Phó Tổng Thư ký VCCI chỉ ra mô hình Quảng Ninh nên được nhân rộng: Cán bộ muốn lên chức, phải ra Trung tâm Hành chính công phục vụ DN trước

Nếu muốn lên chức, phải phục vụ doanh nghiệp trước

Trong khuôn khổ Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), mới đây, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn, kể lại một trải nghiệm đáng suy ngẫm: “Khi chúng tôi tiến hành điều tra doanh nghiệp tại Quảng Ninh, tỉ lệ doanh nghiệp hài lòng với mô hình một cửa ở đây rất cao, vượt trội so với nhiều địa phương khác. Tôi đã tò mò suốt nhiều năm về nguyên nhân của sự khác biệt này”.

Câu trả lời đến từ một chính sách đặc biệt: Quảng Ninh không chỉ đầu tư bài bản vào Trung tâm hành chính công cấp tỉnh và huyện, mà còn đưa ra quy chế nội bộ trong Đảng – bất kỳ cán bộ nào muốn được bổ nhiệm phải trải qua thời gian công tác tại Trung tâm hành chính công.

“Nơi mà ở nhiều địa phương khác chỉ là chỗ để các nhân viên mới, thiếu kinh nghiệm ngồi, thì ở Quảng Ninh, lại là nơi "thử lửa" những cán bộ có năng lực, thậm chí là trưởng phòng, phó phòng – những người có quyền ra quyết định và đủ tầm để giải quyết công việc cho doanh nghiệp một cách hiệu quả, thấu đáo”, ông Tuấn nói.

Cũng nhờ cơ chế ràng buộc thăng tiến gắn với hiệu quả phục vụ doanh nghiệp này, nếu cán bộ vi phạm hay doanh nghiệp phản ánh tiêu cực, con đường sự nghiệp của họ sẽ bị ảnh hưởng ngay lập tức.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI. Ảnh minh hoạ.

>>> TS Lê Xuân Nghĩa: Không thể tiếp tục đào tạo AI một cách rón rén và chờ đợi người tài tự tìm đến

Theo ông Tuấn, chỉ cần một quy định như vậy, không cần thêm ngân sách, không cần tuyển người mới, cũng đã đủ để tạo ra động lực và nâng cao chất lượng phục vụ hành chính một cách rõ rệt.

Từ góc nhìn toàn quốc, Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng một trong những điều kiện tiên quyết để Việt Nam hướng tới tăng trưởng hai con số là phải cải cách thể chế mạnh mẽ, đặc biệt trong cách thức quản lý nhà nước.

“Chúng ta cần thay đổi triệt để từ tiền kiểm sang hậu kiểm, từ quản lý kiểu xin – cho sang tạo điều kiện, trao quyền gắn với trách nhiệm và minh bạch”, ông nhấn mạnh.

Ông Tuấn chỉ ra rằng trong nhiều lĩnh vực như xăng dầu, gas, rượu bia, thuốc lá, hay thậm chí là gạo – vẫn đang tồn tại những phương thức quản lý kiểu cũ, mang nặng tính hành chính, kìm hãm sức sáng tạo và hiệu quả của doanh nghiệp. Trong khi đó, vai trò của thị trường vẫn bị bó hẹp, sự linh hoạt trong đầu tư – kinh doanh còn bị trói buộc bởi quá nhiều tầng nấc thủ tục.

Một ví dụ điển hình là quy định các doanh nghiệp tư nhân muốn đầu tư ra nước ngoài vẫn phải “xin” chủ trương. “Đây là điều rất vô lý và phiền hà trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi chúng ta muốn thúc đẩy xuất khẩu, thu hút công nghệ, lan tỏa thương hiệu Việt ra thế giới”, ông Tuấn nói.

Cần một 'hệ điều hành' mới cho quản lý nhà nước

“Chúng ta không thiếu những chính sách đúng, vấn đề là việc thực thi chính sách còn chậm, còn nửa vời, chưa có động lực đủ mạnh để cán bộ thực hiện thực chất”, ông Tuấn thẳng thắn.

Để giải quyết gốc rễ, Phó Tổng Thư ký VCCI đề xuất cần giao KPI phát triển kinh tế tư nhân, thành lập doanh nghiệp mới cho chính quyền các địa phương – coi đó là tiêu chí đánh giá thành tích chính trị, gắn với năng lực lãnh đạo.

“Chỉ khi chính quyền coi sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân là thành tích của mình, thì mới có động lực đồng hành thực sự. Nếu không, mọi cam kết vẫn chỉ nằm trên giấy”.

Đặc biệt, ông Tuấn nhấn mạnh sự cần thiết của một cơ quan trung gian độc lập có đủ thẩm quyền và tầm nhìn để thiết kế các chính sách tối ưu cho quốc gia, chứ không bị chi phối bởi lợi ích cục bộ của từng bộ, ngành.

“Ví dụ như phương án cải cách kiểm tra chuyên ngành đã được Hải quan đề xuất, có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và thời gian rất lớn, nhưng lại bị các bộ phản đối quyết liệt vì lo mất quyền, mất lợi. Thủ tướng đã có quyết định, nhưng phương án ấy vẫn bị treo suốt 4–5 năm nay”, ông chia sẻ.

Cơ quan trung gian này, theo ông Tuấn, phải có sứ mệnh vì lợi ích quốc gia, không bị cài cắm quyền lợi nhóm, và có quyền thiết kế quy trình, chính sách tối ưu từ góc nhìn người dùng cuối là doanh nghiệp.

Trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, khát vọng trở thành quốc gia có thu nhập cao, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, thì “hệ điều hành” của bộ máy quản lý nhà nước cần được nâng cấp tương xứng.

"Muốn vậy, phải dũng cảm từ bỏ tư duy quản lý lỗi thời, trao quyền cho doanh nghiệp, đo hiệu quả bằng niềm tin và sự hài lòng của khu vực tư nhân, chứ không phải bằng số lượng văn bản ban hành", Phó Tổng Thư ký VCCI nhấn mạnh.

>>> TS Nguyễn Trí Hiếu: 'AI chưa thể thay thế con người trong 10 năm tới'