Chấn động Phố Wall: 'Thần đồng fintech' mới 28 tuổi nhưng qua mặt 300 chuyên gia tài chính, JPMorgan ê chề
Một ứng dụng sinh ra để giúp đỡ sinh viên đã trở thành vụ lừa đảo 175 triệu USD với 4 triệu người dùng ma. Và 300 chuyên gia thẩm định của ngân hàng lớn nhất nước Mỹ đã bị qua mặt dễ dàng.
Trong một vụ án hy hữu chưa từng có tiền lệ, một vị thẩm phán liên bang tại Manhattan đã chỉ trích gay gắt ngân hàng JPMorgan Chase về quy trình thẩm định "kém cỏi", khi để kẻ lừa đảo mới 28 tuổi qua mặt thành công.
Tại phiên tòa diễn ra ngày tuần trước, Thẩm phán Tòa án Quận Manhattan bang New York, ông Alvin K. Hellerstein đã sử dụng hàng loạt từ ngữ gay gắt như "ngu ngốc" và "quy trình thẩm định kém cỏi" để chỉ các nhân viên ngân hàng JPMorgan Chase - những người trở thành nạn nhân trong vụ lừa đảo do doanh nhân ngành fintech Charlie Javice thực hiện.
Hiếm khi một thẩm phán tuyên án lại công khai chỉ trích nạn nhân của vụ gian lận như vậy, dù điều này không ảnh hưởng đến kết quả phán quyết.
Khi tuyên phạt cô Javice 7 năm tù và bồi thường 287,5 triệu USD vì sử dụng dữ liệu giả mạo để hoàn tất thương vụ bán startup Frank năm 2021, Thẩm phán Hellerstein nhấn mạnh: "Nhiệm vụ của tôi là trừng phạt hành vi lừa đảo của bị cáo, chứ không phải sự ngu ngốc của JPMorgan."
"Gian lận vẫn là gian lận, bất kể nạn nhân là người thông minh hay kẻ ngu ngốc," ông giải thích.
Tại phiên xét xử, luật sư bào chữa cho Javice đã cố gắng thuyết phục thẩm phán rằng thiệt hại của ngân hàng không đáng kể. Với một tập đoàn có giá trị gần 4 nghìn tỷ USD, 175 triệu USD "chẳng là gì cả" - thậm chí một CEO ngân hàng từng chế giễu về con số này tại phiên tòa.
Tuy nhiên, bản án khẳng định rõ: dù nạn nhân là ngân hàng lớn như JPMorgan - đáng lẽ phải có năng lực thẩm định tốt hơn - việc đổ lỗi cho nạn nhân vẫn không thể giảm nhẹ tội danh.
"Cho dù bạn lừa người thờ ơ hay người cẩn trọng, bản chất hành vi gian lận vẫn không thay đổi," thẩm phán kết luận.
Phi vụ lừa đảo "táo bạo và tinh vi"
Vào năm 2021, khoảng 300 chuyên gia thẩm định nội bộ của JPMorgan Chase đã tham gia đánh giá thương vụ mua lại startup Frank của nữ doanh nhân 28 tuổi Charlie Javice - một nền tảng hỗ trợ sinh viên điền đơn xin tài trợ học bổng liên bang.
Phải đến một năm sau khi hoàn tất thương vụ sáp nhập, ngân hàng mới phát hiện ra rằng cơ sở dữ liệu mà Javice tuyên bố có 4 triệu người dùng Frank - những sinh viên trẻ tiềm năng mà ngân hàng hy vọng sẽ cung cấp thẻ tín dụng và tài khoản thanh toán - hoàn toàn là giả mạo.
Hầu hết khách hàng thuộc thế hệ Gen Z đầy triển vọng trong bảng dữ liệu người dùng của Javice đều không tồn tại. Số điện thoại, địa chỉ và email của họ đều được bịa đặt, kèm theo đó là các mã số An sinh Xã hội, ngày sinh và thông tin tài chính cá nhân giả mạo.
JPMorgan Chase đã chi 175 triệu USD để mua lại Frank mà không kiểm tra kỹ lưỡng cơ sở dữ liệu của công ty. Javice đã khéo léo né tránh yêu cầu xác minh, viện dẫn lý do bảo vệ quyền riêng tư khi chia sẻ dữ liệu người dùng. Cuối cùng, một đơn vị thẩm định độc lập chỉ xác nhận rằng các trường dữ liệu của 4,25 triệu "người dùng" đã được "điền đầy đủ chứ không phải để trống".
"Đây là vụ lừa đảo táo bạo, có nhiều tầng lớp và được thúc đẩy bởi lòng tham," công tố viên Micah Festa Fergenson nhận định tại phiên tuyên án.
Công tố viên khẳng định với thẩm phán rằng Frank là "hiện trường tội phạm" chứ không phải một doanh nghiệp khả thi để mua lại.
