Phát hiện dioxin trong thịt lợn, nồng độ cao gấp 400 lần ngưỡng cho phép: Cuộc khủng hoảng nhấn chìm ngành chăn nuôi 17 năm về trước

Mầm họa từ một phát hiện định kỳ

Vào tháng 11/2008, trong quá trình kiểm tra định kỳ mẫu thức ăn cho lợn làm từ bánh mì, giới chức Ireland phát hiện sự hiện diện của các hợp chất PCB (polychlorinated biphenyls). Các xét nghiệm tiếp theo xác nhận có mặt của PCDFs (polychlorinated dibenzofurans) – những chất có tính chất tương tự dioxin, được biết đến là gây ung thư và độc hại. Những hợp chất này cũng được tìm thấy trong thịt lợn và sản phẩm từ lợn có nguồn gốc từ những con đã ăn loại thức ăn bị nhiễm độc.

Nguồn gốc truyền nhiễm được truy ra là từ công ty tái chế thực phẩm Millstream Power Recycling tại hạt Carlow, Ireland. Công ty này đã cung cấp thức ăn cho lợn được sấy bằng loại dầu bị nghi ngờ chứa chất ô nhiễm công nghiệp. Ít nhất 10 trại nuôi lợn ở Cộng hòa Ireland và 9 trại ở Bắc Ireland được xác định đã sử dụng loại thức ăn này.

Phát lệnh thu hồi: Thịt lợn Ireland biến mất khỏi kệ hàng châu Âu

Ngày 6/12/2008, Chính phủ Ireland ban hành lệnh thu hồi toàn bộ sản phẩm thịt lợn được sản xuất từ ngày 1/9. Đây là một trong những lệnh thu hồi lớn nhất trong lịch sử ngành thực phẩm nước này kể từ sau cuộc khủng hoảng bò điên (BSE).

Theo tờ The Irish Times, ước tính khoảng 125 triệu euro giá trị sản phẩm thực phẩm bị tiêu hủy cả trong nước và tại các thị trường xuất khẩu – lên đến 25 quốc gia. Các lô hàng bị nhiễm độc đã được phát hiện ở Pháp, Hà Lan, Bỉ. Các chuỗi siêu thị lớn ở châu Âu như Tesco, Lidl, Asda, Waitrose và Sainsbury’s đã ngay lập tức loại bỏ thịt lợn Ireland khỏi kệ hàng.

Tại Anh, Cơ quan Tiêu chuẩn Thực phẩm (FSA) khuyến cáo người tiêu dùng không ăn bất kỳ sản phẩm thịt lợn nào có nguồn gốc từ Ireland hoặc Bắc Ireland. Các sản phẩm bị ảnh hưởng bao gồm xúc xích, thịt xông khói, salami, thịt nguội, pudding trắng và pizza có nhân thịt lợn. Các nhà hàng và khách sạn cũng được yêu cầu không sử dụng nguyên liệu có thể nhiễm độc.

Dioxin có thật sự nguy hiểm cho người tiêu dùng?

Thịt bị nhiễm độc được phát hiện chứa dioxin ở mức cao hơn từ 80 đến 200 lần giới hạn an toàn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Liên minh châu Âu quy định. Một dạng dioxin – 2,3,7,8-TCDD – được chứng minh là gây ung thư, rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến sự phát triển. Các triệu chứng có thể bao gồm mụn và u nang ở mặt, nách và bẹn.

Tuy vậy, các chuyên gia y tế khẳng định nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng trong ngắn hạn là thấp. Bác sĩ Tony Holohan, Giám đốc Y tế Cộng hòa Ireland, cho biết mức độ tiếp xúc không đủ cao để gây ra lo ngại. Ông dẫn lại các nghiên cứu tại Bỉ sau khủng hoảng dioxin năm 1999 cho thấy không có tác động tiêu cực đáng kể đến sức khỏe cộng đồng.

