Phát hiện 'ngôi mộ dành cho giới thượng lưu' có niên đại 1.000 năm ở quốc gia thưa dân bậc nhất thế giới
Phát hiện này cung cấp cái nhìn sâu sắc về hoạt động chôn cất và buôn bán bên trong đế chế thịnh vượng cách đây 1.000 năm.
Một 'ngôi mộ dành cho giới thượng lưu' được phát hiện trong một pháo đài bỏ hoang ở Mông Cổ. Trong ngôi mộ có chứa hài cốt của một người phụ nữ mặc áo choàng lụa màu vàng.
Các nhà khảo cổ tình cờ phát hiện khu chôn cất này trong quá trình khảo sát một địa điểm ở vùng đông bắc Mông Cổ. Pháo đài Khar Nuur, được xây dựng khoảng thế kỷ 10 đến thế kỷ 12, thuộc thời kỳ Đế chế Kitan-Liao (còn gọi là Khitan), thời điểm mà đế chế này kiểm soát phần lớn miền trung và miền đông Mông Cổ. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu Khảo cổ học ở Châu Á số tháng 9, pháo đài là một phần của "bức tường dài" kéo dài qua nhiều vùng nông thôn.
Sau khi Đế chế Kitan-Liao sụp đổ vào năm 1125, Đế chế Mông Cổ do Thành Cát Tư Hãn (Chinggis Khan) lãnh đạo đã tiếp nối từ năm 1206. Pháo đài Khar Nuur khi đó trở thành biểu tượng sâu sắc về bản sắc, ký ức và quyền lực trong thời kỳ chuyển giao này, theo tuyên bố của Đại học Hebrew ở Jerusalem.
Bức ảnh chụp từ trên cao về địa điểm khảo cổ ở Mông Cổ với vòng tròn màu đỏ cho thấy vị trí chôn cất của người phụ nữ quyền quý. Ảnh: Dan Golan
Giáo sư Gideon Shelach-Lavi, đồng tác giả nghiên cứu và chuyên gia về Đông Á tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, cho biết: “Phát hiện về ngôi mộ này thực sự bất ngờ, đặc biệt khi nó không bị cướp phá – điều rất hiếm gặp ở khu vực này, nơi phần lớn các ngôi mộ đã bị xâm phạm từ thời cổ đại.”
Ngôi mộ được phát hiện ẩn giấu bên trong một bức tường của pháo đài. Phương pháp định tuổi bằng cacbon phóng xạ cho thấy người được chôn cất là một phụ nữ khoảng 40-60 tuổi. Bà được đặt trong một quan tài, mặc áo choàng lụa màu vàng, với một lớp lụa đặt dưới đầu và phủ thêm một chiếc mũ trùm đầu làm từ vỏ cây bạch dương.
Shelach-Lavi chia sẻ: "Sự giàu có của ngôi mộ này không chỉ thể hiện qua số lượng hiện vật tùy táng mà còn ở sự đa dạng của chúng, cho thấy người phụ nữ được chôn cất thuộc tầng lớp thượng lưu và là một nhân vật quan trọng trong xã hội. Mặc dù ngôi mộ nhỏ, nhưng số lượng hiện vật tìm thấy lại vượt trội so với các ngôi mộ cùng thời kỳ."
Theo các nhà khảo cổ, trong ngôi mộ của người phụ nữ, họ đã khai quật được số lượng lớn hạt cườm, một số trong đó có nguồn gốc từ bên ngoài khu vực địa phương, cùng với hàng dệt lụa, đồ trang sức bằng vàng, mảnh vỡ của bình đồng và một chiếc cốc bạc. Tất cả những hiện vật này được đặt trong một chiếc quan tài làm từ gỗ Marbury, loại gỗ không có sẵn tại địa phương.
"Điều này cho thấy người phụ nữ đã tích lũy những món trang sức quý giá trong suốt cuộc đời mình. Tất cả chi tiết này đều khẳng định rằng bà là người có địa vị cao và được đối xử đặc biệt sau khi qua đời. Phát hiện này còn cho thấy một mạng lưới giao thương rộng lớn, mở ra những khía cạnh mới về bối cảnh lịch sử trước sự trỗi dậy của Thành Cát Tư Hãn và đế chế Mông Cổ," Shelach-Lavi bổ sung.
Dù chúng ta biết rất ít về thời kỳ giữa sự sụp đổ của Đế chế Kitan-Liao và sự trỗi dậy của Đế chế Mông Cổ, các nhà nghiên cứu vẫn hy vọng rằng việc nghiên cứu sâu hơn về nơi chôn cất đặc biệt này có thể mang lại những góc nhìn mới về giai đoạn lịch sử này.
| Mông Cổ là một trong những quốc gia rộng lớn top đầu thế giới với diện tích lên tới 1.582.339 km² nhưng chỉ có khoảng 3,5 triệu dân. Đây cũng là một trong những quốc gia thưa dân bậc nhất thế giới với mật độ chỉ đạt khoảng 2 người/km². Dân số Mông Cổ hiện chỉ chiếm 0,04% tổng dân số toàn cầu, xếp thứ 136 trên bảng xếp hạng dân số thế giới. |