Phát biểu trước tòa trước khi nhận bản án, Javice - người mới ngoài 20 tuổi khi thành lập công ty - thừa nhận cô "ám ảnh rằng thất bại của mình đã biến một điều có ý nghĩa thành một điều tai tiếng".
Nhiều lúc nghẹn ngào, cô nói rằng mình đã "đưa ra một lựa chọn mà tôi sẽ phải hối hận suốt cuộc đời". Tốt nghiệp Trường Kinh doanh Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, Javice thành lập Frank với tham vọng cách mạng hóa quy trình điền Đơn xin trợ cấp liên bang dành cho sinh viên (FAFSA) - một mẫu đơn phức tạp của chính phủ mà sinh viên phải hoàn thành để xin hỗ trợ tài chính cho bậc đại học hoặc sau đại học.
Frank thu hút được sự ủng hộ từ những tên tuổi lớn, trong đó có nhà đầu tư mạo hiểm Michael Eisenberg. Công ty cho biết sản phẩm của họ - hoạt động tương tự phần mềm khai thuế trực tuyến - có thể giúp sinh viên tối đa hóa khoản hỗ trợ tài chính đồng thời đơn giản hóa đáng kể quy trình nộp đơn.
Javice từng là một "thần đồng" công nghệ tài chính từng lọt vào danh sách 30 Under 30 của Forbes. Vẫn còn ở tuổi đôi mươi, cô đã thu hút được vốn đầu tư từ những tên tuổi lớn như Michael Eisenberg của Aleph và Marc Rowan của Apollo, thậm chí còn có cuộc gặp riêng với CEO của JPMorgan Chase, Jamie Dimon.
Trong quá trình vụ việc được điều tra và xử lý, JPMorgan Chase - ngân hàng lớn nhất nước Mỹ và đồng thời là bên bị hại trong vụ việc - bất ngờ trở thành tâm điểm của những lời chỉ trích từ dư luận.
Mọi chuyện bắt đầu khi luật sư bào chữa Ronald S. Sullivan Jr. khẳng định với thẩm phán rằng Frank có giá trị thực sự - cả tiềm năng lẫn năng lực - vượt xa con số người dùng.
"Ứng dụng Frank đã hoạt động tốt, Frank đã có thể rất thành công” - luật sư Sullivan lập luận, mặc dù với số lượng người dùng ít hơn rất nhiều so với con số Javice công bố. Thực tế, Frank chưa bao giờ có dữ liệu liên hệ của hơn 300.000 người dùng.
Luật sư còn cho biết ngân hàng đã vội vã hoàn tất thương vụ sáp nhập vì lo ngại một đối thủ khác có thể giành được Frank trước.
"Có rất nhiều lỗi lầm có thể quy cho JPMorgan Chase," Thẩm phán Hellerstein thừa nhận. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: "Điều đó không liên quan đến việc tuyên án”.
Luật sư bào chữa tiếp tục nhấn mạnh rằng vụ án của bà Javice không phải dạng lừa đảo điển hình, mà là cuộc đối đầu bất cân sức giữa một người 28 tuổi với 300 chuyên gia ngân hàng đầu tư của ngân hàng lớn nhất thế giới - những người chỉ mất 22 ngày làm việc để thẩm định một thương vụ trị giá hàng trăm triệu USD.
Luật sư Sullivan còn chỉ ra rằng một phần nguyên nhân dẫn đến sự vội vàng này nằm ở chiến lược phòng thủ của ngân hàng, khi họ lo ngại đối thủ có thể giành được sản phẩm trước.
Trước lập luận này, Thẩm phán Hellerstein đặt câu hỏi về mức độ cần cân nhắc sự thiếu sót trong quy trình thẩm định của JPMorgan Chase. Luật sư Sullivan đáp rằng ông đồng ý với cách diễn đạt của thẩm phán và cho rằng đây nên được xem như một yếu tố liên quan để đưa ra bản án công bằng, phù hợp.
Mức án 7 năm tù giam mà Javice nhận được nằm giữa hai đề xuất trái chiều: 18 tháng từ phía bào chữa và 12 năm từ phía công tố.
Thẩm phán Hellerstein đã cho phép cô được tự do trong thời gian kháng cáo, có thể kéo dài một năm hoặc hơn. Trong quyết định này, vị thẩm phán đã cân nhắc những lá thư ủng hộ Javice cũng như cuộc chiến dai dẳng nhiều năm của cô với chứng vô sinh. Luật sư bào chữa Alexandra Shapiro cho hay thân chủ sẽ tận dụng khoảng thời gian quý báu này để tiếp tục nỗ lực xây dựng gia đình cùng bạn đời.
Trước hoàn cảnh đặc biệt này, Thẩm phán Hellerstein đã có phát biểu đầy cảm xúc: "Nếu có cơ hội thành công, tôi muốn trao nó cho cô ấy”.
Tham khảo Business Insiders (BI), CNN
