày càng bị thắt chặt.

Chuyên gia Meacock từ Prime Purchase cho biết rủi ro lũ lụt đã trở thành "yếu tố quyết định" đối với một khách hàng mà ông tư vấn mua căn biệt thự trị giá hàng triệu bảng nằm ở khu vực Wimbledon năm ngoái.

Căn nhà này, theo Meacock, chưa từng bị ngập lụt và thậm chí còn được trang bị hệ thống chống lũ hiện đại, kể cả máy bơm ngầm. Tuy nhiên, nó lại có một tầng hầm được bổ sung trong đợt cải tạo quy mô lớn vào năm 2010.

Các công ty bảo hiểm đã lần lượt "quay lưng", với lý do bất động sản này không đủ tiêu chuẩn tham gia Flood Re - chương trình tái bảo hiểm do Chính phủ hậu thuẫn nhưng chỉ áp dụng cho các công trình được xây dựng trước năm 2009. Chủ nhà do đó đã phải "gõ cửa" 10 công ty bảo hiểm khác nhau thông qua hai nhà môi giới. Meacock cho biết phần lớn các trường hợp đều nhận được câu trả lời từ chối tự động từ hệ thống máy tính.

Sau khi bỏ ra gần 30.000 bảng Anh cho các khoản phí pháp lý và khảo sát, cuối cùng người mua cũng tìm được một công ty bảo hiểm chấp nhận bảo lãnh cho ngôi nhà. Thế nhưng, đến lúc đó sự lo lắng đã quá lớn, họ quyết định chuyển sang một bất động sản khác không có tầng hầm, Meacock kể lại. Giờ đây, với mỗi khách hàng mới, ông đều yêu cầu họ phải kiểm tra ngay từ bước đầu tiên để xác định xem bất động sản có đủ điều kiện được bảo hiểm rủi ro lũ lụt hay không.

Trong hàng thập kỷ qua, người dân London được bảo vệ khỏi những đợt lũ lụt tồi tệ nhất nhờ Đập sông Thames - công trình chắn lũ có thể gập lại đã 40 tuổi, ngăn chặn bão và triều cường từ sông Thames. Công trình này dự kiến vận hành đến năm 2070, tuy nhiên với tốc độ dâng cao của mực nước biển, Đập sông Thames có thể không còn đủ năng lực bảo vệ thành phố trong vòng vài chục năm tới.

Tuy nhiên, bà Elizabeth Rapoport, Chủ tịch tổ chức Flood Ready London - một liên minh giữa chính quyền và công ty cấp nước địa phương - cho biết các chủ nhà thường "nhầm lẫn" về nguồn gốc thực sự của rủi ro. "Nếu bạn lo lắng về lũ lụt ở London, sông ngòi không phải là mối đe dọa chính", bà nhấn mạnh.

"Điều bạn cần lo lắng là ngập úng nước mưa” - xảy ra khi mưa lớn làm hệ thống thoát nước quá tải hoặc khi nước không thể thấm xuống đất do bề mặt bị bê tông hóa.

Bà cũng chỉ ra rằng "phần lớn sự giàu có ở London" đến từ "giá trị đất đai khổng lồ". Nhưng "nếu bạn không thể mua bảo hiểm cho công trình trên mảnh đất đó, giá trị thực sự sẽ bắt đầu đổ vỡ", Rapoport cảnh báo. "Một bất động sản như vậy không khác gì 1 ngôi nhà xây bằng giấy".

Theo Rapoport, thách thức này càng trở nên nghiêm trọng hơn trong một thành phố có sự chồng chéo phức tạp về quyền sở hữu đất đai và trách nhiệm pháp lý không rõ ràng.

Bà nhấn mạnh rằng nhóm có nguy cơ cao nhất chính là những người sống trong các căn hộ tầng hầm, không đủ khả năng chi trả cho các biện pháp bảo vệ đắt tiền, và nơi lũ quét trong những tình huống cực đoan có thể đe dọa tính mạng. Tháng 7/2021, lũ lụt nghiêm trọng cũng tấn công phía đông London, tê liệt đường sá và giao thông công cộng.

Trong khi nhiều chủ nhà ở London đang tìm kiếm giải pháp chống lũ khẩn cấp cho ngôi nhà của mình, một số doanh nghiệp đang nhanh chóng "bắt sóng" cơ hội này. Giám đốc điều hành Mark Arrowsmith cho biết Watertight International - công ty chuyên về khả năng chống lũ có trọng trụ sở tại phía tây bắc Vương quốc Anh - hiện đang có kế hoạch mở rộng hoạt động tại thủ đô.

Các giải pháp tiêu chuẩn bao gồm máy bơm, lỗ thông hơi tự động đóng, cửa và cổng chống thấm nước, cùng các van có thể lắp vào đường ống để ngăn nước thải tràn ngược vào nhà khi mực nước dâng cao. Watertight - đơn vị đã giới thiệu nhiều giải pháp này cho cư dân tại sự kiện ở South Hampstead hồi tháng 10 - còn cung cấp các kế hoạch phòng chống lũ lụt được thiết kế riêng, bao gồm cả hướng dẫn không chỉ về cách bảo vệ nhà cửa mà còn về cách lập kế hoạch thoát hiểm khi mực nước dâng đến mức nguy hiểm.

Bà Mary Long-Dhonau, người đã tư vấn và vận động cho quyền lợi của các nạn nhân lũ lụt ở Anh suốt 25 năm, là một trong những người có mặt tại cuộc họp cộng đồng hồi tháng 10 ở South Hampstead.

"Bản thân tôi cũng từng là nạn nhân của lũ lụt - tôi hiểu những gì các bạn đã trải qua", bà chia sẻ - "Việc phục hồi sau lũ lụt còn đau đầu hơn cả chính trận lũ”.

Tham khảo The Guardian, Financial Times