NSND là Tiến sĩ, được thăng quân hàm Đại tá ở tuổi 43: Tác giả của ‘Em bé Tượng đài’ gây bão mạng xã hội, nay rạng rỡ trên sân khấu với vai trò ‘nữ tướng’
Cô là NSND có nhiều cống hiến trong lĩnh vực nghệ thuật múa với hàng loạt tác phẩm giá trị.
Hành trình trở thành biên đạo nổi danh của làng múa Việt Nam
Sinh năm 1972 tại Hà Nội, NSND Nguyễn Thị Thu Hà bén duyên với nghệ thuật múa từ năm 14 tuổi khi trúng tuyển vào Trường Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Những ngày đầu theo nghề không hề dễ dàng, nhất là khi cô có vóc dáng nhỏ nhắn, mảnh mai. Để theo kịp bạn bè, cô phải miệt mài luyện tập, chịu đựng những bài ép dẻo đầy đau đớn. "Những buổi tập ép dẻo, bám gióng bật cả móng chân, nước mắt lẫn mồ hôi cứ lăn dài... nhưng hình như trong tôi chưa bao giờ khuất phục", cô nhớ lại.
Xuất thân trong một gia đình không ai theo nghệ thuật, cô đến với múa một cách tình cờ khi đi thi tuyển cùng bạn. Ban đầu, múa không phải là đam mê, nhưng qua thời gian rèn luyện, sự yêu thích trong cô dần lớn lên và trở thành động lực mạnh mẽ để theo đuổi nghề.
Sau khi tốt nghiệp, cô gia nhập Đoàn Nghệ thuật Quân khu IV (nay là Đoàn Văn công Quân khu IV). Khao khát được sáng tạo nhiều hơn và gắn bó lâu dài với nghệ thuật, cô quyết định tiếp tục học chuyên ngành biên đạo múa. Năm 2001, cô tốt nghiệp xuất sắc tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, mở ra một chặng đường mới trong sự nghiệp.
Tác phẩm đầu tay Tình quê (nhạc: Hữu Thái) của NSND Thu Hà đã xuất sắc giành giải Nhì tại cuộc thi Biên đạo trẻ toàn quốc vào năm 2001. Lấy cảm hứng từ câu ca dao "Râu tôm nấu với ruột bầu/ Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon", tác phẩm khắc họa vẻ đẹp giản dị, hạnh phúc của một đôi vợ chồng nông thôn, qua đó tôn vinh cuộc sống mộc mạc, đầy ấm áp của làng quê.
Niềm đam mê với múa dân gian truyền thống đã thôi thúc cô khám phá khắp mọi miền đất nước, đến tận những vùng quê xa xôi để tìm hiểu, sưu tầm chất liệu. Cô nhớ lại những kỷ niệm sâu sắc khi cùng đồng bào dân tộc tham gia vào các công đoạn nhuộm vải bằng nước từ cây cỏ, tạo nên những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Với bối cảnh là một người lính và con của một thầy giáo dạy văn, các tác phẩm của NSND Thu Hà luôn mang đậm dấu ấn văn học và đề tài về lực lượng vũ trang. Điều này thể hiện rõ nét trong các tác phẩm nổi bật như Đồng chí và Tiểu đội xe không kính, lấy cảm hứng từ các bài thơ của Chính Hữu và Phạm Tiến Duật. Những tác phẩm này không chỉ ghi dấu ấn trong lòng khán giả mà còn đem lại cho cô những Huy chương Vàng cùng nhiều giải thưởng cao quý.
Là người tạo cơn sốt “Em bé Tượng đài” trong Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
Năm 2024, trong Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, NSND Thu Hà được giao trọng trách tái hiện hình ảnh Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ trong màn xếp hình nghệ thuật Bản anh hùng ca Điện Biên. Đây là một nhiệm vụ đầy thách thức nhưng cũng vô cùng ý nghĩa.
Điểm đặc biệt trong quá trình dàn dựng chính là việc tìm kiếm nhân vật "Em bé Tượng đài". "Ba chiến sĩ thì có thể dễ dàng lựa chọn, nhưng bé gái đi cùng họ phải tìm thật phù hợp", cô chia sẻ. Dưới cái nắng 40 độ C tại sân vận động tỉnh Điện Biên, sau nhiều lần thử vai chưa thành công, cuối cùng cô cũng tìm được bé Vy Trâm, một cô bé 4 tuổi nhanh nhẹn, hoạt bát và đặc biệt có tình cảm yêu mến các chú bộ đội.
Suốt chặng đường cống hiến cho nghệ thuật, NSND Thu Hà đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Ở tuổi 42, cô vinh dự được phong tặng danh hiệu NSND. Chỉ một năm sau, cô tiếp tục đón nhận hai cột mốc quan trọng: thăng quân hàm Đại tá và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Năm 50 tuổi, cô được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật nhờ cụm bốn tác phẩm xuất sắc, đánh dấu bước tiến lớn trong sự nghiệp.
Với vai trò Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật thực hành thuộc Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, NSND Thu Hà không ngừng nỗ lực góp phần phát triển nghệ thuật múa dân tộc. Theo cô, biên đạo là nghề sáng tạo nhưng phải luôn giữ được 2 yếu tố: dân tộc và hiện đại. Dân tộc để không 'phôi phai' truyền thống, đánh mất chính mình; hiện đại để phù hợp với quy luật phát triển và hơi thở cuộc sống.
Luôn khắc ghi lời dạy của Bác Hồ: "Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy", NSND Thu Hà tiếp tục miệt mài cống hiến. Cô không chỉ giữ gìn tinh hoa múa truyền thống mà còn không ngừng đổi mới, sáng tạo để nghệ thuật múa Việt Nam luôn hòa nhịp với hơi thở thời đại.
