Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Không bảo hiểm ngoại tệ để chống 'đô la hóa' nền kinh tế

Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 diễn ra sáng 30/9, vấn đề sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi trở thành tâm điểm thảo luận. Trong đó, tranh luận xoay quanh phạm vi tiền gửi được bảo hiểm chỉ giới hạn ở đồng Việt Nam, đã thu hút nhiều ý kiến khác nhau giữa đại biểu Quốc hội và cơ quan soạn thảo.

Đại biểu Lý Tiết Hạnh, Phó đoàn chuyên trách Đoàn Gia Lai, nêu băn khoăn: Dự thảo Luật hiện giữ nguyên quy định “tiền gửi được bảo hiểm là đồng Việt Nam” dưới các hình thức gửi tiết kiệm, có kỳ hạn, không kỳ hạn, chứng chỉ tiền gửi và tương tự.

Theo bà Hạnh, thực tế người dân hiện không chỉ gửi tiết kiệm bằng VND mà còn có ngoại tệ, vàng hay các chứng chỉ đầu tư khác. “Nếu luật chỉ khuôn vào đồng Việt Nam thì sẽ hạn chế khả năng thu hút nguồn lực trong dân vào hệ thống ngân hàng. Người dân có tâm lý gửi tài sản khác không được bảo hiểm, dễ dẫn tới phân tán dòng vốn”, bà nhấn mạnh.

Nữ đại biểu cũng cho biết, qua tiếp xúc cử tri, đây là mối quan tâm lớn khi người dân lo lắng gửi ngoại tệ hay vàng không được bảo vệ quyền lợi nếu tổ chức tín dụng gặp rủi ro. Do đó, bà đề nghị Ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra nghiên cứu mở rộng phạm vi bảo hiểm.

Không dừng lại ở đó, bà Hạnh còn kiến nghị gắn trách nhiệm của tổ chức bảo hiểm tiền gửi với hoạt động và sự phát triển lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Bà dẫn chứng, những năm qua khi có ngân hàng đổ vỡ, Nhà nước phải dùng ngân sách để xử lý hậu quả, tạo ra băn khoăn lớn trong dư luận.

“Không thể chỉ dừng ở chi trả bảo hiểm cho người gửi tiền, mà các tổ chức bảo hiểm phải có trách nhiệm tham gia bảo đảm hệ thống ngân hàng phát triển bền vững”, bà nhấn mạnh.

Giải trình trước Quốc hội, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đặng Thái Sơn khẳng định: Việc chỉ bảo hiểm tiền gửi bằng đồng Việt Nam không phải quy định riêng của Việt Nam, mà là thông lệ chung của hầu hết các quốc gia trên thế giới.

“Đây là cơ chế chống "đô la hóa", hạn chế tình trạng nắm giữ ngoại tệ quá lớn trong nền kinh tế. Nếu mở rộng bảo hiểm với USD hay ngoại tệ khác, người dân sẽ gia tăng nắm giữ, dẫn tới khó khăn trong điều hành chính sách tiền tệ và kiểm soát cung tiền”, ông Sơn phân tích.

Ông nhấn mạnh, bảo hiểm ngoại tệ sẽ tạo ra động lực ngược với mục tiêu chống ngoại tệ hóa, gây áp lực lên chính sách tiền tệ quốc gia. Do đó, dự thảo Luật sửa đổi tiếp tục giữ nguyên nguyên tắc “chỉ bảo hiểm đồng nội tệ” là phù hợp.

Ngoài vấn đề phạm vi bảo hiểm, dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) cũng bổ sung hàng loạt cơ chế mới nhằm bảo đảm an toàn hệ thống tín dụng và bảo vệ người gửi tiền như: Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được quyền cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng trong diện can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt hoặc khi có rủi ro rút tiền hàng loạt. Việc cho vay có thể được quyết định độc lập, không nhất thiết phải có tài sản bảo đảm.

Điều chỉnh thời điểm chi trả bảo hiểm: Nghĩa vụ chi trả sẽ phát sinh sớm hơn trong các trường hợp khủng hoảng hay nguy cơ mất an toàn hệ thống, thay vì kéo dài như trước.

Cơ chế phí bảo hiểm tiền gửi: Từ chỗ do Thủ tướng quyết định, dự thảo đề xuất giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định mức phí, tính trên cơ sở số dư tiền gửi bình quân.

Tuy nhiên, cách tính phí này chưa khuyến khích tổ chức tham gia bảo hiểm nâng cao an toàn tài chính. Cần bổ sung tiêu chí như tình hình tài chính hay mức độ rủi ro của từng ngân hàng để tính phí, nhằm công bằng hơn. Các đại biểu cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành hướng dẫn chi tiết về quyền và nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, để phù hợp với thực tiễn mới.

Luật Bảo hiểm tiền gửi hiện hành đã có hiệu lực 12 năm, giúp bảo vệ hàng chục triệu người gửi tiền. Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng bộc lộ nhiều vướng mắc về hạn mức chi trả, quyền và nghĩa vụ của các bên, cũng như việc xử lý ngân hàng yếu kém.

Dự thảo Luật sửa đổi lần này được kỳ vọng sẽ khắc phục những khoảng trống pháp lý, đồng thời nâng cao trách nhiệm của tổ chức bảo hiểm trong việc duy trì sự ổn định và phát triển lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Dự luật dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp thứ 10, khai mạc ngày 20/10 tới.