Alan Boobis, chuyên gia tại Đại học Imperial College London, cho rằng: “Dù việc thu hồi là cần thiết, nhưng mức dioxin phát hiện được rất thấp và không gây nguy cơ ngay lập tức”. Tương tự, bà Nicky Paull, Chủ tịch Hiệp hội Thú y Anh, nhấn mạnh dioxin là chất gây ung thư, nhưng không gây độc cấp tính, trừ khi con người tiếp xúc với lượng lớn trong thời gian dài.

Ngành thịt lợn lao đao: Hàng ngàn việc làm và tỷ euro bị đe dọa

Khủng hoảng đã gây tổn thất nặng nề cho ngành công nghiệp thịt lợn của Ireland. Ước tính có tới 100.000 con lợn bị tiêu hủy. Công ty Rosderra Meats – nhà chế biến thịt lợn lớn nhất Ireland – đã cho 850 công nhân tại nhà máy ở Hạt Offaly nghỉ việc, và hàng trăm lao động khác cũng đang trong tình trạng bị cảnh báo cắt giảm trong thời gian ngắn.

Ngành công nghiệp thịt lợn Ireland trị giá khoảng 7 tỷ euro đối mặt với khủng hoảng sâu rộng, khiến hàng ngàn việc làm bị đe dọa. Ngoài ra, việc thịt lợn Ireland được chế biến thành xúc xích tại Đức hoặc pate tại Ba Lan và dán nhãn là sản phẩm của các quốc gia này để tái xuất đã khiến người tiêu dùng khắp châu Âu có thể đã sử dụng sản phẩm bị nhiễm độc mà không hề hay biết.

Chính phủ vào cuộc

Chính phủ Ireland, cùng với Bộ Nông nghiệp, Bộ Y tế và Cơ quan An toàn Thực phẩm Ireland (FSAI), đã mở cuộc điều tra chính thức về nguồn gốc của ô nhiễm. Lực lượng cảnh sát quốc gia Ireland cũng tham gia điều tra. Ủy ban châu Âu đã triệu tập cuộc họp với các chuyên gia an toàn thực phẩm từ Ireland và các quốc gia EU bị ảnh hưởng nhằm phối hợp phản ứng chung.

Công ty Millstream Recycling thừa nhận sự cố và cam kết sẽ tiến hành điều tra nội bộ toàn diện để xác định nguyên nhân vi phạm các quy chuẩn an toàn và chất lượng. Dù ban đầu bị chỉ trích là phản ứng thái quá, các chuyên gia sau đó đồng tình rằng chính phủ Ireland đã hành động kịp thời và minh bạch – trái ngược với trường hợp Bỉ năm 1999 khi phản ứng chậm trễ dẫn đến khủng hoảng chính trị sâu rộng.

Bài học đắt giá: Chuỗi cung ứng, sự minh bạch và niềm tin người tiêu dùng

Khủng hoảng thịt lợn Ireland năm 2008 đã làm nổi bật các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng thức ăn chăn nuôi và thúc đẩy yêu cầu siết chặt quy định – đặc biệt là liên quan đến việc sử dụng nguyên liệu và thiết bị không đạt chuẩn trong quy trình chế biến. Nó cũng làm rõ những điểm yếu trong quy định dán nhãn thực phẩm tại EU, khi sản phẩm Ireland có thể được chế biến và bán dưới nhãn hiệu của quốc gia khác một cách hợp pháp.

Chuyên gia James Heffron cho rằng chính phủ cần minh bạch hơn trong việc công bố dữ liệu về hàm lượng dioxin cũng như thời gian phơi nhiễm để so sánh với hướng dẫn của WHO. Cuộc khủng hoảng nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu khoa học, phối hợp quốc tế và truyền thông rõ ràng trong quản lý sự cố an toàn thực phẩm.

Theo The Guardian, SCI, Claims Journal

>> Công ty C.P vừa bị 'tố' bán thịt bẩn đang làm ăn thế nào?