Phố Wall rúng động: Chuyên gia cảnh báo 3 rủi ro lớn có thể kéo chứng khoán Mỹ rơi 30% trong tháng 10

“Cuối tuần vừa rồi, gia đình tôi cùng nhau trang trí nhà cửa cho Halloween. Trong lúc đó, tôi nhận ra rằng phần lớn giới truyền thông tài chính và các nhà phân tích không thực sự phản ánh đúng thực tế của thị trường hiện nay: Triển vọng đối với cổ phiếu và tài sản rủi ro vẫn tích cực, nhưng nếu mọi chuyện chuyển biến xấu, lợi nhuận của nhà đầu tư có thể trở nên cực kỳ đáng sợ”, ông Tom Essaye – nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Sevens Report Research chia sẻ trong bản bình luận gửi MarketWatch.

Tháng 10 từ lâu đã nổi tiếng là giai đoạn đầy biến động, phần lớn bởi hai lý do lịch sử: Ngày 19/10/1987, chỉ số S&P 500 giảm 20,5% trong một phiên – sự kiện được ghi nhớ với tên gọi “Thứ Hai Đen tối” (Black Monday). Tháng 10/2008, chỉ số này lại giảm gần 17% khi khủng hoảng tài chính toàn cầu lan rộng – tháng đau đớn nhất trong đợt lao dốc khiến S&P 500 mất một nửa giá trị.

Hiện nay, thị trường đã bắt đầu xuất hiện tâm lý lo ngại, dù S&P 500 vừa hướng tới một kỷ lục mới trong phiên đầu tuần. Tuần trước, chỉ số biến động Cboe (VIX) đã tăng liên tiếp 5 phiên – song song với đà đi lên của S&P 500.

Theo Ryan Detrick – chiến lược gia trưởng của Carson Group – đây là lần đầu tiên kể từ năm 1996 cả hai chỉ số này cùng tăng suốt 5 ngày liên tiếp.

1. Bong bóng trí tuệ nhân tạo (AI)

Kịch bản “đáng sợ” đầu tiên mà Essaye đưa ra là khả năng đầu tư vào AI đang hình thành bong bóng.

Theo ông, dù chủ đề này đã được bàn tán nhiều trên Phố Wall, phần lớn nhà đầu tư vẫn phớt lờ rủi ro. Chẳng hạn, cổ phiếu Advanced Micro Devices (AMD) tăng vọt 23,7% trong phiên đầu tuần sau tin về thỏa thuận chip nhiều năm với OpenAI.

Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu cảnh báo đang xuất hiện, như các thỏa thuận tài chính vòng tròn giữa Nvidia và khách hàng của hãng.

Một nhóm phân tích của Goldman Sachs cũng thừa nhận tính chất “vòng tròn” trong các thương vụ giữa Nvidia và OpenAI, song cho rằng chúng chỉ chiếm dưới 15% doanh thu dự kiến của Nvidia vào năm 2027 – vẫn đủ dư địa cho nhu cầu chip tiếp tục tăng.

Dù vậy, Essaye cảnh báo rủi ro lớn hơn nằm ở định giá “trên trời” của các công ty AI tư nhân. Gần đây, OpenAI được định giá tới 500 tỷ USD – mức cao nhất thế giới đối với một công ty tư nhân – sau khi cho phép bán cổ phần cho tập đoàn Nhật Bản SoftBank. Điều đáng lo là phần lớn các công ty này vẫn chưa có lộ trình rõ ràng đến lợi nhuận, ông nói.

Nếu bong bóng AI thực sự nổ tung, S&P 500 có thể giảm 10–20% hoặc hơn, do lợi nhuận của các “ông lớn” như Nvidia, Meta hay Microsoft bị điều chỉnh giảm mạnh. Việc các hãng công nghệ cắt giảm chi tiêu cho trung tâm dữ liệu AI cũng có thể lan sang các lĩnh vực khác như công nghiệp và tiện ích.

2. Áp lực tín dụng và người tiêu dùng thu nhập thấp

Những người có thu nhập và khoản tiết kiệm hạn chế đã gặp khó khăn trong thời gian qua – nhưng thị trường tài chính dường như vẫn chưa để tâm nhiều. Điều đó có thể sắp thay đổi.

Khi mùa báo cáo lợi nhuận quý III bắt đầu, nhà đầu tư có thể nghe thêm nhiều cảnh báo đáng lo từ các doanh nghiệp tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng. CarMax mới đây cho biết tỷ lệ nợ xấu tăng mạnh, nối dài danh sách các công ty cảnh báo rằng người tiêu dùng thu nhập thấp đang “đuối sức”.

Essaye cho rằng tốc độ tăng thu nhập đang chậm lại, khiến người dân khó bắt kịp giá cả leo thang – làm dấy lên lo ngại về một “sự cố tín dụng nhỏ” đối với các công ty tài chính như Synchrony Financial hay Capital One.

“Tôi không nói về khủng hoảng kiểu năm 2008, mà là tình trạng căng thẳng của phần lớn chi tiêu tiêu dùng – yếu tố có thể trở thành cú sốc tiêu cực bất ngờ”, Essaye nhấn mạnh.

3. Thị trường lao động suy yếu

Không thể phủ nhận thị trường việc làm Mỹ đang yếu đi, vấn đề chỉ là mức độ nghiêm trọng đến đâu. Hiện tại, giới đầu tư kỳ vọng thị trường chỉ yếu nhẹ, không đủ để kéo tụt tăng trưởng kinh tế – vốn đang được thúc đẩy bởi đầu tư liên quan đến AI.

Các dự báo phổ biến cho rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên khoảng 4,5–4,6% rồi ổn định, nhưng Essaye cảnh báo điều này “hiếm khi xảy ra” – một khi thất nghiệp bắt đầu tăng, nó thường tiếp tục leo thang.

“Các cuộc suy thoái có thể và chắc chắn sẽ xảy ra. Không ai mong đợi nó ngay bây giờ, nhưng điều đó không có nghĩa là nó sẽ không đến”, ông nói.

Theo Essaye, cơn ác mộng thực sự sẽ là khi cả ba rủi ro trên cùng xảy ra: Bong bóng AI xì hơi, người tiêu dùng gục ngã và nền kinh tế chậm lại toàn diện. Trong trường hợp đó, S&P 500 có thể lao dốc 30% – mức suy giảm phải mất nhiều năm để hồi phục, tương tự bong bóng dot-com đầu những năm 2000.

Tham khảo Marketwatch