Sau 5 năm thực thi CPTPP, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với các quốc gia châu Mỹ tăng gấp rưỡi

Sáng ngày 2 tháng 10, Bộ Công Thương đã tổ chức hội thảo nhằm đánh giá kết quả và tìm giải pháp nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và các đối tác CPTPP thuộc khu vực Châu Mỹ. Hội thảo có sự tham gia của hơn 200 đại biểu, bao gồm lãnh đạo các cơ quan Nhà nước, đại diện Đại sứ quán, các tập đoàn nhập khẩu lớn từ Mexico, Chile và nhiều nước khác.

Hiệp định CPTPP và thương mại song phương: Những con số ấn tượng

Từ khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực vào tháng 1/2019, Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng thương mại ấn tượng với các quốc gia thuộc khu vực Châu Mỹ. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu với các thị trường CPTPP tại khu vực này đã tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD năm 2018 lên 13,6 tỷ USD vào năm 2023. Đặc biệt, xuất khẩu của Việt Nam sang các nước này đã tăng gần 57%, từ 3,9 tỷ USD lên 11,7 tỷ USD, đưa mức xuất siêu lên đến 11,01 tỷ USD vào năm 2023.

Những con số này đặc biệt ấn tượng trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chịu nhiều tác động từ suy thoái kinh tế và đại dịch Covid-19. CPTPP đã cung cấp một khung khổ pháp lý ổn định, giúp giảm thuế quan, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác và đầu tư sản xuất.

Những đối tác thuộc CPTPP như Canada, Mexico, Chile, và Peru là các đối tác chiến lược của Việt Nam. Khu vực Châu Mỹ, với sự kết nối chặt chẽ qua các hiệp định thương mại đa phương như Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (USMCA) và Liên minh Thái Bình Dương (Pacific Alliance), tạo ra tiềm năng hợp tác rất lớn cho Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long đã nhấn mạnh rằng hợp tác kinh tế - thương mại với Châu Mỹ đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức. CPTPP không chỉ thúc đẩy thương mại mà còn là động lực để Việt Nam cải cách thể chế và hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo sự minh bạch hơn trong kinh doanh và thu hút thêm đầu tư nước ngoài.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long phát biểu khai mạc Hội thảo - Ảnh: Báo Công Thương.

Tuy nhiên, để tận dụng tốt hơn những cơ hội này, các doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện hệ thống quản lý. Một trong những thách thức lớn nhất là việc tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường, lao động và sở hữu trí tuệ - những yêu cầu cốt lõi trong các hiệp định thương mại thế hệ mới như CPTPP.

Cải cách thể chế và tăng cường minh bạch: Động lực cho phát triển

Việc tham gia CPTPP đã yêu cầu Việt Nam phải cải cách sâu rộng hệ thống pháp luật và thể chế kinh tế. Những cải cách này bao gồm nâng cao tiêu chuẩn quản lý doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư, và tăng cường minh bạch. Những thay đổi này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt vận hành hiệu quả hơn mà còn thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư quốc tế.

Những điều chỉnh và bổ sung trong Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp gần đây nhằm tăng tính minh bạch và đơn giản hóa quy trình kinh doanh, qua đó tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động đầu tư và hợp tác quốc tế. Các chuyên gia tại hội thảo nhận định rằng đây là yếu tố then chốt để nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam.

Để tận dụng tối đa lợi ích từ CPTPP, hội thảo đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực cho doanh nghiệp. Đầu tiên là đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để tránh phụ thuộc vào các thị trường lớn như Mỹ và Trung Quốc. Thay vào đó, doanh nghiệp cần tập trung mở rộng thị trường tại khu vực CPTPP, đặc biệt là Canada, Mexico, và Chile.

Đại diện các tập đoàn nhập khẩu lớn từ Mexico và Chile như Tập đoàn Coppel và Sodimac đã chia sẻ kinh nghiệm hợp tác với Việt Nam, bày tỏ mong muốn mở rộng hợp tác trong lĩnh vực sản xuất và phân phối. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các tiêu chuẩn sản xuất bền vững, phù hợp với yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Một yếu tố khác được nhấn mạnh là nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua đổi mới công nghệ và cải thiện quy trình sản xuất. Các doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận nguồn lực tài chính và kỹ thuật để nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng sản phẩm. Việc áp dụng công nghệ 4.0, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI) và chuỗi khối (blockchain), sẽ giúp tăng cường tính minh bạch và hiệu quả của chuỗi cung ứng.

Hoạt động kết nối và triển vọng hợp tác

Hội thảo cũng tổ chức các hoạt động kết nối doanh nghiệp (B2B), tạo cơ hội cho các tập đoàn lớn khu vực Châu Mỹ gặp gỡ và trao đổi với doanh nghiệp Việt Nam. Dự kiến nhiều hợp đồng và đơn đặt hàng mới sẽ được ký kết, mở ra triển vọng tăng trưởng cho cả hai bên.

Trong dài hạn, với đà tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu và cơ hội hợp tác từ các đối tác CPTPP, Việt Nam đang có cơ hội củng cố vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, để cạnh tranh thành công trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp Việt cần tiếp tục tối ưu hóa quy trình sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm, và tận dụng tối đa các ưu đãi từ CPTPP.

>> VCCI kiến nghị về cải cách thủ tục hành chính: Lời giải cho tăng trưởng năng suất