P2P Lending lần đầu được thử nghiệm có kiểm soát: Vì sao NHNN siết trần vay 100 triệu đồng?

Chiều 18/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố hai quyết định quan trọng nhằm triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) theo Nghị định 94/2025 của Chính phủ.

Theo Quyết định số 2866/QĐ-NHNN (ban hành ngày 22/7/2025), mỗi khách hàng chỉ được vay tối đa 100 triệu đồng tại một nền tảng P2P Lending, và tổng dư nợ tại tất cả các nền tảng trong sandbox không vượt quá 400 triệu đồng.

NHNN cho biết quy định này được xây dựng trên nguyên tắc quản trị rủi ro chung, nhằm giới hạn mức độ tổn thất cho cả bên vay và bên cho vay, đồng thời tránh tình trạng “vay chéo” ở nhiều nền tảng vượt khả năng trả nợ, cũng như bảo đảm tính chất thí điểm, không làm xáo trộn thị trường tài chính – ngân hàng.

“Đây là cách để kiểm soát rủi ro, nhưng vẫn tạo không gian cho fintech phát triển,” một đại diện NHNN nhấn mạnh.

Một số ý kiến cho rằng hạn mức 100 triệu đồng có thể quá thấp so với nhu cầu vay vốn thực tế, đặc biệt là với các doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc hộ kinh doanh cá thể.

Đồng thời, Quyết định số 2970/QĐ-NHNN (ngày 11/8/2025) yêu cầu các công ty cho vay ngang hàng tham gia thử nghiệm phải kết nối trực tiếp với Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC).

Quy định này xác lập các tiêu chuẩn kỹ thuật, danh mục chỉ tiêu và tần suất báo cáo. Nhờ đó, CIC có thể cung cấp thông tin dư nợ của khách hàng tại tất cả nền tảng, giúp xác định chính xác tổng hạn mức vay, và ngăn chặn tình trạng một khách hàng vay trùng lặp ở nhiều công ty.

Việt Nam hiện có khoảng 100 công ty P2P Lending, nhiều trong số đó có vốn đầu tư nước ngoài. Thực tế, NHNN từng cảnh báo mô hình này tồn tại nhiều rủi ro, cụ thể là việc thỏa thuận giữa các bên thiếu minh bạch, khó kiểm soát dòng vốn vay, dẫn đến nguy cơ tranh chấp, thậm chí biến tướng thành hoạt động tín dụng đen.

Do đó, việc đưa P2P Lending vào sandbox với quy tắc “rõ ràng nhưng giới hạn” được coi là bước đi cần thiết để tạo hành lang pháp lý minh bạch, thử nghiệm trong phạm vi hẹp, cũng như đánh giá tác động thực tế trước khi mở rộng.

Theo cơ chế thử nghiệm, các công ty fintech chỉ được triển khai dịch vụ khi được NHNN cấp phép. Thời hạn thử nghiệm là 2 năm kể từ 1/7/2025, áp dụng đối với P2P Lending, chấm điểm tín dụng và chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (API). Đáng chú ý, các ngân hàng ngoại không được tham gia.

Việc NHNN ban hành cùng lúc 2 quyết định cho thấy sự chủ động đồng hành với doanh nghiệp fintech, đồng thời khẳng định định hướng phát triển tài chính toàn diện nhưng có kiểm soát.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng hạn mức 100 triệu đồng có thể quá thấp so với nhu cầu vay vốn thực tế, đặc biệt là với các doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc hộ kinh doanh cá thể. Dẫu vậy, trong giai đoạn thí điểm, việc “siết chặt ngay từ đầu” được xem là hợp lý để giảm thiểu rủi ro hệ thống.