Phát hiện vi khuẩn đường ruột giúp tăng hiệu quả thuốc chữa ung thư, mở ra hướng mới trong điều trị bệnh nan y
Vi khuẩn đường ruột YB328 mở ra hướng mới trong điều trị bệnh nan y.
Hệ vi sinh vật đường ruột – bao gồm hơn 100 nghìn tỷ vi khuẩn trong ruột – từ lâu đã được biết đến là đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe con người, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, chức năng tim và cân nặng. Nay, các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư Quốc gia Nhật Bản (National Cancer Center Japan – NCCJ) cho biết họ đã phát hiện ra một nhóm vi khuẩn đường ruột chưa từng được biết đến trước đây có khả năng tăng cường hiệu quả của một nhóm thuốc điều trị ung thư.
Trong nghiên cứu được công bố hôm thứ Ba trên tạp chí Nature, các nhà khoa học tại NCCJ cho biết nhóm vi khuẩn này – được đặt tên là YB328 – có thể cải thiện hiệu quả của liệu pháp miễn dịch được gọi là ức chế chốt kiểm miễn dịch.
Một số loại thuốc miễn dịch thuộc nhóm này, như Opdivo và Keytruda, đã được đưa vào sử dụng trong thập kỷ qua và hiện đang được dùng để điều trị nhiều loại ung thư giai đoạn tiến triển, giúp kéo dài thời gian sống cho một số bệnh nhân. Tuy nhiên, tỷ lệ đáp ứng hiện tại chỉ khoảng 20%, tức là phần lớn người bệnh không có hiệu quả điều trị rõ rệt với các loại thuốc này.
Nhóm nghiên cứu đã phân tích mẫu phân của 50 bệnh nhân ung thư phổi và ung thư dạ dày đang được điều trị bằng các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch. Họ đánh giá mối liên hệ giữa hiệu quả điều trị và hệ vi sinh vật đường ruột của từng bệnh nhân. Phân tích bộ gen cho thấy, những bệnh nhân có đáp ứng tốt với thuốc có tỷ lệ cao vi khuẩn thuộc họ Ruminococcaceae, trong khi những người không cải thiện có tỷ lệ cao các loại vi khuẩn khác.
Trung vị số ngày bệnh nhân duy trì được tình trạng bệnh không tiến triển là 119 ngày đối với nhóm có tỷ lệ vi khuẩn Ruminococcaceae cao, so với chỉ 38 ngày ở nhóm có tỷ lệ thấp.
Các nhà nghiên cứu sau đó đã phân lập được chủng YB328 thuộc họ Ruminococcaceae từ mẫu phân của bệnh nhân, nuôi cấy và đưa vào thử nghiệm trên chuột. Họ phát hiện chủng vi khuẩn này có khả năng kích hoạt các tế bào tua – là một loại tế bào miễn dịch có chức năng nhận diện và bắt giữ mầm bệnh hoặc tế bào ung thư, sau đó “chỉ thị” cho các tế bào miễn dịch khác tấn công mục tiêu.
Thêm vào đó, các tế bào tua được kích hoạt này được quan sát thấy đã di chuyển tới các mô bạch huyết và khối u, từ đó kích hoạt phản ứng chống ung thư của tế bào T – một loại bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt tế bào ung thư.
“Chúng tôi không chỉ phát hiện ra một nhóm vi khuẩn mới có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc trị ung thư, mà còn làm rõ được cơ chế tác động của chúng lên môi trường miễn dịch tại các khối u – vốn nằm rất xa đường ruột”, ông Hiroyuki Mano, Viện trưởng Viện Nghiên cứu thuộc NCCJ chia sẻ. Ông cho biết đây là hai phát hiện có ý nghĩa lớn.
Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch là một dạng liệu pháp miễn dịch không trực tiếp tấn công tế bào ung thư, mà cho phép hệ miễn dịch tự nhận diện và tiêu diệt chúng. Những thuốc này hoạt động bằng cách chặn các loại protein trên tế bào miễn dịch – vốn có chức năng như ức chế hệ miễn dịch. Các nhà khoa học tin rằng việc bổ sung chủng vi khuẩn YB328 vào hệ vi sinh đường ruột có thể giúp các tế bào miễn dịch “nhả phanh”, từ đó tăng khả năng tiêu diệt ung thư.
Hiện nhóm nghiên cứu đang phối hợp chặt chẽ với ARC Therapies – một công ty khởi nghiệp được tách ra từ NCCJ – để hướng tới thử nghiệm lâm sàng một loại thuốc uống dựa trên YB328.
Tuy nhiên, có thể phải mất nhiều năm nữa trước khi loại vi khuẩn này được sử dụng như một loại thuốc chính thức, do còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải – chẳng hạn thành phần nào của vi khuẩn chịu trách nhiệm cho phản ứng miễn dịch tăng cường, hay liều lượng phù hợp cho người là bao nhiêu, ông Mano cho biết.
Theo The Japan Times
